Nếu để ý, bạn sẽ thấy trẻ nhỏ luôn có những câu nói khiến người lớn phải ngạc nhiên. Có thể nói thế giới trong mắt trẻ nhỏ thật nhiều màu hồng và cũng đầy phiêu lưu mà bất cứ ai cũng mong ước được một lần quay về tuổi thơ để được trải nghiệm cảm giác ấy một lần nữa.
Nghiên cứu khoa học đã chứng minh 11 tuổi là thời điểm mà trẻ nhỏ bắt đầu nhận thức về thế giới xung quanh một cách trọn vẹn và đầy đủ, không khác mấy so với người trưởng thành. Lúc này, trẻ đã có thể đánh giá và tìm cách giải quyết vấn đề, thậm chí tự lên kế hoạch cho tương lai.
Ngược lại, trước thời điểm 11 tuổi, trẻ nhỏ sẽ có cái nhìn về thế giới hoàn toàn khác. Ở độ tuổi này, trẻ chưa có đủ kinh nghiệm, vốn sống để hiểu hết được những gì đang diễn ra. Hãy cùng Hello Bacsi theo dõi những chia sẻ dưới đây để xem thế giới mà bé nhìn thấy sẽ khác thế giới của bạn như thế nào nhé.
1. Trí tưởng tượng phong phú
Trẻ nhỏ sẽ không thể phân biệt được giữa hình ảnh thực tế và hình ảnh tưởng tượng khác nhau như thế nào cho đến một độ tuổi nhất định. Đó là lý do tại sao trẻ luôn khẳng định những gì mình nghĩ là đúng, là có thật. Thậm chí, khi trẻ nghe được điều gì đó từ người khác thì trẻ cũng không tin quá nhiều giống như cách người lớn vẫn tin.
Các nhà khoa học cũng thực hiện nhiều nghiên cứu và khẳng định trong nhận thức của trẻ nhỏ luôn tồn tại 2 mảng song hành đó là trí tưởng tượng và óc thực tế bởi trẻ vẫn chưa thể hiểu kiến thức nào là đúng, kiến thức nào là sai.
[embed-health-tool-child-growth-chart]
2. Thiếu khả năng tư duy trừu tượng
Thực tế cho thấy trẻ nhỏ dưới 11 tuổi chỉ nghĩ đến những gì thực tế chứ không có khả năng suy nghĩ trừu tượng. Nhà tâm lý học Rudolph Schaffer đã tiến hành một thí nghiệm về khả năng tư duy trừu tượng của trẻ. Trong thí nghiệm, ông yêu cầu hai nhóm trẻ: nhóm 9 tuổi và nhóm 11 tuổi hãy tìm thêm một vị trí trên cơ thể để đặt thêm một con mắt.
Những đứa trẻ trong nhóm 9 tuổi chỉ vào trán vì đơn giản là hai mắt cũng ở vị trí gần đó. Trong khi đó, nhóm 11 tuổi do đã có thể tư duy trừu tượng hơn nên đã đưa ra các lựa chọn khác nhau như đặt mắt vào lòng bàn tay để có thể nhìn thấy được phía sau.
3. Học ngoại ngữ là một vấn đề cực đơn giản
Trẻ nhỏ có thể học ngôn ngữ một cách dễ dàng trong khi người lớn gặp khó khăn và mất nhiều thời gian hơn một chút. Nhà ngôn ngữ học Noam Chomsky giải thích điều này là do trong bộ não của con người luôn có một khu vực giống như chiếc hộp công cụ giúp kết nối tất cả các quy tắc, cú pháp, cấu trúc câu từ của các loại ngôn ngữ.
Hàng triệu tế bào não sẽ chịu trách nhiệm về nhận thức của trẻ và khả năng ngôn ngữ, xây dựng thành những khối quản lý phức tạp. Những khối hệ thống này sẽ ngừng phát triển khi trẻ 10 tuổi. Đó là lý do tại sao càng lớn việc học ngoại ngữ lại càng trở nên khó hơn.
4. Mọi vật có thể tàng hình và biến mất
Trong con mắt của trẻ, đặc biệt là trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, vật gì mà trẻ không thể nhìn thấy sẽ biến mất mãi mãi. Nhà tâm lý học Jean Piaget đã phát triển một lý thuyết về sự vĩnh cửu của các đối tượng và chứng minh rằng nhận thức về sự tồn tại của một vật thể phụ thuộc vào độ tuổi của người nhìn. Với một đứa trẻ, thực tế, trẻ không thể hiểu hết được sự tồn tại của một vật khi mà chúng đã tàng hình.
5. Độ rõ nét của mắt bé cũng khác nhau theo từng giai đoạn
Các nhà khoa học chỉ ra rằng trẻ sơ sinh không thể phân biệt khuôn mặt của những người mà bé tiếp xúc. Ngoài ra, mọi thứ qua đôi mắt bé cũng khá mờ nhạt do bé còn thiếu kỹ năng nhìn tập trung.
Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi không thể phân biệt khuôn mặt của những người khác nhau nhưng đến 9 tháng tuổi, trẻ có thể thích ứng và bắt đầu phân biệt khuôn mặt của những người quen và không quen. Đến khi 1 tuổi, mắt bé điều tiết để tập trung nhìn vào đối tượng nên nhìn mọi vật rõ nét và trung thực hơn.
6. Thiếu kỹ năng hoán đổi hình dạng
Trẻ nhỏ thiếu kỹ năng hoán đổi hình dạng. Nếu bạn đặt hai chiếc cốc có dung tích bằng nhau nhưng có hình dạng khác ở trước mặt trẻ, sau đó từ từ đổ nước từ chiếc cốc cao vào chiếc cốc thấp, miệng rộng thì trẻ sẽ nói rằng lượng nước ở ly cao nhiều hơn ly thấp. Trẻ nghĩ nếu hình dạng của chiếc cốc thay đổi thì những thứ bên trong cũng sẽ biến hình theo. Người ta tin rằng trẻ nhỏ chỉ có thể tập trung vào 1 chiều, chiều cao hoặc chiều rộng chứ không thể kết hợp cả hai chiều.
7. Khả năng vẽ bằng trí tưởng tượng
Các chức năng vận động của trẻ chưa phát triển đầy đủ. Do đó, trẻ không thể vẽ đẹp như người lớn. Ngoài ra, trẻ cũng không thể cầm bút trong một thời gian dài.
Một thí nghiệm đã được thử nghiệm như sau: một nhóm các bé từ 5 – 9 tuổi được giao nhiệm vụ vẽ một cái cốc. Điều đặc biệt là phần quai của chiếc cốc đã được quay đi hướng khác để trẻ không nhìn thấy. Mặc dù vậy, nhưng khi xem các bản vẽ thì các bé dưới 7 tuổi đều vẽ thêm quai cầm vào chiếc cốc còn các bé trên 7 tuổi thì vẽ chiếc cốc không có quai như mình nhìn thấy.
Các nhà tâm lý kết luận rằng đây là sự khác biệt chính giữa trẻ nhỏ và người lớn. Nếu người lớn được giao nhiệm vụ vẽ một vật mà họ thấy, họ sẽ vẽ chính xác theo đúng những gì mà họ thấy, trong khi trẻ nhỏ lại vẽ thêm các yếu tố mà chúng không thể nhìn thấy nhưng chúng biết là nên có thêm yếu tố đó thì mới hợp lý.
8. Nhận thức về chuẩn mực đạo đức
Nhận thức về đạo đức của trẻ khác với nhận thức của người lớn. Người lớn sẽ biết hành động nào là tốt và hành động nào là xấu. Còn với trẻ nhỏ, đạo đức là một vấn đề khá đơn giản. Ban đầu, hành vi của trẻ nhỏ dựa trên ý niệm tránh bị phạt vì hành vi sai trái. Với những trẻ lớn hơn, trẻ sẽ hiểu rằng tiêu chuẩn đạo đức giống như một loại hành vi có thể được trao thưởng nếu làm tốt. Mỗi giai đoạn phát triển hình thành những ý niệm về hành vi đạo đức và theo dần cho đến khi trẻ lớn lên.
Và một câu hỏi thú vị: “Điều gì tồi tệ hơn giữa việc cố tình làm vỡ 1 cái kính với việc vô tình làm vỡ 2 cái?’. Đa số các bé trả lời rằng người làm vỡ nhiều kính hơn là người không tốt bởi vì họ làm vỡ đến 2 cái so với người chỉ làm vỡ có 1 cái.
9. Suy nghĩ của trẻ khác với sự thật
Một thí nghiệm Sally Anne đã làm rõ bản chất trong suy nghĩ của trẻ. Có 2 người lớn và 1 em bé 3 tuổi trong cùng 1 căn phòng. Người lớn thứ nhất đứng lên bước ra khỏi phòng, người lớn còn lại sẽ giấu món đồ chơi.
Người thứ nhất quay lại căn phòng và hỏi em bé nên tìm món đồ chơi ở đâu và nhận được câu trả lời là vị trí ban đầu của món đồ chơi đó. Em bé cho rằng, mình nghĩ như thế này thì người khác cũng nghĩ vậy mà không cần biết người lớn thực sự không thể nhìn thấy món đồ chơi tại vị trí ban đầu nữa.
