Nhiều chuyên gia cho rằng nguyên nhân ung thư tuyến giáp có thể là do sự biến đổi ADN trong các tế bào tuyến giáp, khiến chúng phát triển không kiểm soát và tạo ra khối u ác tính. Tuy nhiên, hiện nay người ta vẫn chưa tìm thấy cơ chế rõ ràng trong cơ chế sinh bệnh ung thư tuyến giáp.
Nguy cơ phát triển ung thư tuyến giáp của một người phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Cụ thể là gì, liệu bạn có đang mang yếu tố nguy cơ nào làm tăng khả năng mắc bệnh không, mời bạn cùng Hello Bacsi tìm hiểu trong bài viết này nhé!
Nguyên nhân ung thư tuyến giáp do đột biến gen
Nguyên nhân ung thư tuyến giáp chính xác vẫn chưa được xác định rõ ràng. Các nhà khoa học thấy rằng những đột biến gen sẽ làm kích hoạt các gen sinh ung thư và/hoặc đè nén các gen ức chế khối u. Điều này có thể khiến các tế bào tuyến giáp phát triển và nhân lên nhanh chóng nhưng lại không chết theo lập trình giống như những tế bào bình thường khác.
Các tế bào tuyến giáp bất thường tích tụ và trở thành khối u ác tính. Chúng xâm lấn các mô lân cận và có thể di căn đến nhiều bộ phận khác của cơ thể. Tuy nhiên, quá trình tiến triển của ung thư tuyến giáp là rất chậm (ngoại trừ ung thư biểu mô tuyến giáp dạng tủy và dạng không biệt hóa).
Mỗi người có thể thừa hưởng ADN bị hỏng từ một hoặc cả hai bố và mẹ. Tuy nhiên, đa số trường hợp ung thư tuyến giáp không phải do gen bị lỗi từ di truyền mà vì ADN bị hư hỏng do tác nhân từ môi trường, chẳng hạn như bức xạ, các bệnh lý,…. Cũng có đôi khi, ADN biến đổi ngẫu nhiên trong tế bào mà không do bất kỳ yếu tố tác động nào cả.
Có 4 thể ung thư tuyến giáp phổ biến. Ở từng thể, nguyên nhân ung thư tuyến giáp do biến đổi gen là không giống nhau. Cụ thể như sau:
1. Ung thư tuyến giáp thể nhú
Đột biến trong một số phần cụ thể của gen RET đã được tìm thấy là nguyên nhân ung thư tuyến giáp thể nhú. Nó góp mặt trong khoảng 10% đến 30% các trường hợp ung thư tuyến giáp thể nhú. Ở trẻ em, nhiều trường hợp mắc bệnh này có liên quan đến việc tiếp xúc với bức xạ.
Bên cạnh đó, còn một nguyên nhân ung thư tuyến giáp thể nhú khác, là do đột biến gen BRAF. Tuy nhiên, đột biến gen này ít khi do bức xạ và ít gây ung thư tuyến giáp cho trẻ em hơn. Tuy nhiên, nó lại có xu hướng phát triển và di căn sang các bộ phận khác của cơ thể nhanh chóng hơn.
Rất hiếm gặp ung thư tuyến giáp thể nhú là do thay đổi ở cả gen BRAF và RET.
Nhiều bác sĩ khuyên nên xét nghiệm mẫu sinh thiết tuyến giáp để tìm các đột biến này, vì chúng không chỉ giúp chẩn đoán ung thư mà còn có thể ảnh hưởng đến triển vọng điều trị của người bệnh.
Ngoài ra, những thay đổi trong một số gen khác hiếm gặp hơn cũng có thể là nguyên nhân gây ung thư tuyến giáp thể nhú.
2. Ung thư tuyến giáp thể nang
Những thay đổi xảy ra trong gen sinh ung thư RAS và sự sắp xếp lại PAX8 – PPAR-γ gây ra một số bệnh ung thư tuyến giáp thể nang.
3. Nguyên nhân ung thư tuyến giáp không tăng sinh
Ung thư tuyến giáp không tăng sinh có khả năng do một số đột biến gen đã được mô tả ở trên hoặc do những thay đổi trong gen ức chế khối u TP53 .
4. Ung thư tuyến giáp thể tủy
Những người bị ung thư tuyến giáp thể tủy cũng có đột biến trên gen RET, nhưng ở vị trí khác so với thể nhú.
Hầu hết bệnh nhân mắc ung thư tuyến giáp thể tủy do di truyền từ bố mẹ, nhận mỗi bên một gen bất thường. Chỉ khoảng 1/10 bệnh nhân mắc bệnh ung thư dạng này là do đột biến gen RET mắc phải trong cuộc đời.
Không chỉ là ung thư tuyến giáp, những đột biến này có thể xuất hiện trong mọi tế bào của cơ thể và được phát hiện bằng xét nghiệm ADN.
Các yếu tố nguy cơ làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp
Ngoài đột biến ADN – nguyên nhân ung thư tuyến giáp trực tiếp nhất thì còn có một số yếu tố nguy cơ làm cho một người có nhiều khả năng mắc bệnh hơn những người khác. Bao gồm:
1. Các yếu tố nguy cơ không thể thay đổi
Giới tính
Chưa rõ vì sao nhưng ung thư tuyến giáp và hầu hết các bệnh về tuyến giáp khác thường xảy ra ở phụ nữ hơn, gấp 3 lần so với nam giới.
Tuổi tác
Ung thư tuyến giáp có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phụ nữ có xu hướng xảy ra sớm hơn. Những người bệnh nữ tại thời điểm chẩn đoán chủ yếu ở độ tuổi từ 40 đến 50, còn nam giới trong độ tuổi từ 60 đến 70.
Hội chứng di truyền
Một số hội chứng di truyền có thể là nguyên nhân ung thư tuyến giáp ở nhiều thể khác nhau. Bao gồm: ung thư tuyến giáp thể tủy có tính chất gia đình, đa u tuyến nội tiết, hội chứng Cowden và bệnh đa polyp gia đình.
Dù vậy, phần lớn những người được phát hiện bị ung thư tuyến giáp lại không hề có tình trạng di truyền và trong gia đình cũng không có ai mắc bệnh này.
Lịch sử gia đình
Nếu bạn có người thân trong gia đình như bố mẹ, anh chị em mắc các bệnh về tuyến giáp hoặc ung thư tuyến giáp, ngay cả khi không có hội chứng di truyền trong gia đình, thì cũng có nguy cơ mắc căn bệnh này cao hơn bình thường.
Một số vấn đề về tuyến giáp
Một số vấn đề về tuyến giáp không phải ung thư cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp, bao gồm:
- Bệnh viêm giáp Hashimoto
- Từng mắc bệnh u đơn nhân hoặc đa nhân
2. Các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi
Tiếp xúc với bức xạ
Tiếp xúc với bức xạ là một yếu tố nguy cơ đã được chứng minh đối với bệnh ung thư tuyến giáp. Các nguồn bức xạ có thể đến từ một số phương pháp điều trị y tế như xạ trị, các xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang, chụp CT, hoặc bụi phóng xạ do tai nạn nhà máy điện hay vũ khí hạt nhân.
Việc điều trị bằng tia xạ lên đầu và cổ khi còn trẻ làm tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp. Nguy cơ tăng lên khi liều bức xạ tăng lên và khi tuổi càng nhỏ.
Để đảm bảo an toàn thì bác sĩ chỉ thực hiện điều trị bằng bức xạ hoặc các xét nghiệm hình ảnh khi thực sự cần thiết và với liều bức xạ thấp nhất có thể.
[embed-health-tool-bmi]
