Tằng hắng là hành động quen thuộc của rất nhiều người. Nhiều người tằng hắng vì muốn thu hút sự chú ý của người khác, vì thói quen hoặc vì có gì đó mắc kẹt trong cổ họng. Tuy nhiên, tằng hắng thường xuyên có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn khác.

Vậy hay tằng hắng là bệnh gì? Cách điều trị ra sao?

Nguyên nhân khiến bạn tằng hắng liên tục

Các nguyên nhân phổ biến gây tằng hắng kéo dài có thể bao gồm:

Trào ngược thanh quản

Phần lớn những người thường xuyên tằng hắng đều có các vấn đề liên quan đến trào ngược thanh quản (LPR). LPR xảy ra khi vật chất có trong dạ dày, bao gồm cả axit và không axit, di chuyển đến vùng cổ họng, gây ra cảm giác khó chịu, khiến bạn phải tằng hắng.

LPR có thể được điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật (trong trường hợp nghiêm trọng). Thay đổi lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà cũng có thể mang đến hiệu quả trong nhiều trường hợp. Các biện pháp khắc phục tại nhà cho LPR bao gồm:

• Nâng đầu giường lên khoảng 30 độ hoặc cao hơn
• Không nằm ngay sau khi ăn hoặc uống
• Tránh sử dụng chất caffeine và rượu
• Tránh các loại thức ăn cay, béo và có tính axit
• Giảm cân
• Giảm căng thẳng

Chảy dịch mũi sau

Chảy dịch mũi sau cũng là một nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng tằng hắng kéo dài. Chảy dịch mũi sau sẽ khiến cơ thể sản sinh thêm nhiều chất nhầy. Lượng chất nhầy này sẽ chảy xuống cổ họng từ phía sau mũi. Các triệu chứng thường gặp khác có thể bao gồm:

• Ho nhiều vào ban đêm
• Buồn nôn do chất nhầy dư thừa di chuyển vào dạ dày
• Đau họng
• Hôi miệng

Dị ứng là một trong những tác nhân gây ra tình trạng này. Bên cạnh đó, chảy dịch mũi sau còn xuất phát từ các nguyên nhân khác như:

• Lệch vách ngăn mũi
• Nhiệt độ không khí thấp
• Nhiễm virus, gây ra cảm lạnh hoặc cúm
• Viêm xoang
• Mang thai
• Thay đổi thời tiết
• Không khí khô
• Ăn các loại thức ăn cay
• Sử dụng một số loại thuốc

Cách thức điều trị chảy dịch mũi sau sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra nó. Nếu liên quan đến dị ứng thì bạn cần tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng hoặc dùng thuốc để điều trị. Các phương pháp điều trị khác cho chảy dịch mũi sau có thể bao gồm:

• Thuốc thông mũi không kê đơn, chẳng hạn như pseudoephedrine (Sudafed).
• Thuốc kháng histamine, chẳng hạn như loratadine (Claritin).
• Dung dịch nước muối xịt mũi
• Kê đầu cao khi ngủ
• Giữ và bổ sung nước cho cơ thể
• Uống các loại chất lỏng ấm

Túi thừa Zenker

Túi thừa Zenker là tình trạng tương đối hiếm gặp. Nó xảy ra khi thực quản xuất hiện một chiếc túi bất thường ngăn cản thức ăn đi vào dạ dày. Đôi khi túi thừa và chất nhầy có thể bị mắc kẹt tại cổ họng, khiến bạn phải tằng hắng liên tục.

Phẫu thuật là phương pháp thường được chỉ định để điều trị tình trạng túi thừa Zenker.

Rối loạn tic vận động mãn tính

Rối loạn tic vận động mãn tính là một dạng rối loạn vận động hay một phát âm không chủ đích, xảy ra bất ngờ nhanh chóng nhưng lặp đi lặp lại nhiều lần. Thông thường, tình trạng này sẽ bắt đầu trước 18 tuổi và kéo dài trong vòng 4 – 6 năm.

Các triệu chứng của rối loạn tic vận động bao gồm:

• Nhăn mặt
• Chớp mắt, co giật, giật hoặc nhún vai
• Chân, tay hoặc cơ thể mất kiểm soát đột ngột
• Càu nhàu và rên rỉ

Cách thức điều trị bệnh sẽ có sự khác biệt tùy vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Phương pháp điều trị sẽ bao gồm liệu pháp hành vi và sử dụng thuốc.

Hội chứng Tourette

Hội chứng Tourette là một rối loạn thần kinh khiến người bệnh bị co giật và phát ra âm thanh bất thường. Hội chứng này còn được nhận biết bằng các triệu chứng khác như:

• Chớp mắt
• Khịt mũi
• Các cử động lạ ở miệng, liếm môi, chép môi
• Lắc, giật đầu
• Lẩm bẩm
• Ho
• Lặp đi lặp lại một từ hoặc một cụm từ

Phương pháp điều trị hội chứng Tourette sẽ bao gồm điều trị thần kinh, điều trị bằng thuốc và trị liệu.

Rối loạn thần kinh tự miễn ở trẻ em với liên cầu khuẩn (PANDAS)

Rối loạn PANDAS thường xuất hiện đột ngột sau khi bị viêm họng liên cầu khuẩn hoặc sốt phát ban ở trẻ em. Ngoài việc tằng hắng và các biểu hiện rối loạn tic, triệu chứng của PANDAS còn bao gồm:

• Thường xuyên bị ám ảnh
• Ủ rũ hoặc cáu kỉnh
• Hoảng loạn

Phương pháp điều trị PANDAS sẽ bao gồm trị liệu, tư vấn và sử dụng thuốc.

Dị ứng thực phẩm gây tằng hắng

Dị ứng thực phẩm có thể gây ngứa họng, khiến bạn phải tằng hắng. Sữa, trứng, gạo và đậu nành là các loại thực phẩm thường xuyên gây ra dị ứng. Để điều trị vấn đề này, bạn cần tránh sử dụng các loại thực phẩm mà mình có khả năng bị dị ứng.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc huyết áp có thể khiến cổ họng cảm thấy khó chịu và gây tằng hắng kéo dài. Do đó, nếu đang dùng thuốc huyết áp và thường xuyên bị tằng hắng, bạn nên hỏi bác sĩ để có thể thay thế một loại thuốc phù hợp hơn.

Thói quen

Trong một số trường hợp, tằng hắng không liên quan đến các tình trạng sức khỏe tiềm ẩn. Nó có thể là một thói quen hoặc một hành động vô thức khi lo lắng hoặc căng thẳng.

Để ngăn chặn tình trạng này, bạn có thể áp dụng các mẹo nhỏ sau đây:

• Uống nhiều nước hơn
• Tự theo dõi hoặc nhờ người khác theo dõi việc tằng hắng của mình
• Tìm một hoạt động thay thế tằng hắng, chẳng hạn như nuốt hoặc gõ ngón tay

Khi nào bạn nên đi khám bác sĩ?

Nếu tình trạng tằng hắng kéo dài hoặc gây ảnh hưởng xấu đến cuộc sống thì bạn nên tìm cách điều trị. Bác sĩ sẽ kiểm tra và có thể đề nghị nội soi để xác định vấn đề đang xảy ra trong cổ họng của bạn. Xét nghiệm dị ứng cũng có thể được chỉ định trong các trường hợp cần thiết.

Điều trị tằng hắng kéo dài

Xác định đúng nguyên nhân là điều quan trọng nhất trong điều trị tằng hắng. Các phương pháp điều trị sẽ bao gồm việc thay đổi lối sống, sử dụng thuốc hoặc phẫu thuật.

Ngoài ra, bạn có thể thử một số biện pháp đơn giản tại nhà để điều trị tằng hắng. Bạn có thể thay thế việc hắng giọng bằng các hành động sau đây:

• Uống nước
• Ăn kẹo mút không đường
• Nuốt nước bọt 2 lần
• Ngáp
• Ho

Tằng hắng kéo dài có thể gây ảnh hưởng đến thanh âm của bạn. Nếu các biện pháp khắc phục tại nhà không hiệu quả, bạn cần tìm đến các bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị.

Dung Nguyễn / HELLO BACSI