Các nghiên cứu gần đây cho biết mức độ bụi mịn PM2.5 ở nhiều thành phố lớn tại Việt Nam đã vượt hơn 4 lần ngưỡng khuyến cáo của WHO. Điều đáng nói là, ngay cả khi ở trong nhà, chúng ta vẫn không thể hoàn toàn tránh khỏi những tác động tiêu cực của ô nhiễm. Nhiều người lựa chọn giải pháp sử dụng máy lọc không khí để có được môi trường trong lành hơn. Vậy thực chất máy lọc không khí có tác dụng gì?
Máy lọc không khí có thực sự là giải pháp hiệu quả để bảo vệ sức khỏe gia đình? Máy hoạt động như thế nào? Làm thế nào để sử dụng thiết bị này một cách tối ưu, vừa đảm bảo hiệu quả làm sạch, vừa tiết kiệm chi phí? Mời bạn đọc tiếp bài viết dưới đây để tìm hiểu chi tiết.
Tìm hiểu chung cấu tạo của máy lọc không khí
Trước khi tìm hiểu máy lọc không khí có tác dụng gì, bạn nên biết về cấu tạo và cơ chế hoạt động của thiết bị này.
Hiện nay trên thị trường có nhiều dòng máy lọc không khí đến từ các thương hiệu khác nhau. Về cơ bản, các máy này được thiết kế theo một trong 2 cơ chế lọc không khí thụ động, hoặc chủ động, hoặc đồng thời cả hai. Cấu tạo của máy sẽ phụ thuộc vào việc máy đó lọc không khí theo cơ chế nào.
Máy lọc không khí theo cơ chế lọc thụ động
Loại máy này có 3 bộ phận chính là khung thân máy, quạt và bộ lọc. Quạt sẽ hút không khí từ môi trường vào máy, sau đó đi qua bộ lọc để lọc sạch rồi đưa trở lại môi trường.
Bộ lọc có nhiều loại màng lọc làm bằng các chất liệu khác nhau như sợi thuỷ tinh, bông, foam,… Mỗi màng lọc sẽ giữ lại một số tác nhân gây ô nhiễm nhất định:
- Màng lọc thô: Giữ lại bụi có kích thước lớn, tóc, lông động vật, xác côn trùng, một số loại phấn hoa
- Màng lọc HEPA: Giữ lại bụi, phấn hoa, nấm mốc,… có kích thước tới 0.3 micromet.
- Màng lọc than hoạt tính: Giữ lại khí thải, khói thuốc, mùi hôi,…
Máy lọc không khí chỉ áp dụng cơ chế lọc chủ động
Loại máy này có 2 bộ phận chính là khung thân máy, bộ phận tạo phản ứng (tạo ion, hoặc tạo phản ứng quang hóa, hoặc phát tia UV,…).
Loại máy này không dùng bộ lọc mà sử dụng những công nghệ lọc khác như:
- Ion hóa: Máy giải phóng ion để làm cho các tác nhân gây ô nhiễm bị nhiễm điện, từ đó không còn khả năng lơ lửng trong không khí nữa mà buộc phải dính vào các bề mặt. Chúng ta chỉ cần quét dọn, lau chùi là có thể dễ dàng làm sạch.
- Lọc bụi tĩnh điện: Máy cũng sẽ làm nhiễm điện các tác nhân gây ô nhiễm, sau đó hút chúng vào tấm tĩnh điện bên trong máy.
- Tạo ozone: Máy sẽ sản xuất ra ozone để lọc bỏ những thứ gây ô nhiễm trong không khí.
- Khử trùng nhiệt động: Máy có lõi gốm nóng tới 200 độ đốt các tác nhân gây ô nhiễm từ luồng không khí được hút vào máy, khiến chúng trở thành vô hại.
- Tia cực tím: Máy phát tia UV để tiêu diệt vi khuẩn, virus, nấm.
- Chất tẩy rửa quang xúc tác: Máy sử dụng tia cực tím kết hợp với chất xúc tác (phổ biến nhất là titan dioxide) tạo ra phản ứng oxy hóa, phân huỷ vi khuẩn, virus, nấm, mùi, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi thành những sản phẩm vô hại.
Máy lọc không khí áp dụng đồng thời 2 cơ chế
Máy có 3 bộ phận chính là khung thân máy, quạt, bộ lọc và bộ phận tạo phản ứng.
Dù là máy lọc không khí có tác dụng gì, hoạt động theo cơ chế nào cũng cần được đánh giá chất lượng bởi 3 thông số quan trọng là:
- CADR – đánh giá khả năng lọc bụi mịn, khói thuốc và phấn hoa: Đơn vị tính của CADR là mét khối mỗi giờ. CADR càng cao thì khả năng lọc của máy càng tốt.
- HEPA: Chỉ số này dành cho các máy lọc không khí sử dụng màng lọc HEPA. Màng lọc này có khả năng giữ lại các tác nhân có kích thước lớn hơn hoặc bằng 0.3 micromet. Chỉ số HEPA giúp đánh giá tiêu chuẩn lọc không khí, bộ lọc phải giữ được ít nhất 99.97% các hạt có kích thước kể trên.
- Chỉ số hiệu suất lọc không khí: Là sự tổng hợp của chỉ số CADR và HEPA, đánh giá hiệu suất tổng thể của máy lọc không khí. Chỉ số này càng cao, máy càng có hiệu quả tốt trong việc duy trì không khí sạch cho phòng ở.
[embed-health-tool-bmi]
Máy lọc không khí có tác dụng gì?
Phần tìm hiểu về cấu tạo có thể đã cho biết máy lọc không khí có tác dụng gì. Đúng như tên gọi, tác dụng của máy lọc không khí là làm sạch không khí, loại bỏ các tác nhân gây ô nhiễm như vi khuẩn, vi rút, nấm mốc, phấn hoa, bụi mịn, lông, tóc,…
Giảm mức độ bụi mịn PM2.5
Máy lọc không khí có thực sự hiệu quả trong việc giảm bụi mịn không? Theo thông tin đăng tải trên Tạp chí Y khoa Hoa Kỳ, nhà khoa học Heide và cộng sự đã tiến hành nghiên cứu đánh giá hiệu quả của máy lọc không khí trong 6 tháng. Các máy này sẽ lọc không khí lần lượt bằng các bộ lọc: thô, Rota, quay tốc độ cao để giữ lại các hạt bụi nhỏ, cuối cùng là bộ lọc HEPA. Kết quả cho thấy bụi mịn trong phòng ngủ của trẻ em trung bình 50%.
Hiệu quả này ở nghiên cứu khác của nhà khoa học Du et al là 69-80%.
Máy lọc không khí có tác dụng gì? Cải thiện sức khỏe hô hấp
Trong các nghiên cứu khác, máy lọc không khí giúp cải thiện đáng kể sức khỏe đường hô hấp cho những người hen suyễn:
- Người bị hen suyễn vẫn sống cùng nhà với chó hoặc mèo giảm đáng kể triệu chứng hen và tần suất phải điều trị.
- Dùng bộ lọc HEPA giảm đáng kể triệu chứng hen suyễn về đêm ở trẻ em bị hen nhạy cảm với lông chó, mèo.
Tác động tích cực đến sức khỏe mạch máu
Máy lọc không khí giúp cải thiện chức năng mạch máu nhỏ ở người cao tuổi lên đến 8.1%, chỉ sau 48 giờ sử dụng. Đây có thể là một trong những lợi ích giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Tác dụng này là do máy lọc không khí đã loại bỏ sắt, kali, đồng, kẽm và asen và chì ở dạng bụi mịn, hiệu quả tới 60%. Những hạt vật chất làm tăng quá trình oxy hóa trong cơ thể và gây viêm, dẫn tới tổn thương mạch máu.
Giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh tật khác
Các nghiên cứu cho thấy việc giảm các hạt vật chất và chất gây dị ứng trong nhà giúp giảm triệu chứng, thậm chí ngăn ngừa bệnh tiến triển ở mọi lứa tuổi. Đặc biệt là các bệnh hô hấp mãn tính và tim mạch. Chọn đúng máy lọc không khí tốt sẽ giảm thiểu được những tác nhân gây hại này.
Hướng dẫn Quản lý Hen suyễn của Hiệp hội Lồng ngực Anh cũng khuyến nghị sử dụng bộ lọc không khí để loại bỏ vật nuôi và các chất gây dị ứng khác.
Cách sử dụng máy lọc không khí hiệu quả
Bên cạnh việc tìm hiểu máy lọc không khí có tác dụng gì thì biết cách dùng máy lọc không khí hiệu quả cũng rất cần thiết. Để tối ưu hiệu suất lọc và tiết kiệm điện, bạn nên lưu ý những điều sau đây:
Chọn công suất CADR = diện tích phòng (m²) x chiều cao trần × 5.
Yếu tố này rất quan trọng. Lựa chọn một chiếc máy lọc không khí công suất phù hợp với diện tích phòng ở sẽ giúp tối ưu tác dụng của máy lọc không khí và tiết kiệm điện. Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) từng khuyến nghị rằng chỉ số CADR của máy lọc không khí nên tối thiểu bằng 2/3 diện tích phòng để đảm bảo hiệu quả lọc tối ưu.
Nếu máy lọc không khí công suất nhỏ nhưng diện tích phòng lớn thì không khí không được làm sạch, máy hoạt động tối đa công suất gây tốn điện và giảm tuổi thọ.
Nếu máy lọc không khí công suất lớn nhưng diện tích phòng nhỏ thì không khí được lọc sạch. Dù vậy, công suất máy không được sử dụng hết gây lãng phí. Mức giá của máy này cũng cao hơn.
Chọn vị trí đặt máy
Mỗi máy lọc không khí thường sẽ có 03 cửa hút không khí: 1 ở dưới, 2 ở 2 bên thân máy. Nếu các cửa này bị bịt lại sẽ giảm khả năng hút không khí vào. Vì vậy, bạn nên đặt máy:
- Cách xa các vật dụng như tủ quần áo, bàn ghế, vật chắn,… ít nhất 100cm.
- Cách tường 20-90cm
- Ngay phía dưới luồng gió của máy lạnh.
Ngoài ra, bạn nên đóng cửa khi máy đang trong quá trình lọc không khí để tránh không khí bẩn liên tục tràn vào.
Chọn chế độ phù hợp
Luôn bật Auto trong điều kiện bình thường hoặc Sleep vào đêm; đóng cửa, kéo rèm. Máy chỉ nên được bật tối đa công suất nếu không khí trong phòng bị ô nhiễm nặng.
Vệ sinh máy định kỳ
Máy lọc không khí có hiệu quả không còn phụ thuộc vào việc bảo dưỡng máy. Bạn nên vệ sinh máy lọc không khí định kỳ 1-2 tháng theo hướng dẫn sau đây:
- Màng lọc thô: vệ sinh bằng nước
- Màng lọc carbon, màng lọc hỗn hợp: nên dùng máy hút bụi
- Chú ý vệ sinh bên ngoài máy
Bên cạnh đó, hãy lưu ý thay màng lọc định kỳ để đảm bảo hiệu quả của máy:
- Màng lọc thô: Tuổi thọ suốt đời nên bạn có thể thay hoặc không thay mới đều được.
- Màng lọc than hoạt tính: 2-3 năm.
- Màng lọc phấn hoa: 6 – 12 tháng.
- Màng lọc nước: 2 năm.
- Màng lọc HEPA: 3 – 10 năm tùy thuộc vào từng dòng máy.
Kết hợp máy đo nồng độ bụi mịn PM2.5
Máy đo nồng độ bụi mịn PM2.5 giúp theo dõi chất lượng không khí trong phòng. Từ đó, bạn có thể điều chỉnh tốc độ và thời gian sử dụng máy lọc không khí cho hiệu quả.
So sánh 3 máy lọc không khí phổ biến tại Việt Nam
Nếu bạn tìm hiểu máy lọc không khí có tác dụng gì với mong muốn mua về sử dụng thì có thể tham khảo thông tin của 3 dòng máy đang được ưa chuộng tại Việt nam hiện nay qua bảng dưới đây:
| Sharp FP-J40E-W | Xiaomi Smart Air Purifier 4 Lite | Panasonic F-PXJ30 | |
| Diện tích phòng | Dưới 30m² | 25-43 m² | Đến 20m² |
| Cơ chế | Hỗn hợp:
| Than hoạt tính kết hợp với tĩnh điện | Bộ lọc HEPA kết hợp Super nano và công nghệ nanoe™ |
| Tính năng nổi bật | Tính năng cảm biến mùi, bụi, ánh sáng để tự điều chỉnh chế độ Công nghệ Inverter tiết kiệm điện | Có thể điều khiển từ xa bằng app, hỗ trợ điều khiển bằng giọng nói | Có tích hợp đo Chỉ số PM2.5 ngay trên máy |
| Mức độ ồn | 45/39/15-30 dB | 33dB vào ban đêm | 21-44 dB |
| Giá bán tham khảo | 3.690.000đ | 2.090.000đ | 2.924.000đ |
[article-yoast-faqs]
Kết luận
Tóm lại, máy lọc không khí không phải là một món đồ xa xỉ mà là một giải pháp thiết thực để bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình trước tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng trầm trọng. Khi lựa chọn đúng máy có chỉ số CADR phù hợp với diện tích phòng và sử dụng đúng cách, thiết bị này sẽ thực sự phát huy hiệu quả, loại bỏ các tác nhân gây hại và trả lại bầu không khí trong lành cho không gian sống của bạn.
Đừng quên, việc bảo trì định kỳ – đặc biệt là vệ sinh và thay màng lọc đúng hạn – là yếu tố then chốt giúp duy trì hiệu quả làm sạch, kéo dài tuổi thọ của thiết bị.
Hãy chủ động tìm hiểu máy lọc không khí có tác dụng gì và đầu tư cho một bầu không khí chất lượng ngay từ hôm nay để bảo vệ sức khỏe của gia đình.
