Viêm màng não ở trẻ em là một trong những bệnh lý nghiêm trọng, có thể gây tổn thương não vĩnh viễn hoặc thậm chí tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, đây là căn bệnh có thể được phòng ngừa hiệu quả bằng vắc xin viêm màng não.
Là một bậc phụ huynh, việc hiểu rõ về bệnh cũng như lịch tiêm phòng viêm màng não cho trẻ là điều mà ba mẹ nào cũng cần làm để bảo vệ sức khỏe cho con mình. Hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu về vắc xin viêm màng não cho trẻ qua bài viết dưới đây.
1. Nhận thức về bệnh viêm màng não ở trẻ em
Viêm màng não là tình trạng viêm nhiễm lớp màng bao quanh não và tủy sống. Tác nhân gây bệnh phổ biến là vi khuẩn và virus.
Viêm màng não do vi khuẩn là thể nguy hiểm nhất, có thể dẫn đến các biến chứng nặng nề hoặc tử vong chỉ sau vài giờ. Các tác nhân phổ biến gây viêm màng não do vi khuẩn bao gồm:
- Não mô cầu khuẩn (Neisseria meningitidis): Có thể lây lan nhanh chóng từ người sang người và gây bùng phát thành dịch.
- Phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae): Nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ dưới 5 tuổi và gây ra các bệnh như viêm phổi, nhiễm trùng huyết và viêm màng não.
- Vi khuẩn Hib (Haemophilus influenzae type b): Là nguyên nhân phổ biến gây viêm màng não ở trẻ từ 1-3 tuổi.
Viêm màng não do virus thường phổ biến hơn nhưng diễn tiến nhẹ hơn so với thể do vi khuẩn. Các virus như herpes simplex type 2 (HSV-2) hoặc Varicella-zoster là các tác nhân gây viêm màng não ở trẻ em và người lớn.
Triệu chứng viêm màng não ở trẻ em có thể thay đổi theo độ tuổi và nguyên nhân, tuy nhiên, các dấu hiệu sớm của viêm màng não ở trẻ em thường bao gồm:
- Sốt cao đột ngột
- Đau đầu dữ dội
- Cổ cứng
- Nhạy cảm với ánh sáng
- Nôn mửa hoặc buồn nôn
- Lừ đừ, buồn ngủ
- Khó chịu, quấy khóc (đặc biệt ở trẻ sơ sinh)
- Trên thóp đầu trẻ có chỗ phình ra
Các dấu hiệu xuất hiện muộn hơn bao gồm:
- Co giật
- Lú lẫn
- Đi loạng choạng hoặc mất thăng bằng khi đi
- Ảo giác
- Mê man, mất ý thức
Nhìn chung, trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh. Do đó, việc tiêm vắc xin phòng viêm màng não là cách phòng ngừa chủ động, hiệu quả và an toàn nhất.
[embed-health-tool-vaccination-tool]
2. Vắc xin viêm màng não là gì? Lợi ích của phòng ngừa viêm màng não cho trẻ
Hiện nay, tiêm vắc xin viêm màng não cho trẻ là phương pháp hiệu quả và an toàn nhất giúp phòng ngừa bệnh. Không chỉ giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh, vắc xin viêm màng não cho trẻ em còn giúp hạn chế sự lây lan trong cộng đồng, nhất là trong môi trường học đường hoặc nơi đông người.
Việc tiêm viêm màng não cũng giúp giảm thiểu chi phí điều trị lâu dài, phòng tránh các di chứng nghiêm trọng sau này cho trẻ như: điếc, động kinh, rối loạn nhận thức hoặc tử vong.
3. Các loại vắc xin viêm màng não cho trẻ và lịch tiêm chi tiết
3.1. 3 loại vắc xin viêm màng não mô cầu
Hiện nay, tại Việt Nam có ba loại vắc xin viêm màng não mô cầu phổ biến. Mỗi loại giúp phòng ngừa các nhóm vi khuẩn khác nhau gây bệnh nguy hiểm ở trẻ nhỏ và người lớn. Để biết lịch tiêm viêm màng não mô cầu như thế nào, hãy tìm hiểu qua nội dung bên dưới nhé:
3.1.1. Vắc xin viêm màng não mô cầu B thế hệ mới Bexsero
Vắc-xin MenB Bexsero (Ý) cung cấp khả năng phòng ngừa viêm màng não và các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi khuẩn não mô cầu nhóm B gây ra. Vắc xin này được chỉ định tiêm phòng viêm màng não cho trẻ em từ 2 tháng tuổi và người lớn đến 50 tuổi.
Vậy, vắc xin viêm màng não tiêm khi nào? Đối với vắc xin viêm màng não mô cầu B thế hệ mới Bexsero, lịch tiêm như sau:
- Trẻ từ 2 tháng tuổi đến dưới 2 tuổi: Tiêm 2 mũi cơ bản và 1 mũi nhắc.
- Trẻ từ 2 tuổi và người lớn đến 50 tuổi: Tiêm 2 mũi.
3.1.2. Vắc xin viêm màng não mô cầu BC: Va-Mengoc-BC
Vắc xin VA-Mengoc-BC (Cuba) có khả năng phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu khuẩn tuýp B và C. Vắc xin này được chỉ định cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn đến 45 tuổi.
Lịch tiêm: 2 mũi, cách nhau 45 ngày.
3.1.3. Viêm màng não mô cầu ACYW – Menactra
Vắc xin viêm màng não mô cầu Menactra (Hoa Kỳ) giúp bảo vệ cơ thể trước 4 chủng vi khuẩn mô cầu nguy hiểm: A, C, Y và W-135 gây viêm màng não, nhiễm trùng huyết hay viêm phổi.
Độ tuổi tiêm chủng phù hợp là trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn đến 55 tuổi. Vắc xin viêm màng não mô cầu tiêm khi nào sẽ tùy thuộc vào loại vắc xin và nhóm đối tượng. Đối với vắc xin Menactra, lịch tiêm như sau:
- Trẻ từ 9 tháng đến dưới 24 tháng: tiêm 2 liều, cách nhau ít nhất 3 tháng.
- Trẻ từ 2 tuổi đến 55 tuổi: 1 liều duy nhất. Mũi nhắc cách mũi đầu ít nhất 4 năm (cho người từ 15 đến 55 tuổi).
3.2. 4 loại vắc xin ngừa viêm màng não do vi khuẩn phế cầu
Bên cạnh viêm màng não mô cầu, vi khuẩn phế cầu (Streptococcus pneumoniae) cũng là tác nhân nguy hiểm gây viêm màng não, có thể dẫn đến tử vong hoặc di chứng nghiêm trọng như điếc, mù lòa hay tổn thương não.
Trên thị trường hiện nay có các loại vắc xin viêm màng não phế cầu được sử dụng rộng rãi như sau:
3.2.1.Vắc xin phòng phế cầu khuẩn Synflorix
Vắc xin Synflorix (Bỉ) giúp bảo vệ khỏi 10 chủng phế cầu khuẩn thường gặp gây viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết và viêm tai giữa cấp. Vắc xin được khuyến nghị tiêm cho trẻ từ 2 tháng đến dưới 6 tuổi. Lịch tiêm của vắc xin Synflorix như sau:
- Trẻ 6 tuần – 6 tháng: tiêm 3 mũi cơ bản + 1 mũi nhắc.
- Trẻ 7–11 tháng: tiêm 2 mũi cơ bản + 1 mũi nhắc.
- Trẻ 12 tháng – dưới 6 tuổi: tiêm 2 mũi, cách nhau 2 tháng.
3.2.2. Vắc xin phòng phế cầu khuẩn Prevenar 13
Vắc xin Prevenar 13 (Bỉ) có khả năng ngăn ngừa 13 chủng phế cầu nguy hiểm. Đặc biệt, vắc xin này phù hợp cho cả trẻ từ 6 tuần tuổi và người lớn.
Sau đây là lịch tiêm khuyến nghị cho vắc xin Prevenar 13:
- Từ 6 tuần tuổi đến dưới 7 tháng: 3 mũi cơ bản (cách nhau 1 tháng) + 1 mũi nhắc (cách mũi 3 là 8 tháng).
- 7–11 tháng tuổi: 2 mũi cơ bản (cách nhau 1 tháng) + 1 mũi nhắc (cách mũi 2 là 6 tháng).
- 12–23 tháng: 2 mũi, cách nhau 2 tháng.
- Từ 2 tuổi trở lên: chỉ cần 1 mũi.
3.2.3. Vắc xin phòng phế cầu khuẩn Vaxneuvance
Vắc xin Vaxneuvance phòng được 15 loại huyết thanh phế cầu khuẩn. Vắc xin đã chứng minh hiệu quả cao và được sử dụng cho cả trẻ từ 6 tuần tuổi và người lớn.
Phác đồ tiêm vắc xin Vaxneuvance:
- Trẻ từ 6 tuần đến dưới 7 tháng: 3 mũi cơ bản + 1 mũi nhắc.
- 7–11 tháng: 2 mũi cơ bản + 1 mũi nhắc.
- 12–23 tháng: 2 mũi, cách nhau 2 tháng.
- Từ 2 tuổi trở lên: tiêm 1 mũi duy nhất.
3.2.4. Vắc xin phòng phế cầu khuẩn Pneumovax 23
Vắc xin Pneumovax 23 bảo vệ khỏi 23 chủng phế cầu bằng công nghệ polysaccharide. Loại này thích hợp cho trẻ từ 2 tuổi, thanh thiếu niên và người lớn nhằm ngăn ngừa viêm màng não và các bệnh nhiễm khuẩn khác. Vắc xin này chỉ cần tiêm 1 liều và tiêm nhắc lại sau 5 năm nếu có nguy cơ cao mắc bệnh.
3.3. 4 loại vắc xin viêm màng não do vi khuẩn Hib
Hiện nay, để phòng ngừa viêm màng não do vi khuẩn Hib – một bệnh lý nguy hiểm thường gặp ở trẻ nhỏ – cha mẹ có thể lựa chọn một trong bốn loại vắc xin sau:
3.3.1. Vắc xin 5 trong 1 Pentaxim (Pháp)
Loại vắc xin này kết hợp phòng 5 bệnh trong một mũi tiêm duy nhất: ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt và các bệnh do Hib như viêm phổi, viêm màng não. Việc kết hợp nhiều thành phần giúp giảm số mũi tiêm, giảm đau và tạo thuận lợi cho trẻ.
Pentaxim được chỉ định cho trẻ từ 2 tháng đến dưới 2 tuổi, với lịch tiêm:
- Mũi 1: Mũi tiêm đầu tiên.
- Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1.
- Mũi 3: 1 tháng sau mũi 2.
- Mũi 4: 1 năm sau mũi 3, tốt nhất là vào tháng thứ 16.
3.3.2. Vắc xin 6 trong 1 Infanrix Hexa (Bỉ)
Ngoài 5 bệnh như Pentaxim, vắc xin Infanrix Hexa còn phòng thêm viêm gan B. Loại này phù hợp cho trẻ từ 6 tuần tuổi đến 2 tuổi.
Lịch tiêm gồm 4 mũi:
- Mũi 1: Mũi tiêm đầu tiên.
- Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1.
- Mũi 3: 1 tháng sau mũi 2.
- Mũi 4: Cách mũi thứ 3 từ 6-12 tháng.
3.3.3. Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim (Pháp)
Tương tự Infanrix Hexa, Hexaxim cũng phòng 6 bệnh, trong đó có viêm màng não do Hib. Dành cho trẻ từ 6 tuần đến 2 tuổi, Hexaxim được tiêm theo 4 mũi:
- Mũi 1: Mũi tiêm đầu tiên.
- Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1.
- Mũi 3: 1 tháng sau mũi 2.
- Mũi 4: Cách mũi thứ 3 từ 6-12 tháng.
3.3.4. Vắc xin Quimi-Hib (Cuba)
Đây là vắc xin đơn giúp phòng viêm phổi và viêm màng não mủ do Hib. Vắc xin Quimi-Hib phù hợp cho trẻ từ 2 tháng đến 15 tuổi.
Lịch tiêm vắc xin viêm màng não cho trẻ dưới hoặc bằng 12 tháng tuổi:
- 3 mũi cơ bản khi trẻ được 2-4-6 tháng tuổi.
- Mũi nhắc thứ 4 tiêm lúc 15-18 tháng tuổi, cách mũi 3 tối thiểu 2 tháng.
Lịch tiêm vắc xin viêm màng não cho trẻ trên 12 tháng tuổi:
- Tiêm 1 mũi duy nhất.
4. Tác dụng phụ thường gặp sau tiêm và cách xử lý
Sau khi tiêm vắc xin viêm màng não, trẻ có thể gặp một số tác dụng phụ. Tuy nhiên, cha mẹ không cần quá lo lắng vì chúng thường nhẹ và thoáng qua.
Đối với vắc xin viêm màng não mô cầu. các tác dụng phụ sau khi tiêm thường bao gồm đau, sưng, đỏ tại vị trí tiêm và sốt nhẹ. Một số trường hợp có thể gặp đau đầu, mệt mỏi, buồn ngủ hoặc khó chịu. Cụ thể:
- Phản ứng tại chỗ: Đau, sưng, đỏ tại vị trí tiêm.
- Phản ứng toàn thân: Sốt nhẹ (38 – 38,5 độ C), đau đầu, chán ăn, mệt mỏi, buồn ngủ, khó chịu.
- Phản ứng hiếm gặp: Dị ứng (nổi mề đay, khó thở,…), phản ứng thần kinh (rối loạn ý thức, mất cảm giác).
Các tác dụng phụ này thường tự khỏi sau 72 giờ, nhưng trước đó phụ huynh vẫn cần theo dõi sát sao phản ứng sau tiêm của trẻ tại nhà.
Đối với vắc xin phế cầu khuẩn, một số tác dụng phụ thường gặp tại vị trí tiêm và toàn thân là:
- Phản ứng tại chỗ: Đau nhức cánh tay, chai cứng chỗ tiêm.
- Phản ứng toàn thân: Mệt mỏi, sốt, nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng…
Đây đều là những tác dụng phụ thường gặp sau khi tiêm phòng viêm màng não, rất bình thường và sẽ tự hết sau 1-2 ngày, người tiêm không cần phải quá lo lắng.
5. Tiêm vắc xin viêm màng não giá bao nhiêu và ở đâu?
Để giải đáp thắc mắc vắc xin viêm màng não giá bao nhiêu, hiện nay giá vắc xin viêm màng não dao động như sau:
- Giá tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu dao động từ 282.000 VNĐ – 1.700.000 VNĐ.
- Giá tiêm vắc xin viêm màng não phế cầu khuẩn dao động từ 1.020.000 VNĐ – 1.650.000 VNĐ.
- Giá tiêm vắc xin viêm màng não do vi khuẩn Hib từ 310.000 VNĐ – 1.050.000 VNĐ.
Để tiêm viêm màng não và các loại vắc xin viêm màng não cho người lớn hoặc trẻ em, bạn có thể đến các trung tâm tiêm chủng uy tín hoặc các phòng tiêm chủng của bệnh viện đa khoa trên toàn quốc.
Kết luận
Tiêm vắc xin viêm màng não là một khoản đầu tư xứng đáng cho sức khỏe và tương lai của trẻ, giúp phòng ngừa hiệu quả căn bệnh nguy hiểm này. Hãy chủ động tìm hiểu và cho con tiêm phòng viêm màng não đầy đủ theo lịch khuyến nghị để bảo vệ bé khỏi những rủi ro không đáng có bạn nhé!
