Việc tiêm phòng vắc xin bại liệt là một quá trình vô cùng quan trọng, mang lại hiệu quả lên đến gần 100% để bảo vệ con khỏi tình trạng bại liệt. Vậy vắc xin bại liệt tiêm mấy mũi và tiêm khi nào? Mời bạn cùng HelloBacsi tìm hiểu trong bài viết này nhé.
Vắc xin bại liệt là gì?
Bệnh bại liệt (Poliomyelitis), là một bệnh nhiễm virus cấp tính lan truyền qua đường tiêu hóa do virus Polio gây ra. Bệnh thường lây lan qua tiếp xúc với phân của người bị nhiễm bệnh. Ví dụ như do không rửa tay đúng cách và đưa tay vào miệng, hoặc do thực phẩm hay nguồn nước bị ô nhiễm.
Khi vào cơ thể, virus này gây ra tình trạng suy giảm trầm trọng chức năng của các cơ bắp, như hội chứng liệt mềm cấp, bao gồm sốt, buồn nôn, táo bón, suy dinh dưỡng, mất nước, viêm phổi, teo cơ, tê liệt và giảm sức đề kháng. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến liệt cơ hô hấp và gây tử vong.
Để phòng ngừa những rủi ro, phụ huynh nên đưa trẻ đi tiêm vắc xin bảo vệ cơ thể trẻ em chống lại bệnh bại liệt. Có hai dạng là vắc xin bại liệt bất hoạt (IPV) và vắc xin bại liệt dạng sống (OPV).
[embed-health-tool-vaccination-tool]
Vì sao cần tiêm phòng vắc xin bại liệt cho trẻ?
Việc tiêm phòng vắc xin bại liệt giúp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ bị bại liệt và nguy cơ bị liệt suốt đời – một bệnh lý rất nghiêm trọng. Ngay cả khi trẻ em bị bệnh trông có vẻ đã hồi phục vẫn có thể bị tái đau cơ, yếu cơ hoặc liệt cơ khi trưởng thành.
Theo khuyến cáo của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC Hoa Kỳ), tất cả trẻ em nên tiêm 4 liều vắc xin bại liệt. 2 liều vắc xin bại liệt bất hoạt (IPV) có hiệu quả phòng ngừa 90%, còn 3 liều có hiệu quả 99% – 100%.
Ưu, nhược điểm của vắc xin bại liệt
1. Vắc xin bại liệt dạng uống
Vắc xin bại liệt uống (OPV) chứa virus sống đã được làm yếu. Đây là loại vắc xin đường uống, giúp tạo khả năng miễn dịch trong ruột (cũng như trong máu) của trẻ.
Ưu điểm:
- Vắc xin OPV an toàn và hiệu quả, cung cấp khả năng bảo vệ lâu dài cho trẻ.
- Vắc xin OPV giúp lan truyền miễn dịch trong cộng đồng – cả người chưa tiêm cũng có thể được bảo vệ nhờ tiếp xúc với người đã tiêm.
- OPV được dùng bằng đường uống và không cần chuyên gia y tế nên rất dễ sử dụng.
Nhược điểm:
- Trong một số trường hợp cực kỳ hiếm, virus vắc xin yếu trong OPV có thể gây ra bệnh bại liệt liên quan đến vắc xin (Vaccine-associated Paralytic Poliomyelitis – VAPP).
- Ở một số khu vực, virus vắc xin yếu có thể lây lan trong cộng đồng và chuyển đổi thành dạng có thể gây liệt. Đây được gọi là virus bại liệt biến thể (Vaccine-derived Polioviruses – cVDPV).
2. Vắc xin bại liệt dạng tiêm
Ngược lại, vắc xin bại liệt IPV chứa virus bất hoạt. Đối với trẻ em, vắc xin bại liệt bất hoạt thường được tiêm vào đùi hoặc vùng cơ delta trên cánh tay.
Ưu điểm:
- Vì IPV không phải là vắc xin “sống” nên không có nguy cơ gây ra VAPP như OPV.
- IPV kích hoạt phản ứng miễn dịch một cách hiệu quả ở hầu hết mọi người.
Nhược điểm:
- IPV tạo ra mức độ miễn dịch thấp. Do đó, người đã tiêm vắc xin bại liệt IPV mà bị nhiễm virus thì virus vẫn có thể sinh sôi bên trong ruột và thải ra ngoài theo phân, có thể lây lan cho người xung quanh.
- IPV có giá thành đắt hơn OPV. Đồng thời, việc tiêm vắc xin đòi hỏi nhân viên y tế được đào tạo, cũng như thiết bị và quy trình tiêm vô cùng cẩn thận.
Các loại vắc xin bại liệt cho trẻ em và lịch tiêm chi tiết
1. 2 loại vắc xin đơn
| Vắc xin bại liệt OPV | Vắc xin bại liệt IPV |
| Theo khuyến nghị của Bộ Y Tế, trẻ em cần được uống tổng cộng 3 liều vắc xin phòng bại liệt khi trẻ đã đủ 2, 3 và 4 tháng tuổi. | Trẻ em dưới 1 tuổi được tiêm 2 mũi IPV vào lúc trẻ đủ 5 tháng tuổi và 9 tháng tuổi. |
2. 4 loại vắc xin phối hợp
Hiện nay, có 4 loại vắc xin phối hợp phổ biến là: vắc xin 6 trong 1 Infanrix Hexa (Bỉ), vắc xin 6 trong 1 Hexaxim (Pháp), vắc xin 5 trong 1 Pentaxim (Pháp) và vắc xin 4 trong 1 Tetraxim (Pháp).
Trong đó, Infanrix Hexa, Hexaxim và Pentaxim được khuyến khích cho các bé dưới 2 tuổi. Lịch tiêm các vắc xin này bao gồm 4 mũi, cụ thể là:
- 3 mũi đầu được tiêm sau khi bé đủ 2 tháng tuổi, mỗi mũi cách nhau tối thiểu 1 tháng.
- Mũi cuối cùng (mũi nhắc lại) phải tiêm cách mũi thứ 3 tối thiểu 6 tháng, tức là khi bé khoảng 16 – 18 tháng tuổi.
Còn vắc xin bại liệt Tetraxim thì tiêm khi nào? Loại này được chỉ định cho trẻ em từ đủ 2 tháng tuổi cho đến khi trẻ 13 tuổi, chia thành hai trường hợp:
- Đối với trẻ từ 2 tháng tuổi – 7 tuổi: tiêm mũi đầu tiên vào 2 tháng tuổi, hai mũi tiếp theo tiêm cách nhau khoảng 1 – 2 tháng. Mũi tiêm nhắc lại được tiêm vào năm trẻ 2 tuổi.
- Đối với trẻ từ 7 – 13 tuổi: nếu chưa tiêm phòng bạch hầu – uốn ván – ho gà hoặc không rõ tiền sử tiêm thì có thể tiêm 2 mũi đầu cách nhau 1 tháng, mũi thứ 3 cách mũi thứ 2 khoảng 6 tháng. Cuối cùng, mũi nhắc lại sẽ được tiêm cách 10 năm sau mũi 3.
Tác dụng phụ thường gặp sau chủng ngừa
Các tác dụng phụ của vắc xin bại liệt hầu hết đều nhẹ và có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Nhìn chung, con bạn sẽ có thể gặp phải một số triệu chứng sau khi tiêm vắc xin bại liệt như:
- Sốt nhẹ.
- Đau nhức cơ bắp.
- Đau, đỏ và sưng ngay chỗ tiêm.
- Có thể có cục u ở chỗ tiêm (có thể kéo dài nhiều tuần nhưng không cần điều trị).
- Con đôi khi có thể ngất xỉu sau khi tiêm vắc xin. Lúc này, bạn nên để bé ngồi hoặc nằm xuống trong khoảng 15 phút.
Vắc xin bại liệt giá bao nhiêu?
Hiện nay trên thị trường, giá thành dành cho vắc xin bại liệt có thể dao động trong khoảng từ 600.000 – 1.000.000/mũi, tùy thuộc vào loại vắc xin mà bạn lựa chọn cho bé. Cụ thể, đối với 4 loại vắc xin tiêm phối hợp sẽ có giá như sau:
- Infanrix Hexa (6in1): Khoảng 989.000.
- Hexaxim (6in1): Khoảng 989.000.
- Pentaxim (5in1): Khoảng 795.000.
- Tetraxim (4in1): Khoảng 629.000.
Bạn lưu ý rằng trên đây chỉ là mức giá tham khảo, việc vắc xin bại liệt giá bao nhiêu còn có thể thay đổi tùy vào cơ sở y tế, thời điểm và các yếu tố thị trường, nguồn cung vắc xin…
Tiêm phòng bại liệt cho trẻ ở đâu?
Trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, bạn có thể cho trẻ tiêm phòng bại liệt tại các trung tâm tiêm chủng uy tín, hoặc các bệnh viện có dịch vụ tiêm chủng cho trẻ em, ví dụ như:
- Viện Pasteur: 167 Pasteur, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM.
- Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố: 15 Võ Trần Chí, Tân Kiên, Bình Chánh, TP.HCM.
- Bệnh viện Từ Dũ: 284 Cống Quỳnh, P. Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TP.HCM.
- Bệnh viện Nhi Đồng 1 và 2: 341 Sư Vạn Hạnh, Phường 10, Quận 10, TP.HCM & 14 Lý Tự Trọng, Bến Nghé, Quận 1, TP.HCM.
Bạn nên lưu ý chọn các phòng khám hoặc bệnh viện uy tín, chất lượng để đảm bảo an toàn cho con.
FAQs – Một số câu hỏi thường gặp
1. Vắc xin bại liệt tiêm khi nào?
Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bạn nên cho bé uống vắc xin phòng bại liệt (OPV) vào lúc 2, 3 và 4 tháng tuổi. Đồng thời, bé nên kết hợp cùng tiêm vắc xin bại liệt (IPV) khi được 5 tháng tuổi và 9 tháng tuổi.
Trong đó, các loại vắc xin phối hợp như Infanrix Hexa, Hexaxim và Pentaxim thường được khuyến khích hoàn thành trước khi bé đủ 2 tuổi. Còn vắc xin phối hợp Tetraxim được chỉ định cho trẻ em từ 2 tháng tuổi – 13 tuổi.
2. Vắc xin bại liệt tiêm mấy mũi?
- Vắc xin bại liệt uống OPV: Trẻ em từ 2 – 4 tháng tuổi nên uống ba liều OPV khi trẻ 2, 3 và 4 tháng tuổi.
- Vắc xin bệnh bại liệt tiêm IPV: bé nên tiêm 2 mũi vào lúc 5 tháng và 9 tháng tuổi.
- 6 trong 1 Infanrix Hexa: có 4 mũi tiêm, trong đó 3 mũi đầu cách nhau 1 tháng, mũi 4 cách mũi 3 tối thiểu 6 tháng.
- 6 trong 1 Hexaxim bao gồm 4 mũi: 3 mũi đầu cách nhau 1 tháng và mũi 4 cách mũi thứ 3 tối thiểu 6 tháng.
- 5 trong 1 Pentaxim gồm 4 mũi tiêm. Trong đó 3 mũi đầu cách nhau 1-2 tháng, mũi 4 cách mũi 3 tối thiểu 6 tháng.
- 4 trong 1 Tetraxim có 5 mũi tiêm tất cả. 3 mũi đầu cách nhau 1 tháng, mũi 4 cách mũi thứ ba 1 năm và mũi 5 cách mũi thứ tư 3 năm.
Kết luận
Như vậy, bài viết trên đã cung cấp thông tin tổng quan về vắc xin phòng ngừa bại liệt dành cho trẻ em. Bại liệt là một bệnh lý phổ biến, lại gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho con trẻ. Vì thế cách ngăn ngừa bại liệt hiệu quả nhất là bố mẹ hãy cho con được tiêm vắc xin đầy đủ nhé!
