Hãy tưởng tượng bạn giẫm phải một chiếc đinh rỉ khi làm vườn, hoặc mắc phải một cơn ho kéo dài mãi không dứt. Những rủi ro này hoàn toàn có thể phòng tránh chỉ bằng một loại tiêm ngừa đơn giản: vắc xin DPT. Đây là vắc xin phòng bệnh bạch hầu, uốn ván và ho gà. Không chỉ dành riêng cho trẻ em, mà người lớn cũng cần được bảo vệ.
Nhiều người lầm tưởng rằng đã tiêm vắc xin DPT lúc nhỏ thì sẽ miễn nhiễm suốt đời. Tuy nhiên, thực tế là miễn dịch sẽ giảm dần theo thời gian. Đó là lý do vì sao vắc xin nhắc lại như TDaP rất cần thiết để duy trì hiệu quả phòng bệnh. Nếu không tiêm nhắc, bạn không chỉ tự đặt bản thân vào nguy cơ mắc bệnh mà còn có thể vô tình lây cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ hoặc người cao tuổi trong gia đình. Vậy DPT là vắc xin gì? Mời bạn cùng tìm hiểu.
1. Vắc xin DPT là gì?
Vắc xin DPT là loại vắc xin “3 trong 1″ giúp phòng ngừa 3 bệnh:
- Bạch hầu: Nhiễm khuẩn đường hô hấp trên gây tắc nghẽn đường thở.
- Uốn ván: Vi khuẩn sống trong đất gây co cứng cơ nghiêm trọng.
- Ho gà: Bệnh đường hô hấp nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ sơ sinh.
Trước đây, vắc xin DPT được sử dụng nhưng thường gây nhiều tác dụng phụ. DTaP là phiên bản cải tiến, an toàn và hiệu quả hơn.
DTaP, Tdap và Td khác nhau như thế nào?
- DTaP: Dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
- Tdap: Mũi nhắc cho thanh thiếu niên và người lớn.
- Td: Chứa thành phần phòng uốn ván và bạch hầu, tiêm nhắc mỗi 10 năm, không bao gồm ho gà.
2. Tầm quan trọng của mũi nhắc Tdap
Hiểu lầm: “Tôi đã tiêm khi còn nhỏ nên không cần tiêm nhắc.”
Sự thật: Hiệu quả bảo vệ của vắc xin DPT được tiêm khi còn nhỏ sẽ không kéo dài suốt đời.
Khả năng bảo vệ chống lại bệnh bạch hầu, uốn ván và ho gà của vắc xin giảm dần theo thời gian, khiến người lớn có nguy cơ cao mắc bệnh. Tiêm nhắc lại bằng vắc xin Tdap được khuyến nghị 10 năm một lần để duy trì khả năng miễn dịch, hạn chế nguy cơ bị uốn ván hoặc vô tình lây bệnh ho gà cho trẻ nhỏ.
Phụ nữ mang thai cũng cần tiêm Tdap trong mỗi thai kỳ để truyền kháng thể phòng ngừa bệnh cho thai nhi.
Việc tiêm nhắc lại vắc xin DPT thường xuyên giúp ngăn ngừa các đợt dịch bệnh bùng phát và những biến chứng nghiêm trọng.
2.1. Các bệnh này vẫn còn tồn tại
Nhiều người cho rằng bạch hầu, ho gà đã tuyệt chủng, nhưng sự thật là vẫn xảy ra dịch bệnh tại những nơi có tỷ lệ tiêm chủng thấp. Riêng uốn ván thì không thể loại bỏ hoàn toàn vì vi khuẩn luôn tồn tại trong đất, bụi và môi trường xung quanh, dễ dàng xâm nhập qua các vết thương hở.
2.2. Vắc xin DPT không chỉ bảo vệ bạn
Khi xã hội được tiêm chủng đầy đủ, dịch bệnh sẽ khó lây lan, mang lại nhiều lợi ích như:
- Bảo vệ trẻ sơ sinh (đối tượng chưa đủ tuổi tiêm mũi đầu tiên).
- Bảo vệ thai phụ và truyền miễn dịch cho thai nhi.
- Bảo vệ người lớn tuổi, người có hệ miễn dịch yếu.
2.3. Mũi nhắc vắc xin DPT bảo vệ sức khỏe mọi người
Miễn dịch không kéo dài mãi mãi. Đó là lý do tại sao cần phải tiêm nhắc lại vắc xin Tdap hoặc Td để tăng cường khả năng phòng ngừa dịch bệnh. Các bác sĩ khuyên bạn nên tiêm:
- Tdap: tiêm khi 11-12 tuổi.
- Td: tiêm nhắc mỗi 10 năm sau đó (cùng với một liều Tdap nếu chưa tiêm trước đó).
- Tdap cho thai phụ mỗi lần mang thai vào tuần thai 27-36.
3. Hiệu quả của vắc xin DPT
Vắc xin DPT giúp hệ miễn dịch học cách nhận diện và tiêu diệt vi khuẩn. Nhờ có vắc xin, số ca mắc bạch hầu, uốn ván, ho gà đã giảm mạnh. Đây được xem là cách phòng ngừa bệnh bạch hầu, uốn ván và nguy cơ ho gà ở người lớn và trẻ em hiệu quả nhất.
Tuy nhiên, hiện nay, ho gà vẫn thường xảy ra – đặc biệt ở trẻ chưa tiêm đủ lịch. Vì vậy, người lớn cần tiêm nhắc để không vô tình lây cho trẻ.
4. Tác dụng phụ của vắc xin DPT và Tdap
Phần lớn các trường hợp sau khi tiêm vắc xin DPT và Tdap đều không gặp vấn đề gì. Một số phản ứng phụ nhẹ có thể gồm:
- Đau, đỏ nhẹ tại vị trí tiêm.
- Sốt nhẹ.
- Mệt mỏi trong 1-2 ngày.
Biến chứng nặng là rất hiếm gặp. Trong khi đó, việc mắc các bệnh trên có thể dẫn đến nhập viện, thậm chí tử vong. Lợi ích tiêm phòng rõ ràng lớn hơn nhiều so với nguy cơ.
5. Cần làm gì ngay hôm nay?
Vắc xin DPT không chỉ dành riêng cho trẻ em. Người lớn cũng cần tiêm nhắc bằng vắc xin Tdap để duy trì khả năng miễn dịch và ngăn chặn sự lây lan của bệnh. Việc tiêm Tdap giúp bảo vệ bản thân và giảm nguy cơ lây truyền bệnh cho những người dễ bị tổn thương hơn trong gia đình, như trẻ sơ sinh và người cao tuổi.
Hiện nay, lịch tiêm vắc xin DPT được thiết kế để bảo vệ lâu dài chống lại 3 bệnh: bạch hầu, uốn ván và ho gà. Tuy nhiên, khả năng miễn dịch sẽ giảm dần theo thời gian. Vì vậy người lớn cần tiêm nhắc lại vắc xin Tdap để duy trì hiệu quả bảo vệ.
Tóm lại, mặc dù vắc xin DPT có hiệu quả cao, nhưng việc tiêm nhắc định kỳ vẫn rất quan trọng để ngăn ngừa các ca bệnh nặng và các đợt bùng phát dịch. Do đó, bạn nên làm theo các bước sau:
- Kiểm tra xem bạn đã đến hạn tiêm nhắc lại vắc xin Tdap chưa
- Hỏi bác sĩ về việc tiêm vắc xin, nhất là nếu bạn đang chuẩn bị mang thai hoặc làm việc trong môi trường có nguy cơ phơi nhiễm.
- Đảm bảo rằng con bạn đã được tiêm đầy đủ vắc xin
Đừng chần chừ! Hãy bảo vệ bản thân và những người thân yêu của bạn ngay hôm nay!
6. Một số câu hỏi thường gặp
6.1. Tôi có thể tiêm vắc xin Tdap nếu không nhớ mũi tiêm cuối cùng không?
Nếu bạn không chắc lần cuối cùng tiêm vắc xin phòng ngừa uốn ván, bạch hầu và ho gà là khi nào, thì bạn vẫn có thể tiêm nhắc. Việc tiêm vắc xin Tdap là an toàn và lợi ích của việc chủng ngừa vượt xa rủi ro của việc tiêm thêm một liều.
6.2. Vắc xin Tdap có cần thiết nếu tôi không làm việc gần trẻ em không?
Vẫn cần thiết. Uốn ván có trong đất và bụi, nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể tiếp xúc với nó. Ho gà cũng có thể lây lan ở nơi công cộng. Việc tiêm vắc xin phòng ngừa không chỉ dành cho những người sinh sống và làm việc gần với trẻ em.
6.3. Tôi có thể tiêm vắc xin Tdap và vắc xin cúm cùng lúc không?
Được. Vắc xin Tdap có thể được tiêm cùng với các loại vắc xin khác, bao gồm vắc xin cúm và vắc xin COVID-19, mà không làm giảm hiệu quả của mỗi loại vắc xin.
6.4. Vắc xin Tdap có gây ho gà không?
Không. Vắc xin DPT và vắc xin Tdap chứa các thành phần bất hoạt của vi khuẩn. Vì vậy, việc tiêm chủng không thể gây bệnh. Nó chỉ giúp cơ thể bạn hình thành và phát triển khả năng miễn dịch.
6.5. Nhiễm trùng tự nhiên có tốt hơn vắc xin không?
Không. Việc mắc bệnh uốn ván, bạch hầu hoặc ho gà tự nhiên có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí nhập viện hoặc tử vong. Vắc xin là cách an toàn hơn nhiều để tăng cường khả năng miễn dịch.
6.6. Nếu tôi đã tiêm vắc xin uốn ván gần đây, tôi có vẫn cần tiêm Tdap không?
Nếu bạn đã tiêm vắc xin Td (phòng ngừa bệnh uốn ván và bạch hầu nhưng ngừa bệnh ho gà), bạn vẫn cần tiêm vắc xin Tdap một lần khi trưởng thành để ngừa bệnh ho gà.
6.7. Tôi có thể tiêm Tdap nếu tôi bị dị ứng không?
Hầu hết những người bị dị ứng nhẹ đều có thể tiêm vắc xin một cách an toàn. Tuy nhiên, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để biết các lựa chọn thay thế nếu bạn đã bị phản ứng dị ứng nghiêm trọng với liều trước đó.
6.8. Vắc xin Tdap có chứa thủy ngân hoặc các thành phần có hại không?
Không, Tdap không chứa thủy ngân (thimerosal) hoặc vi khuẩn sống. Vắc xin này đáp ứng các hướng dẫn an toàn nghiêm ngặt và được các cơ quan y tế trên toàn thế giới chấp thuận.
6.9. Vắc xin DPT có an toàn cho những người mắc các bệnh tự miễn không?
Những người mắc bệnh tự miễn nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Tuy nhiên, nhìn chung, vắc xin DPT và vắc xin Tdap được khuyến nghị cho hầu hết mọi người, ngay cả những người đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch.
6.10. Tôi có thể tiêm nhắc lại Tdap ở đâu tại Việt Nam?
Hầu hết các bệnh viện, phòng khám và các trung tâm tiêm chủng uy tín đều cung cấp mũi tiêm nhắc lại Tdap.
Kết luận
Vắc xin DPT và Tdap là những công cụ phòng bệnh đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Đừng chủ quan dù đã tiêm từ nhỏ – miễn dịch có thể suy giảm theo thời gian. Việc tiêm nhắc không chỉ giúp bạn tránh khỏi những bệnh lý nguy hiểm như bạch hầu, uốn ván, ho gà, mà còn góp phần bảo vệ trẻ nhỏ và người lớn tuổi trong gia đình.
Hãy chủ động kiểm tra lịch sử tiêm chủng của bản thân và người thân. Nếu đã đến lịch, đừng chần chừ! Hãy tiêm nhắc vắc xin Tdap để bảo vệ sức khỏe hôm nay và mai sau.
