Tại nhiều quốc gia Đông Nam Á, người cao tuổi chiếm tỷ lệ lớn trong các ca cấp cứu vì viêm phổi. Các cơ sở y tế ghi nhận số ca biến chứng viêm phổi ở nhóm này đang ngày càng gia tăng – trong khi thực tế, nhiều trường hợp hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu tiêm vắc xin kịp thời. Dù vậy, nhận thức về tiêm phòng vắc xin phế cầu ở người lớn vẫn còn hạn chế.
Thực tế, một cơn cảm lạnh hay cúm nhẹ có thể nhanh chóng trở nặng ở người già hoặc người mắc bệnh mãn tính. Sự thật này cho thấy tầm quan trọng của vắc xin phế cầu cho người lớn. Vắc xin này giúp cơ thể xây dựng khả năng miễn dịch bền vững, từ đó bảo vệ bạn khỏi các bệnh nhiễm khuẩn nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não hay nhiễm trùng máu. Việc hiểu rõ vai trò của vắc xin phế cầu không chỉ giúp bạn củng cố sức khỏe lâu dài mà còn góp phần giảm thiểu nguy cơ phải nhập viện.
1. Những điều cần biết về bệnh phế cầu
1.1. Nhiễm khuẩn phế cầu là gì?
Vi khuẩn phế cầu có thể gây ra nhiều bệnh nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não hay nhiễm trùng máu. Những bệnh này chủ yếu ảnh hưởng đến người cao tuổi và người mắc bệnh mạn tính.
Vi khuẩn lây qua các giọt bắn đường hô hấp, khiến những người có miễn dịch yếu, người hay hút thuốc hoặc những ai sống trong môi trường đông đúc dễ bị lây nhiễm hơn.
1.2. Làm thế nào để phòng ngừa phế cầu khuẩn hiệu quả?
Cách phòng ngừa viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng máu do phế cầu khuẩn hiệu quả nhất là tiêm vắc xin phế cầu.
Ngoài ra, để giảm nguy cơ mắc bệnh, bạn cũng cần giữ vệ sinh cá nhân:
- Rửa tay thường xuyên
- Đeo khẩu trang trong mùa cúm
- Tránh hút thuốc.
2. Vắc xin phế cầu hoạt động như thế nào?
Vắc xin phế cầu giúp cơ thể tạo ra kháng thể chống lại phế cầu khuẩn, từ đó tăng cường khả năng miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não hay nhiễm trùng máu.
2.1. Khi nào nên tiêm vắc xin phế cầu?
Thời điểm tiêm vắc xin phế cầu ở mỗi người sẽ khác nhau tùy theo độ tuổi và tình trạng sức khỏe.
Người lớn từ 65 tuổi trở lên thường được khuyến cáo tiêm phế cầu. Với người dưới 65 tuổi nhưng có bệnh nền như tiểu đường, tim mạch, phổi… thì nên tiêm sớm hơn.
Hãy hỏi ý kiến bác sĩ để có lịch tiêm phế cầu phù hợp.
2.2. Vắc xin có tác dụng trong bao lâu?
Dù vắc xin viêm phổi do phế cầu khuẩn không mang lại miễn dịch suốt đời, nhưng hiệu quả bảo vệ có thể kéo dài từ 5 đến 10 năm.
Những người có hệ miễn dịch suy yếu có thể cần tiêm nhắc để duy trì hiệu quả phòng bệnh.
2.3. Tầm quan trọng của liều nhắc lại
Liều nhắc lại giúp tăng cường khả năng bảo vệ, đặc biệt với người lớn tuổi và người mắc bệnh mạn tính – những đối tượng dễ bị nhiễm trùng phế cầu nặng nếu không được tiêm đầy đủ.
3. Ai nên tiêm vắc xin phế cầu?
3.1. Người cao tuổi và người có nguy cơ cao
Như đã đề cập, các chuyên gia y tế khuyến nghị tiêm vắc xin phế cầu cho người từ 65 tuổi trở lên. Việc tiêm chủng càng quan trọng hơn nếu bạn có bệnh nền như hen suyễn, tiểu đường, tim mạch – vì đây là những yếu tố làm tăng nguy cơ biến chứng nặng nếu nhiễm viêm phổi.
3.2. Người trưởng thành có bệnh lý nền
Không chỉ người lớn tuổi, người dưới 65 tuổi mắc bệnh mạn tính cũng nên tiêm phòng. Trao đổi với bác sĩ để đánh giá nguy cơ và xây dựng kế hoạch tiêm phù hợp. Vắc xin giúp giảm tỷ lệ nhập viện và bảo vệ những người có hệ miễn dịch suy yếu.
4. Tiêm phế cầu có tác dụng gì?
4.1. Phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng
Viêm phổi là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến người cao tuổi phải nhập viện. Tiêm vắc xin giúp giảm nguy cơ mắc đồng thời cúm và viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng máu – từ đó phòng tránh các biến chứng nặng nề về lâu dài.
4.2. Giảm nguy cơ nhập viện
Vắc xin giúp phòng bệnh hiệu quả, từ đó giảm nguy cơ nhập viện, chi phí điều trị và thời gian phục hồi. Đây là một bước chủ động để bảo vệ sức khỏe cho người cao tuổi.
5. Những hiểu lầm phổ biến về vắc xin phế cầu
5.1. “Chỉ người lớn tuổi mới cần tiêm vắc xin phế cầu”
Thực tế, người cao tuổi đúng là nhóm nguy cơ cao, nhưng không có nghĩa người trẻ được “miễn nhiễm”. Người có bệnh nền như tim mạch, tiểu đường, phổi tắc nghẽn… cũng rất dễ gặp biến chứng nặng nếu nhiễm vi khuẩn phế cầu.
5.2. Chỉ cần tiêm phòng cúm là đủ
Không hẳn. Nhiều người lầm tưởng chỉ cần tiêm cúm là đủ để phòng viêm phổi. Tuy nhiên, cúm có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn phế cầu tấn công. Do đó, cần tiêm cả hai loại vắc xin cúm và phế cầu để giảm tối đa nguy cơ nhiễm trùng nặng, đặc biệt ở người lớn tuổi.
6. Vắc xin phế cầu và vắc xin cúm: Có gì khác nhau?
6.1. Sự khác biệt giữa vắc xin phế cầu và vắc xin cúm
Vắc xin cúm giúp bảo vệ cơ thể khỏi virus cúm mùa, còn vắc xin phế cầu nhắm đến vi khuẩn gây viêm phổi nặng. Vì vậy, dù cùng bảo vệ đường hô hấp, nhưng mỗi loại đóng vai trò riêng. Kết hợp cả hai mang lại lớp bảo vệ toàn diện hơn.
6.2. Vì sao người lớn tuổi nên tiêm cả hai?
Với người cao tuổi hoặc có bệnh nền, việc tiêm cả hai vắc xin giúp củng cố hàng rào miễn dịch, giảm nguy cơ nhiễm trùng nặng và hạn chế tối đa nguy cơ phải nhập viện. Đây là cách chủ động bảo vệ sức khỏe, đặc biệt trong mùa cúm hoặc khi thời tiết thay đổi thất thường.
7. FAQs – Những câu hỏi thường gặp
7.1. Tôi có cần tiêm vắc xin phế cầu nếu tôi khỏe mạnh và hiếm khi bị ốm?
Có. Dù hiếm khi bị bệnh, nhưng bạn vẫn có thể gặp biến chứng nghiêm trọng do nhiễm phế cầu, nhất là khi từ 60 tuổi trở lên. Tiêm vắc xin giúp phòng ngừa từ sớm, bảo vệ sức khỏe trước khi rủi ro xảy ra. Điều này đặc biệt quan trọng khi hệ miễn dịch suy giảm theo tuổi tác. Hãy hỏi bác sĩ để được tư vấn về lịch tiêm và giá vắc xin.
7.2. Vắc xin phế cầu có phòng ngừa mọi loại viêm phổi không?
Không. Vắc xin phế cầu chỉ ngăn ngừa viêm phổi do vi khuẩn Streptococcus pneumoniae gây ra – là tác nhân phổ biến nhưng không phải duy nhất. Vắc xin này không hiệu quả với viêm phổi do virus hoặc nấm.
7.3. Tác dụng phụ của vắc xin ở người lớn là gì?
Hầu hết chỉ là phản ứng nhẹ và thoáng qua như đau, sưng tại chỗ tiêm, sốt nhẹ hoặc hơi mệt. Phản ứng nghiêm trọng là rất hiếm. Nếu bạn từng dị ứng với vắc xin, nên trao đổi với bác sĩ trước khi tiêm.
7.4. Tôi có cần tiêm vắc xin phế cầu nếu tôi từng bị viêm phổi?
Có. Việc bị viêm phổi một lần không có nghĩa là bạn đã miễn nhiễm vĩnh viễn. Vắc xin giúp giảm nguy cơ tái nhiễm, đặc biệt quan trọng nếu bạn trên 65 tuổi hoặc có bệnh nền như tiểu đường, tim mạch, hô hấp…
8. Kết luận
Vắc xin phế cầu là bước phòng bệnh chủ động và cần thiết, đặc biệt với người cao tuổi hoặc có sức đề kháng yếu. Vắc xin giúp bảo vệ khỏi các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não, hạn chế phải nhập viện và biến chứng lâu dài.
Hãy chủ động đặt lịch tiêm và trao đổi với bác sĩ ngay hôm nay. Tiêm phòng đầy đủ là cách đơn giản để bảo vệ sức khỏe, an tâm tận hưởng cuộc sống và hạn chế những ca cấp cứu không mong muốn trong tương lai.
