Việc thi thoảng đi tiêu phân nhạt màu thường không phải là điều đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu hiện tượng này xảy ra thường xuyên, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo một căn bệnh nguy hiểm.
Bình thường phân có thể có màu vàng, nâu với các sắc độ khác nhau, chủ yếu là do chế độ ăn uống. Trường hợp bạn thường xuyên đi tiêu phân có màu nhạt hoặc màu đất sét rất có thể bạn đang gặp vấn đề với hệ thống dẫn mật, bao gồm túi mật, gan và tuyến tụy. Cùng Hello Bacsi tìm hiểu các thông tin liên quan xoay quanh hiện tượng này để chăm sóc sức khỏe tốt hơn bạn nhé!
Phân nhạt màu là do đâu? 10 nguyên nhân thường gặp
Phân bình thường sẽ có màu hơi nâu hoặc vàng chủ yếu là do chế độ ăn uống. Tuy nhiên, nếu thấy phân có màu nhạt hoặc đất sét, bạn có thể gặp vấn đề với việc dẫn lưu ở đường mật, bao gồm túi mật, gan và tuyến tụy.
Gan sẽ giải phóng muối mật vào trong phân khiến phân có màu nâu. Nếu gan không sản xuất đủ mật hoặc dòng chảy dịch mật bị tắc nghẽn hay không thể dẫn lưu dịch mật khỏi gan, phân sẽ có màu nhạt hoặc màu đất sét.
Nếu bạn chỉ bị phân màu nhạt trong một khoảng thời gian ngắn thì đây không phải vấn đề nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu điều này xảy ra thường xuyên, bạn có thể đang mắc một tình trạng sức khỏe nguy hiểm. Lúc này, bạn cần đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.
1. Phân nhạt màu ở trẻ em
Trẻ em thường có phân màu sáng do chế độ ăn uống thường gồm nhiều loại rau củ quả. Tuy nhiên, một số vấn đề nghiêm trọng có thể khiến phân ở trẻ có nhạt màu, có màu trắng hoặc đất sét, gồm:
- Trẻ chỉ uống sữa và không ăn các món khác
- Sử dụng thuốc antacid
- Tắc nghẽn ống mật hoặc bệnh gan
Bạn nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay nếu thấy màu phân của bé thay đổi. Bác sĩ sẽ kiểm tra và tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra tình trạng này, từ đó có phương pháp điều trị thích hợp.
Nếu nguyên nhân là do thực phẩm hoặc thuốc, việc thay đổi chế độ ăn sẽ giải quyết vấn đề. Nếu phân màu nhạt là do tắc nghẽn ống mật hoặc bệnh gan, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc hoặc phẫu thuật.
2. Phân nhạt màu ở phụ nữ mang thai
Việc đi tiêu phân màu trắng hoặc màu đất sét trong khi mang thai thường liên quan đến một vấn đề về túi mật, gan, ống mật hoặc tuyến tụy. Một số phụ nữ có thể mắc bệnh gan liên quan đến quá trình mang thai được gọi là ứ mật thai kỳ.
Các triệu chứng ứ mật thai kỳ bao gồm:
- Ngứa dữ dội
- Đau dưới xương sườn ở phía trên bên phải của dạ dày
- Nước tiểu sẫm màu ngay cả khi uống đủ nước
- Phân nhạt màu
- Buồn nôn
- Mệt mỏi khác thường nhưng không giống do mang thai gây ra
- Vàng da hoặc vàng mắt, móng tay hoặc da
Các bác sĩ không hiểu rõ nguyên nhân nào gây ứ mật thai kỳ, nhưng họ cho rằng sự thay đổi hormone trong thai kỳ có thể ảnh hưởng đến chức năng gan. Việc điều trị có thể bao gồm sử dụng thuốc và theo dõi thường xuyên, bao gồm xét nghiệm máu và siêu âm. Trong một số trường hợp, mẹ bầu có thể cần phải sinh sớm.
Đi tiêu phân nhạt màu: Nguyên nhân do đâu?
Có rất nhiều nguyên nhân khiến phân có màu nhạt (hay phân bạc màu), trong đó phổ biến nhất là:
1. Thuốc
Việc sử dụng một số loại thuốc nhất định, chẳng hạn như thuốc kháng viêm không steroid (như ibuprofen và naproxen), thuốc tránh thai, một số loại thuốc kháng sinh và steroid đồng hóa có thể gây viêm gan do thuốc. Lúc này, gan sẽ bị sưng và viêm. Tuy nhiên, viêm gan do thuốc kèm triệu chứng phân đổi màu sẽ biến mất trong vòng 1 tuần sau khi người bệnh ngưng thuốc.
2. Viêm gan siêu vi
Viêm gan siêu vi là tình trạng sưng hoặc viêm gan do virus như virus viêm gan A, B hoặc C. Viêm gan C thường dẫn đến các bệnh gan.
Bác sĩ có thể chẩn đoán loại virus viêm gan và giúp bạn tìm ra kế hoạch điều trị tốt nhất.
3. Viêm gan do rượu
Viêm gan do rượu là tình trạng sưng hoặc viêm gan do uống quá nhiều rượu. Viêm gan do rượu có thể dẫn đến bệnh gan hoặc suy gan.
Để điều trị dạng viêm gan này, bạn chỉ cần cai rượu. Bác sĩ có thể hỗ trợ nếu bạn bị nghiện rượu nặng. Viêm gan do rượu cũng có thể gây suy dinh dưỡng, vì vậy bạn cũng cần phải có chế độ ăn kiêng đặc biệt để bổ sung vitamin và các chất dinh dưỡng cần thiết khác cho cơ thể.
Ngoài ra, việc dùng các loại thuốc như prednison và pentoxifylline cũng có thể điều trị viêm gan. Trong trường hợp nghiêm trọng, bạn có thể cần ghép gan.
4. Xơ gan ứ mật
Xơ gan ứ mật là tình trạng viêm hoặc kích thích ở các ống mật trong gan. Tình trạng này sẽ ngăn chặn dòng chảy của mật đến ruột. Nguyên nhân chính xác của xơ gan ứ mật chưa được biết rõ. Thực tếlà không có cách chữa xơ gan ứ mật và căn bệnh này có thể gây tử vong.
Việc điều trị giúp kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng của bệnh. Các loại thuốc thường được kê đơn bao gồm cholestyramine để điều trị ngứa và ursodiol giúp loại bỏ mật từ máu.
Bác sĩ cũng có thể đề nghị bạn dùng vitamin A, K, E và D để thay thế các chất dinh dưỡng bị mất trong phân. Việc bổ sung canxi cũng giúp ngăn ngừa nguy cơ mất mật độ xương. Trong trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ sẽ đề nghị điều trị bệnh gan.
5. Đi tiêu phân nhạt màu là do sỏi mật
Sỏi mật là tinh thể cứng tích tụ trong túi mật và có thể chặn dòng chảy của dịch mật.
Việc dùng thuốc đôi khi có thể làm tan sỏi mật. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bạn cần phẫu thuật để loại bỏ sỏi nếu chúng có kích thước lớn hoặc nếu thuốc không hiệu quả.
6. Viêm xơ chai đường mật
Viêm xơ chai đường mật là tình trạng viêm hoặc có sẹo ở các ống dẫn mật. Nguyên nhân chính xác của bệnh này chưa được biết, nhưng yếu tố di truyền có thể góp phần gây ra viêm.
Cả thuốc và phẫu thuật đều là những phương pháp điều trị viêm xơ chai đường mật. Các loại thuốc thường được bác sĩ kê đơn bao gồm:
- Cholestyramin
- Prednisone
- Ursodiol
- Azathioprine
- Cyclosporine
Bác sĩ cũng có thể kê toa kháng sinh và vitamin A, D, E, K để bổ sung các chất dinh dưỡng đã mất.
Ngoài ra, các phẫu thuật phổ biến được sử dụng để điều trị viêm xơ chai đường mật bao gồm:
- Nội soi bằng bóng: bác sĩ sẽ chèn một quả bóng vào đầu dây nội soi để làm nới rộng bất cứ chỗ hẹp nào trên ống mật
- Đặt ống thông dẫn lưu mật
- Cắt bỏ đại tràng và trực tràng trong trường hợp nặng
- Ghép gan.
7. Khiếm khuyết cấu trúc trong hệ thống mật
Một người có thể có các khiếm khuyết cấu trúc bẩm sinh trong hệ thống mật, làm ngăn chặn dòng chảy của mật.
Sau khi kiểm tra thể chất, bác sĩ yêu cầu một số xét nghiệm để xác định xem bạn có khiếm khuyết cấu trúc hay không. Những xét nghiệm này bao gồm xét nghiệm máu, chụp CT và X-quang.
Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để sửa chữa các khiếm khuyết. Mỗi loại khiếm khuyết sẽ cần một loại phẫu thuật khác nhau.
8. Hẹp đường mật
Phương pháp phẫu thuật cắt bỏ túi mật có thể dẫn đến hẹp ống mật. Bác sĩ sửa chữa vấn đề này bằng phẫu thuật hoặc đặt stent.
9. Khối u
Các khối u lành tính (không ung thư) hoặc ác tính (ung thư) trong hệ thống mật gây cản trở dòng chảy mật hoặc gây viêm gan.
Bác sĩ sẽ loại bỏ khối u bằng phẫu thuật. Nếu khối u là ung thư, bạn có thể cần xạ trị, một liệu pháp sử dụng tia X hoặc tia gamma để tiêu diệt các tế bào ung thư. Ngoài ra, bạn cũng cần làm hóa trị. Đây là phương pháp sử dụng các loại thuốc mạnh để tiêu diệt các tế bào ung thư.
10. U nang
Việc các nang xuất hiện trên các ống dẫn mật có thể ngăn chặn dòng chảy của mật.
Thông thường, các u nang có thể biến mất mà không cần điều trị. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật nội soi để loại bỏ chúng.
Chẩn đoán và điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán phân nhạt màu?
Để chẩn đoán, bác sĩ sẽ hỏi bạn những câu hỏi về các triệu chứng và thuốc đang dùng. Bác sĩ cũng có thể thực hiện các xét nghiệm để giúp chẩn đoán nguyên nhân khiến phân có màu nhạt, như:
- Xét nghiệm máu, để kiểm tra nhiễm trùng và vàng da
- Chụp cắt lớp vi tính (CT) quét, để xem bạn có bị sưng gan hay ống mật không
- Chụp cộng hưởng từ mật tụy (MRCP)
- Siêu âm bụng để quan sát rõ các cơ quan ở khu vực này
Những phương pháp nào giúp điều trị phân nhạt màu?
Việc điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản gây ra tình trạng phân có màu nhạt. Nếu nguyên nhân là do sự kém hấp thu chất béo, bạn chỉ cần thay đổi chế độ ăn uống và bổ sung vitamin theo quy định. Trong trường hợp ống mật bị tắc, bác sĩ sẽ yêu cầu phẫu thuật để thông ống dẫn.
Phân nhạt màu có nguy hiểm không?
Một trong những biến chứng phổ biến dễ nhận thấy nhất của hiện tượng phân có màu nhạt là vàng da hoặc vàng tròng trắng mắt. Nguyên nhân là do sự tích tụ mật trong cơ thể. Hãy đi khám ngay nếu bạn có dấu hiệu vàng da vì đó cũng có thể là triệu chứng của bệnh gan.
Đến đây, hẳn là bạn đã có được những thông tin hữu ích lý giải cho hiện tượng phân nhạt màu là do đâu. Nếu nhận thấy bất thường, bạn hãy sắp xếp thời gian đi khám sớm nhé! Việc phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe sẽ nâng cao hiệu quả điều trị.
[embed-health-tool-bmr]
