Tuyến tụy là một trong những cơ quan quan trọng nhất sản xuất enzym tiêu hóa. Vì vậy, khi tuyến tụy bị viêm, những gì mà bạn ăn vào sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tình trạng bệnh. Thậm chí ăn uống còn được coi là biện pháp điều trị chính cho viêm tụy cấp nhẹ. Đây cũng là lý do mà nhiều người cực kỳ chú trọng tới thực đơn cho người viêm tụy cấp.
Cụ thể, tuyến tụy tạo ra enzyme giúp phân hủy và tiêu hóa chất béo có trong thức ăn; mặt khác, tụy cũng chứa các tế bào sản xuất hormone, bao gồm cả insulin, để cơ thể sử dụng được đường glucose có trong máu và tạo thành năng lượng.
Khi tuyến tụy bị viêm đột ngột, điều cần làm đầu tiên bên cạnh giảm đau, bù dịch, trợ hô hấp là thay đổi chế độ ăn uống. Thực đơn cho người viêm tụy cấp phù hợp không chỉ giúp giảm gánh nặng cho tụy trong những ngày bị bệnh mà còn hỗ trợ đáng kể việc giảm đau bụng – triệu chứng điển hình nhất của bệnh.
Vậy, bệnh viêm tụy cấp nên ăn gì? Cùng Hello Bacsi tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Nguyên tắc ăn uống cho người viêm tụy cấp
Đối với những bệnh về tuyến tụy nói chung, nhiều bệnh nhân gặp khó khăn rất nhiều trong chuyện ăn uống. Ngay cả khi đã phục hồi sau viêm tụy cấp hay chưa, thực đơn cho người viêm tụy cấp vẫn cần phải ít chất béo. Lượng chất béo tiêu thụ nên dưới mức 30g một ngày, tùy thuộc vào khả năng dung nạp của từng người.
Bên cạnh đó, lượng chất béo không nên tập trung vào một bữa mà rải rác vào 4 – 6 bữa nhỏ.
Mẹo để bạn có thể giảm chất béo trong chế độ ăn hằng ngày là:
- Tránh thực phẩm chế biến sẵn, đồ đóng hộp mang đi. Hãy cố gắng tự nấu ăn tại nhà
- Nếu phải ăn đồ hộp, bạn nên xem nhãn thực phẩm và chọn loại thực phẩm chứa ít hơn 3g chất béo/ 100g thực phẩm.
- Loại bỏ tất cả chất béo có thể nhìn thấy được từ thực phẩm sống trước khi nấu, bao gồm mỡ, da. Không ăn nội tạng động vật.
- Chế biến món ăn bằng cách luộc, hấp, nướng hơn là chiên và xào. Nếu thực phẩm chiên, hãy chọn hình thức áp chảo hoặc chỉ xịt dầu thay vì chiên như thông thường.
- Chỉ ăn bơ, dầu oliu, cá béo và các loại hạt vừa phải.
[embed-health-tool-bmr]
Chế độ ăn trong những ngày đầu điều trị
Nếu bạn bị viêm tụy cấp nhẹ đến trung bình, bác sĩ có thể yêu cầu tránh ăn uống trong tối đa 5 ngày. Lúc này, bạn sẽ được hỗ trợ dinh dưỡng bằng một ống nuôi ăn đi từ mũi/miệng vào trực tiếp trong dạ dày hoặc nuôi ăn bằng cách truyền dịch tĩnh mạch.
Sau đó, thực đơn cho người viêm tụy cấp sẽ được cải thiện dần dần. Nguyên tắc ăn uống trong thời gian này vẫn là ít chất béo, món ăn lỏng mềm để tránh gây triệu chứng khó chịu. Thực phẩm được khuyên dùng là:
- Đồ ăn giàu tinh bột như bánh mì, ngũ cốc, khoai tây, gạo, mì ống
- Thực phẩm giàu chất đạm như thịt nạc, cá, trứng, sữa chua
- Thêm nước ép táo, nam việt quất, nước ép nho trắng hoặc nước luộc/hầm gà đã vớt béo.
Trong thời gian này, bạn cần tránh tuyệt đối thịt đỏ, nội tạng động vật, khoai tây chiên, sốt mayonnaise, bơ các loại, sữa nguyên béo, bánh ngọt, đồ uống có đường. Vì thực phẩm giàu chất béo và đường đơn glucose sẽ làm tăng mức chất béo trung tính của bạn và tăng nguy cơ viêm tụy cấp. Đó là chưa kể thịt đóng hộp, thịt chế biến sẵn và thịt đỏ làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tụy.
Thực đơn cho người viêm tụy cấp trong thời gian phục hồi
Những ngày điều trị viêm tụy cấp có thể khiến cơ thể bị thiếu hụt dinh dưỡng. Vì vậy, trong thời gian sau khi xuất viện, bạn cần ăn uống giàu dinh dưỡng giúp cơ thể mau chóng phục hồi. Bạn có thể thêm đường đơn nhưng vẫn cần hạn chế dầu mỡ.
Chế độ ăn lúc này nên bao gồm những thực phẩm sau đây:
- Giàu protein: thịt nạc, cá, đậu các loại, thịt gia cầm bỏ da
- Rau lá màu xanh sẫm, cà rốt trái cây như quả mọng, việt quất, nho, lựu
- Ngũ cốc nguyên hạt, khoai lang
- Sữa ít béo
Việc tập trung vào rau, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt sẽ hạn chế lượng cholesterol và tăng lượng chất xơ. Điều này giúp giảm nguy cơ sỏi mật hình thành và phát triển, giảm lượng chất béo trung tính – một trong những nguy cơ hàng đầu gây viêm tụy cấp. Những thực phẩm này cũng rất giàu chất chống oxy hóa, hỗ trợ rất tốt việc giảm viêm.
Bên cạnh đó, sau một đợt viêm tụy cấp, bạn có thể bị sụt cân và vẫn chán ăn. Hãy bổ sung vào thực đơn cho người viêm tụy cấp:
- Các bữa ăn nhẹ cách bữa chính mỗi 2 – 3 giờ.
- Thêm món tráng miệng sau các bữa ăn chính. Có thể là súp, sữa, trái cây, thạch, bánh mì, bánh quy.
- Thêm đường vào đồ uống.
Gợi ý về thực đơn cho người viêm tụy cấp trong một bữa: khai vị bằng súp cà rốt khoai lang, món chính là yến mạch nấu hoặc cơm gạo lứt với ức gà sốt cam. Bạn có thể lựa chọn tráng miệng bằng sữa chua ít béo hoặc bất kỳ loại trái cây nào.
Những lưu ý khác bên cạnh thực đơn cho người viêm tụy cấp
- Luôn uống nhiều nước. Bạn có thể mang theo chai nước bên mình để đảm bảo không bao giờ bị mất nước. Ngoài nước lọc, nước uống thể thao, nước bổ sung khoáng hoặc nước trái cây cũng rất tốt.
- Rượu: rượu là một trong những nguyên nhân viêm tụy cấp rất phổ biến. Nếu bạn bị viêm tụy do nguyên nhân này, nên kiêng rượu hoàn toàn. Trong trường hợp không do rượu, sau điều trị và tuyến tụy đã trở lại bình thường, bạn vẫn cần uống rượu ở mức độ vừa phải, tối đa một ly mỗi ngày.
- Hút thuốc: hãy tránh cả việc hút thuốc, bao gồm thuốc lá điện tử, và tránh tiếp xúc với khói thuốc vì nó làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tụy.
Ngoài những lưu ý về thực đơn cho người viêm tụy cấp kể trên, bạn nên tham khảo bác sĩ về việc bổ sung vitamin tổng hợp, chứa các nhóm A, D, E, B12 và sắt, canxi, folate. Vì đôi khi người bị viêm tụy có thể bị thiếu vitamin và khoáng chất do hấp thu kém.
