Ốm nghén là gì và nguyên nhân do đâu? Cách giảm nhẹ triệu chứng ốm nghén

Bạn đang gặp phải tình trạng ốm nghén đúng không? Ốm nghén là một trong những triệu chứng thai nghén phổ biến nhất, ảnh hưởng đến khoảng 70-80% phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong 3 tháng đầu. Dù được gọi là "ốm nghén buổi sáng" (morning sickness), nhưng thực tế các triệu chứng có thể xuất hiện bất cứ lúc nào trong ngày và đêm.

Ốm nghén là gì và nguyên nhân do đâu?

Ốm nghén là tập hợp các triệu chứng khó chịu như buồn nôn, nôn mửa, chán ăn, hoặc thèm ăn bất thường, thường xảy ra trong giai đoạn đầu thai kỳ.

Nguyên nhân chính xác của ốm nghén chưa được xác định rõ ràng, nhưng các yếu tố sau đây được cho là đóng vai trò quan trọng:

• Thay đổi nội tiết tố: Sự gia tăng nhanh chóng của hormone thai kỳ như Human Chorionic Gonadotropin (hCG), estrogen và progesterone được xem là nguyên nhân hàng đầu. hCG đạt đỉnh điểm vào khoảng tuần thứ 9-12, trùng với thời điểm ốm nghén nặng nhất.
• Đường huyết thấp: Lượng đường trong máu thấp do cơ thể phải cung cấp năng lượng cho thai nhi đang phát triển cũng có thể góp phần gây buồn nôn.
• Khứu giác nhạy cảm hơn: Khi mang thai, mẹ bầu thường nhạy cảm hơn với mùi thức ăn, mùi cơ thể, hoặc các mùi xung quanh, khiến các mùi này dễ gây buồn nôn.
• Căng thẳng, mệt mỏi: Yếu tố tâm lý và thể chất cũng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng ốm nghén.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Hormone làm giãn cơ vòng thực quản, khiến axit dạ dày dễ trào ngược lên, gây cảm giác khó chịu.

Ốm nghén có đáng lo ngại không?

Trong hầu hết các trường hợp, ốm nghén là một dấu hiệu bình thường và lành tính của một thai kỳ khỏe mạnh. Thậm chí, một số nghiên cứu còn cho rằng ốm nghén nhẹ có thể liên quan đến nguy cơ sảy thai thấp hơn.

Tuy nhiên, nếu tình trạng nôn mửa quá nghiêm trọng, dẫn đến mất nước, sụt cân đáng kể (hơn 5% trọng lượng cơ thể trước khi mang thai), và không thể ăn uống gì, đây có thể là dấu hiệu của ốm nghén nặng (Hyperemesis Gravidarum). Tình trạng này cần được thăm khám và điều trị y tế kịp thời vì có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của cả mẹ và bé.

Cách giảm nhẹ triệu chứng ốm nghén

Dù không thể loại bỏ hoàn toàn ốm nghén, mẹ bầu có thể áp dụng một số biện pháp sau để giảm bớt khó chịu:

1. Về chế độ ăn uống

• Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn 3 bữa lớn, hãy ăn 5-6 bữa nhỏ trong ngày. Điều này giúp dạ dày không bị quá đói hoặc quá no, giảm cảm giác buồn nôn.
• Ăn vặt lành mạnh: Luôn có sẵn một ít bánh quy giòn, bánh mì khô, hoặc ngũ cốc nguyên hạt bên cạnh giường để ăn ngay khi thức dậy, giúp ổn định đường huyết.
• Ưu tiên thực phẩm nhạt, dễ tiêu: Tránh các món ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, nặng mùi. Chọn các món như cháo, súp, cơm, bánh mì, khoai tây luộc.
• Tránh đồ ăn có mùi mạnh: Các món chiên xào, thức ăn nhanh, hoặc một số loại rau củ có mùi nồng có thể làm tăng cảm giác buồn nôn.
• Uống đủ nước: Uống từng ngụm nhỏ nước lọc, nước trái cây pha loãng, trà gừng ấm, hoặc nước điện giải giữa các bữa ăn. Tránh uống nước trong bữa ăn để không làm đầy dạ dày.
• Bổ sung gừng: Gừng tươi (thái lát, pha trà, hoặc kẹo gừng) được chứng minh là có tác dụng giảm buồn nôn.
• Bổ sung vitamin B6: Một số nghiên cứu cho thấy vitamin B6 có thể giúp giảm ốm nghén. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ về liều lượng.
• Tránh thực phẩm kích thích: Hạn chế caffeine, đồ uống có gas, và đồ uống có cồn.

2. Thay đổi lối sống:

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Mệt mỏi có thể làm trầm trọng thêm tình trạng ốm nghén. Hãy cố gắng ngủ đủ giấc và chợp mắt khi có thể.
• Tránh các tác nhân gây kích ứng: Xa lánh những mùi hương, ánh sáng hoặc âm thanh khiến bạn khó chịu.
• Hít thở không khí trong lành: Mở cửa sổ, đi dạo nhẹ nhàng ở nơi thoáng đãng.
• Vận động nhẹ nhàng: Đi bộ, yoga cho bà bầu có thể giúp cải thiện lưu thông máu và giảm căng thẳng.
• Tránh thay đổi tư thế đột ngột: Ngồi dậy từ từ, tránh đứng lên quá nhanh.
• Đánh lạc hướng: Nghe nhạc, đọc sách, xem phim, hoặc trò chuyện với bạn bè để quên đi cảm giác khó chịu.
• Uống vitamin trước khi ngủ: Nếu vitamin tổng hợp làm bạn buồn nôn vào buổi sáng, hãy thử uống vào buổi tối trước khi đi ngủ.

3. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đi khám bác sĩ ngay nếu gặp các triệu chứng sau:

• Nôn mửa liên tục và không kiểm soát được (hơn 3-4 lần/ngày).
• Không thể ăn hoặc uống bất cứ thứ gì trong hơn 12 giờ.
• Sụt cân đáng kể.
• Các dấu hiệu mất nước: khô miệng, đi tiểu ít, nước tiểu sẫm màu, chóng mặt, tim đập nhanh.
• Nôn ra máu hoặc chất màu cà phê.
• Cảm thấy cực kỳ mệt mỏi hoặc yếu ớt.

❓ Hỏi bác sĩ miễn phí từ xa, click hỏi ngay!