Xét nghiệm tiền sản giật là một bước quan trọng khi bác sĩ nghi ngờ mẹ bầu có dấu hiệu hoặc yếu tố nguy cơ của bệnh lý này. Các xét nghiệm này giúp xác định chính xác tình trạng tiền sản giật, đánh giá mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi, từ đó đưa ra biện pháp xử trí kịp thời, giảm thiểu biến chứng nguy hiểm. Bài viết sau sẽ giới thiệu các loại xét nghiệm thường được dùng để chẩn đoán và theo dõi tiền sản giật trong thai kỳ.
Vậy tiền sản giật là gì? Các mẹ bầu nên thực hiện xét nghiệm tiền sản giật khi nào? Các thông tin trong bài viết dưới đây của Hello Bacsi sẽ giúp bạn giải đáp vấn đề này, hãy cùng theo dõi nhé!
Tiền sản giật là gì?
Tiền sản giật là một rối loạn đa hệ thống đặc hiệu chưa rõ nguyên nhân xảy ra trong thai kỳ và được đặc trưng bởi hai triệu chứng chính là tăng huyết áp và tăng sự hiện diện của protein trong nước tiểu (protein niệu).
Tình trạng tiền sản giật có thể diễn ra ở mức độ nhẹ hoặc nặng khác nhau. Nếu không được phát hiện và có biện pháp điều trị thích hợp, chúng có thể phát triển thành các biến chứng nghiêm trọng, gây sinh non hoặc thậm chí dẫn đến tử vong cho cả mẹ và thai nhi. Tiền sản giật được thống kê là một trong ba nguyên nhân lớn nhất gây tử vong ở phụ nữ mang thai.
[embed-health-tool-due-date]
Xét nghiệm tiền sản giật bao gồm những gì?
Quy trình xét nghiệm tiền sản giật thường bao gồm các xét nghiệm sau đây:
1. Kiểm tra cân nặng
Kiểm tra cân nặng là bước cần thiết trong quá trình thăm khám thai định kỳ cũng như xét nghiệm tiền sản giật, điều này giúp bác sĩ đánh giá được mức độ tăng cân của mẹ bầu có nằm trong phạm vi bình thường hay không.
Tình trạng tăng cân và phù nề là biểu hiện thường gặp trong thời gian mang thai. Tuy nhiên, việc mẹ bầu đột ngột tăng cân quá nhiều (>2,2kg/tuần) kèm theo tình trạng sưng mặt, sưng vùng mắt, sưng bàn tay, sưng bàn chân… đôi khi có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ bị tiền sản giật.
2. Đo huyết áp
Phụ nữ mang thai có chỉ số huyết áp vượt quá 140/90 mmHg được xem là tăng huyết áp bất thường trong thai kỳ. Mặc dù vậy, điều này không kết luận được nguy cơ bị tiền sản giật. Bác sĩ có thể yêu cầu mẹ bầu thực hiện thêm một số xét nghiệm tiền sản giật khác để chẩn đoán chính xác tình trạng sức khỏe và đưa ra hướng xử lý phù hợp.
Tình trạng tăng huyết áp thai kỳ kéo dài hơn 3 tháng sau khi sinh được xem là tăng huyết áp mãn tính. Ngoài ra, nếu chỉ số huyết áp cao xuất hiện trước khi mang thai hoặc trước tuần thứ 20 của thai kỳ cũng có thể liên quan đến tình trạng tăng huyết áp mãn tính.
3. Xét nghiệm máu
Kiểm tra công thức máu là một trong những chỉ định quan trọng trong xét nghiệm tiền sản giật, giúp theo dõi chức năng hoạt động của các cơ quan và đánh giá mức độ ảnh hưởng của bệnh.
Ngoài việc kiểm tra men gan, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm chức năng thận (creatinine, uric acid) để phát hiện sớm tình trạng suy giảm chức năng thận, cũng như xét nghiệm đông máu cơ bản (PT, aPTT, fibrinogen) nhằm phát hiện rối loạn đông máu — biến chứng có thể gặp ở tiền sản giật nặng hoặc hội chứng HELLP.
Những kết quả này, kết hợp với các chỉ số khác, giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác và quyết định hướng điều trị phù hợp.
4. Xét nghiệm nước tiểu
Lượng protein đào thải qua nước tiểu vượt quá 300 mg mỗi 24 giờ là một trong những tiêu chí chẩn đoán tiền sản giật, cho thấy có tổn thương chức năng thận. Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm thu thập nước tiểu trong vòng 24 giờ hoặc dùng các phương pháp khác như đo tỷ lệ protein/creatinine để ước lượng nhanh.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng protein niệu không phải lúc nào cũng xuất hiện. Một số trường hợp tiền sản giật được chẩn đoán dù không có protein niệu nếu người mẹ có tăng huyết áp kèm theo các dấu hiệu bất thường ở gan, thận, máu hoặc hệ thần kinh.
5. Xét nghiệm sinh hóa hỗ trợ chẩn đoán (PlGF, sFlt-1)
Trong một số trường hợp nghi ngờ tiền sản giật nhưng chưa đủ tiêu chuẩn chẩn đoán rõ ràng, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm PlGF (Placental Growth Factor) hoặc xét nghiệm tỷ số sFlt-1/PlGF. Đây là những chỉ số phản ánh hoạt động của nhau thai, thường bị rối loạn khi mẹ bầu mắc tiền sản giật.
Kết quả xét nghiệm có thể giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ bệnh tiến triển nặng và quyết định kế hoạch theo dõi, điều trị. Tuy nhiên, phương pháp này chưa được áp dụng rộng rãi tại tất cả bệnh viện và chỉ được thực hiện khi có chỉ định chuyên khoa.
6. Siêu âm thai
Tình trạng tiền sản giật có thể khiến thai nhi chậm tăng trưởng trong tử cung, nếu không phát hiện và can thiệp kịp thời có thể gây nguy hiểm đến sự an toàn của em bé. Vì vậy, bên cạnh lịch trình siêu âm thai định kỳ, bác sĩ có thể đề nghị tăng thêm tần suất siêu âm thai với mục đích theo dõi chặt chẽ sự phát triển của em bé trong bụng mẹ, đồng thời kiểm tra lưu lượng máu đến thai và lượng nước ối trong tử cung.
Trong một số trường hợp, siêu âm Doppler động mạch tử cung và dây rốn sẽ được thực hiện để đánh giá tình trạng tuần hoàn giữa mẹ và thai. Kết quả Doppler giúp bác sĩ phát hiện sớm dấu hiệu giảm tưới máu hoặc suy nhau, từ đó điều chỉnh kế hoạch theo dõi và xử trí kịp thời.
7. Xét nghiệm non-stress test
Xét nghiệm non-stress-test (NST) có thể được bổ sung vào những tháng cuối thai kỳ nếu như bạn có nguy cơ cao bị tiền sản giật. Bằng cách theo dõi nhịp tim cùng với các phản ứng cử động của thai nhi, xét nghiệm NST là cơ sở giúp đảm bảo thai nhi được cung cấp đầy đủ oxy và phát triển khỏe mạnh.
Xét nghiệm tiền sản giật: Mẹ bầu nào cần thực hiện?
Tiền sản giật hiếm khi xảy ra ở giai đoạn đầu thai kỳ, hầu hết các trường hợp tiền sản giật đều được ghi nhận sau tuần thai thứ 20, đặc biệt là về cuối thai kỳ. Thời gian thực hiện các xét nghiệm tiền sản giật nên tuân theo sự hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo kết quả tốt nhất trong việc tầm soát nguy cơ và phòng ngừa tiền sản giật.
Bên cạnh đó, mẹ bầu cần chủ động đến gặp bác sĩ để được chỉ định xét nghiệm tiền sản giật sớm nhất có thể nếu như nhận thấy bất kỳ biểu hiện vào liên quan đến nguy cơ bị tiền sản giật như:
- Đau đầu dữ dội.
- Rối loạn thị lực, mờ mắt hoặc mắt nhạy cảm hơn với ánh sáng.
- Đau vùng bụng trên, ngay vị trí bên dưới xương sườn bên phải.
- Buồn nôn, nôn mửa hoặc ợ chua nghiêm trọng.
- Tần suất đi tiểu rất ít, lượng nước tiểu giảm đáng kể.
- Có dấu hiệu tích nước khiến cơ thể đột ngột tăng cân quá mức hoặc gây ra hiện tượng phù nề như sưng mặt, sưng bàn tay, sưng mắt cá chân và bàn chân.
- Hô hấp bị ảnh hưởng, thường xuyên cảm thấy khó thở.
Ngoài ra, xét nghiệm tiền sản giật nên được ưu tiên thực hiện sớm đối với những trường hợp có nguy cơ cao bao gồm:
- Mẹ bầu dưới 20 tuổi hoặc trên 40 tuổi.
- Mang thai lần đầu tiên, song thai hoặc đa thai.
- Bản thân hoặc gia đình đã có tiền sử bị tiền sản giật khi mang thai.
- Mẹ bầu thừa cân, béo phì, tăng huyết áp hoặc mắc các vấn đề sức khỏe như bệnh đái tháo đường, bệnh thận, buồng trứng đa nang, rối loạn hệ tự miễn (ví dụ: bệnh lupus ban đỏ)…
- Tiền sử gặp biến chứng trong lần mang thai trước đó.
- Mang thai nhờ sử dụng phương pháp thụ tinh ống nghiệm.
Xét nghiệm tiền sản giật hết bao nhiêu tiền
Thời điểm thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán tiền sản giật phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe của thai kỳ, tiền sử bệnh lý và sự xuất hiện của các dấu hiệu nghi ngờ. Bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm khi cần thiết để đánh giá chính xác nguy cơ và mức độ ảnh hưởng của bệnh.
Ngoài các xét nghiệm chẩn đoán, trong thai kỳ còn có những xét nghiệm tầm soát tiền sản giật ở giai đoạn sớm nhằm dự đoán nguy cơ và áp dụng biện pháp dự phòng. Bạn có thể trao đổi thêm với bác sĩ về các xét nghiệm tầm soát tiền sản giật để hiểu rõ hơn.
Chi phí xét nghiệm tiền sản giật tại mỗi bệnh viện có thể không giống nhau, đồng thời số lượng các xét nghiệm cần thực hiện của mỗi người cũng khác nhau. Vì vậy, để biết chính xác là xét nghiệm tiền sản giật hết bao nhiêu tiền, mẹ bầu nên trực tiếp đến các bệnh viện để được kiểm tra tình trạng và nhận sự tư vấn rõ hơn về chi phí của các dịch vụ xét nghiệm.
Thông thường, số tiền cho mỗi lần xét nghiệm tiền sản giật có thể dao động từ vài trăm nghìn cho đến vài triệu đồng.
Xét nghiệm tiền sản giật và các thắc mắc thường gặp
1. Điều gì có thể xảy ra nếu các xét nghiệm cho thấy mẹ bầu có nguy cơ cao bị tiền sản giật?
Nếu kết quả xét nghiệm tiền sản giật không quá nghiêm trọng, bác sĩ có thể hướng dẫn bạn tự theo dõi huyết áp hàng ngày tại nhà, đồng thời cần tăng tần suất thăm khám thai định kỳ để được bác sĩ kiểm tra tình trạng sức khỏe toàn diện cho cả mẹ và thai nhi. Nhưng nếu xét nghiệm tiền sản giật cho thấy nguy cơ cao bị tiền sản giật với các biến chứng nặng, bạn có thể phải nhập viện để được bác sĩ theo dõi chặt chẽ tình trạng huyết áp và sự phát triển của thai nhi.
Đối với mẹ bầu có nguy cơ bị tiền sản giật, thời điểm sinh con có thể diễn ra bình thường hoặc sinh sớm từ tuần thứ 37 của thai kỳ. Tuy nhiên, một số trường hợp nghiêm trọng cũng có thể được đề nghị sinh non trước 37 tuần.
Ngoài ra, phương pháp điều trị dùng thuốc có thể được chỉ định khi cần thiết nhằm ngăn chặn kịp thời các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra như thai chậm phát triển, nhau bong non, sinh non, hội chứng HELLP (tan máu, tăng men gan và giảm tiểu cầu), co giật, hôn mê, tổn thương các cơ quan khác, phát triển bệnh tim mạch… Một số thuốc có thể dùng trong điều trị và kiểm soát tiền sản giật thường là các thuốc hạ huyết áp, thuốc chống co giật, corticosteroid…
2. Có nguy cơ cao bị tiền sản giật, có sinh thường được không?
Việc lựa chọn phương pháp sinh thường là ưu tiên đối với trường hợp có nguy cơ cao bị tiền sản giật để hạn chế các rủi ro liên quan đến việc gây tê trong sinh mổ. Tuy nhiên, chỉ định phương pháp sinh thường hay sinh mổ phải được các bác sĩ cân nhắc phụ thuộc vào tuổi thai, tình trạng sức khỏe của mẹ và thai nhi cùng với mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng tiền sản giật mà mẹ bầu đang gặp phải.
3. Tiền sản giật còn có thể xảy ra sau khi sinh, điều này có đúng hay không?
Câu trả lời là “Đúng”. Tiền sản giật có thể xảy ra ở thời điểm sau sinh và nguy cơ tiền sản giật có thể kéo dài đến 6 tuần sau khi sinh. Tình trạng tiền sản giật sau sinh có thể phát triển ở bất kỳ ai, thậm chí với những trường hợp mà trước đó không xuất hiện dấu hiệu tiền sản giật nào trong thai kỳ.
Với những nội dung về xét nghiệm tiền sản giật mà bài viết đã chia sẻ, Hello Bacsi hy vọng có thể giúp các mẹ bầu có thêm nhiều thông tin hữu ích trong việc chăm sóc sức khỏe để duy trì một thai kỳ khỏe mạnh. Ngoài ra, mẹ bầu có thể tham khảo thêm ý kiến từ bác sĩ sản khoa nếu còn bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến xét nghiệm tiền sản giật.
