Ốm nghén là 1 phần không thể thiếu không quá trình mang thai. Tuy nhiên, nếu biết cách bạn vẫn có thể kiểm soát hiệu quả những cơn buồn nôn khi ốm nghén.
Ốm nghén là dấu hiệu biểu hiện có thai phổ biến ở mẹ bầu. Đây không phải tình trạng bệnh lý nghiêm trọng gây ảnh hưởng đến bé cưng, thậm chí, trong một số trường hợp thì ốm nghén còn là tính hiệu cho thấy một thai kỳ khỏe mạnh. Tuy nhiên, nếu bị ốm nghén nặng, bạn có thể gặp khó khăn khi ăn, uống, hấp thu dinh dưỡng nên nguy cơ thai nhi bị thiếu dinh dưỡng sẽ tăng cao.
Chứng ốm nghén là gì?
Khi mới mang thai, nhiều phụ nữ thường bị buồn nôn vào buổi sáng. Thông thường, tình trạng này là vô hại. Buồn nôn có thể gây khó chịu nhưng triệu chứng này thường biến mất khi bạn mang thai khoảng 12 tuần. Tuy nhiên, ốm nghén nặng là một triệu chứng cực kỳ nguy hiểm. Tình trạng này thường gây ra hiện tượng nôn nặng trong suốt thời gian mang thai.
Phân biệt giữa nôn nghén thông thường và chứng ốm nghén nặng
Nôn nghén và ốm nghén nặng có những đặc điểm khác nhau. Chúng có các biến chứng khác nhau và các phản ứng phụ khác nhau đối với từng phụ nữ mang thai. Điều quan trọng là phải phân biệt giữa hai tình trạng sức khỏe này để có cách điều trị đúng.
Các triệu chứng ốm nghén đa phần là buồn nôn đôi khi đi kèm với nôn. Hai triệu chứng này thường biến mất sau 12 đến 14 tuần. Ốm nghén nặng có các triệu chứng như buồn nôn liên tục và nôn mửa nghiêm trọng gây mất nước khiến bạn không ăn được bất cứ thứ gì.
Nôn nghén nặng có thể cho thấy một số bất thường của bào thai như thể tam bội, hội chứng Down, trisomy 21 và thai phù. Ốm nghén thông thường và nghén nặng có một số điểm khác biệt nhất định:
Ốm nghén thông thường:
- Nôn vừa phải nên thức ăn vẫn được giữ trong dạ dày
- Khoảng 80% thai phụ gặp phải tình trạng này
- Giảm từ tuần thứ 12 đến tuần thứ 20 của thai kỳ hoặc sớm hơn
- Ốm nghén thông thường không gây sút cân
- Để điều trị, chỉ cần thay đổi lối sống và chế độ ăn.
Ốm nghén nặng:
- Nôn nhiều nên thức ăn trong dạ dày bị tống hết ra ngoài
- Khoảng 1 – 1,5% thai phụ gặp phải
- Ốm nghén nặng có thể kéo dài suốt thai kỳ
- Bà bầu có thể giảm từ 2 – 10kg
- Để điều trị, phải dùng thuốc hoặc nhập viện.
Triệu chứng của chứng ốm nghén nặng
Ốm nghén nặng thường bắt đầu trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Gần 1 – 1,5% mẹ bầu bị tình trạng này trong suốt quá trình mang thai. Một số biểu hiện ốm nghén nặng phổ biến nhất là:
- Cảm giác buồn nôn gần như diễn ra thường xuyên
- Ăn không ngon
- Nôn nhiều hơn 3 hoặc 4 lần một ngày
- Mất nước và mất cân bằng điện giải
- Cảm thấy xây xẩm, chóng mặt
- Lo âu, căng thẳng quá mức
- Giảm 2 – 10kg cân nặng hoặc 5% trọng lượng cơ thể vì nôn quá nhiều.
Nếu nôn mửa đi kèm với những triệu chứng sau, bạn cần đi khám ngay:
- Nước tiểu rất sậm màu hay không tiểu sau 8 giờ
- Không ăn uống trong 24 giờ
- Mệt mỏi nhiều, chóng mặt và ngất khi đứng dậy
- Đau bụng
- Sốt từ 38 độ trở lên
- Nôn ra máu.
Mách mẹ bí quyết xoa dịu chứng ốm nghén hiệu quả
Ốm nghén nặng phải làm sao? Để giảm nôn ói do ốm nghén, bạn nên tránh các loại thực phẩm và mùi hương có thể kích thích tình trạng nôn ói. Ngoài ra, dưới đây là một số mẹo nhỏ từ chuyên gia để xoa dịu tình trạng này mà bạn có thể thử:
- Nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc và thư giãn càng nhiều càng tốt. Stress và mệt mỏi có thể khiến tình trạng ốm nghén trở nên tồi tệ hơn. Do đó, nếu có thể bạn nên tạm nghỉ việc một thời gian ngắn để không làm tình trạng tồi tệ thêm.
- Uống nước thường xuyên để tránh mất nước. Bạn nên uống từng ngụm nhỏ và thường xuyên. Việc này có thể giúp ngăn ngừa nôn hơn là bạn uống một lượng nước lớn cùng một lúc. Hãy thử uống nước giữa các bữa ăn. Nếu bạn thấy thật khó để không nôn ra mọi thứ, bạn chỉ nên uống vài ngụm nước trong bữa ăn.
- Tránh các đồ uống lạnh, chua hay ngọt.
- Chia nhỏ các bữa ăn và hạn chế để dạ dày trống vì có thể làm bạn cảm thấy buồn nôn. Bạn cần giữ lượng đường trong máu không xuống quá thấp bằng cách ăn một lượng nhỏ thức ăn ít đường, thực phẩm giàu chất xơ hay chứa nhiều carbohydrate và ít chất béo như bánh mì, cơm hoặc mì ống.
- Ưu tiên cho các loại thực phẩm dễ ăn như bánh mì nướng hoặc bánh quy giòn. Vì các loại thực phẩm này tốt hơn so với các loại thực phẩm ngọt, cay hoặc béo. Hãy ưu tiên dùng một số loại thực phẩm có hàm lượng protein cao như thịt, trứng, các loại hạt hoặc các sản phẩm từ sữa như bánh quy giòn.
- Nếu bị ốm nghén không ăn được bạn nên bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể bằng các món ăn đơn giản như bánh quy lạt. Hãy nghỉ ngơi trong 20 phút hoặc lâu hơn trước khi ra khỏi giường và nhớ dành thời gian để làm thức ăn vào buổi sáng.
- Gừng được xem là một trong những phương pháp giúp giảm buồn nôn. Gừng tươi có thể khó sử dụng với một số mẹ bầu. Do đó, bạn hãy sử dụng gừng dưới dạng sản phẩm như bánh quy gừng, trà gừng hoặc dùng sirô gừng, viên nang hoặc viên nén.
- Áp dụng cách bấm huyệt cũng có thể làm giảm buồn nôn và ói mửa.
Ngoài ra, các liệu pháp bổ sung hương liệu như sử dụng tinh dầu chanh cũng có thể hiệu quả. Tuy nhiên, nếu muốn thử, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
Nếu bị ốm nghén nặng, mẹ có nên dùng thuốc?
Đối với hầu hết phụ nữ mang thai, dùng thuốc là lựa chọn cuối cùng do có thể gây tác động xấu đến em bé. Thế nhưng, nếu như việc thay đổi lối sống và các liệu pháp hỗ trợ khác không có tác dụng, mẹ bầu có thể sử dụng một số loại thuốc an toàn cho bà bầu. Những loại thuốc này thường sẽ ngưng sử dụng khi bạn mang thai từ tuần 12 – 16 của thai kỳ, khi các triệu chứng ốm nghén đã giảm.
1. Thuốc kháng histamine hay thuốc chẹn H1
Những loại thuốc ngăn chặn các histamine hóa học được sản sinh ra trong các phản ứng dị ứng, có tác dụng chống nôn, giúp giảm buồn nôn và nôn trong thai kỳ. Thuốc này có thể khiến bạn thấy buồn ngủ, do đó, tốt nhất nên tránh lái xe hoặc vận hành máy móc khi sử dụng thuốc.
Cần đặc biệt lưu ý là bạn chỉ được dùng khi có chỉ định của bác sĩ. Các loại thuốc thường được kê toa cho bệnh nhân mang thai là promethazine và cyclizine.
2. Các loại thuốc khác
Nếu bạn nôn mửa dữ dội và đã dùng thuốc kháng sinh histamine nhưng vẫn không thấy đỡ, bác sĩ có thể kê toa prochlorperazine (Stemetil®) hoặc metoclopramide. Thuốc prochlorperazine giúp bạn cảm thấy bình tĩnh hơn. Cả hai đều an toàn để sử dụng trong thời kỳ mang thai nhưng cần phải tránh lái xe hoặc vận hành máy móc nếu đang uống thuốc. Nguyên do là thuốc có thể khiến bạn cảm thấy buồn ngủ.
Nguyên nhân gây ra chứng ốm nghén trong thai kỳ
Hầu như tất cả thai phụ đều trải qua tình trạng ốm nghén với nhiều mức độ khác nhau. Ốm nghén thông thường và ốm nghẹn nặng có liên quan đến hormone điều hòa tuyến sinh dục. Cơ thể sẽ sản xuất một lượng lớn hormone này với tốc độ nhanh và chúng thường tăng gấp đôi từ 48 – 72 giờ. Quan trọng hơn, các mức này có thể tiếp tục gia tăng trong suốt thai kỳ.
Đối tượng có nguy cơ mắc phải chứng ốm nghén?
Ốm nghén là tình trạng thường gặp, có đến ½ thai phụ sẽ trải qua nôn ói và hơn 80% phụ nữ cảm giác buồn nôn khi mang bầu. Tuy nhiên, đối với tình trạng ốm nghén nặng, bạn sẽ nằm trong nhóm nguy cơ cao gặp phải vấn đề này nếu có một trong các yếu tố sau:
- Từng bị ốm nghén nặng khi mang thai lần trước
- Mang song thai hoặc đa thai
- Thừa cân hoặc thậm chí là béo phì với chỉ số cơ thể (BMI) từ 30 trở lên
- Mang thai lần đầu
- Bệnh nguyên bào nuôi (bệnh do có sự gia tăng của tế bào bên trong tử cung)
- Có tiền sử say tàu xe
Khi nào cần đi khám?
Khi các triệu chứng của ốm nghén ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, bạn nên đi khám để được điều trị. Khi đi khám, bác sĩ sẽ tìm hiểu về bệnh sử và triệu chứng. Ngoài ra, bác sĩ cũng kiểm tra mẫu máu và nước tiểu để phát hiện dấu hiệu mất nước hoặc xét nghiệm bổ sung phòng ngừa các vấn đề về dạ dày – ruột. Bạn cũng có thể được chỉ định siêu âm để tìm hiểu xem bạn có mang song thai hoặc có khối u trong tử cung hay không.
Nếu nôn nghén nghiêm trọng khiến cơ thể mất nước và không thể hấp thụ các chất dinh dưỡng, tùy vào tình trạng cơ thể bạn, bác sĩ sẽ có giải pháp hỗ trợ. Nếu cần, mẹ có thể phải ở lại bệnh viện để theo dõi.
Nếu lần mang thai trước bạn mắc chứng nôn nghén và đang có kế hoạch mang thai, hãy đi khám để có thể ngăn ngừa tình trạng này tái phát hoặc giúp giảm bớt các triệu chứng.
Qua những chia sẻ trên, hy vọng rằng bạn đã có thêm một số thông tin hữu ích về chứng ốm nghén khi mang thai. Nếu bạn đang gặp phải triệu chứng trên thì cũng đừng quá lo lắng nhé.
[embed-health-tool-due-date]
