Phương pháp ăn dặm BLW: Trẻ cũng có thể chỉ huy!

Nếu cho bé ăn dặm theo phương pháp ăn dặm BLW, ba mẹ sẽ không còn phải vất vả xay, nghiền đồ ăn rồi kiên nhẫn ngồi đút cho bé từng muỗng. Với phương pháp này, bé yêu mới chính là người quyết định mình sẽ ăn gì, ăn bao nhiêu và ăn thế nào.

Phương pháp ăn dặm baby led weaning (hay còn gọi tắt là phương pháp ăn dặm BLW) có thể dịch sang tiếng Việt là phương pháp ăn dặm bé chỉ huy hay phương pháp ăn dặm tự chỉ huy. Đúng như tên gọi, các bé ăn dặm theo cách này được tự quyết định mình sẽ ăn gì, ăn bao nhiêu và ăn như thế nào trong khi ba mẹ chỉ là người cung cấp đồ ăn và ăn cùng con. Cách ăn dặm này có thể mang đến nhiều lợi ích cho bé nếu ba mẹ áp dụng đúng cách đấy.

Phương pháp ăn dặm BLW là gì?

Phương pháp ăn dặm BLW là phương pháp mà trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên bỏ qua giai đoạn ăn thức ăn xay và nghiền mà bước thẳng sang giai đoạn ăn thức ăn đặc bằng tay. Với phương pháp ăn này, bé sẽ tự chọn và ăn thức ăn mình muốn với lượng thức ăn bé muốn mà không cần sự trợ giúp từ người lớn. 

Thức ăn cho bé thường là được cắt thành từng miếng mềm để bé có thể cầm trên tay thay vì được đút bằng muỗng. Về cơ bản, ba mẹ có thể cắt đồ ăn của người lớn thành các miếng dễ cầm rồi cho vào đĩa hoặc khay của bé để bé có thể tự ăn theo cách bé muốn và theo nhu cầu của bản thân.

Cách ăn dặm này giúp rèn trẻ nhỏ học cách nhai thức ăn trước khi nuốt. Ngoài ra, bé cũng có thể kiểm soát lượng thức ăn mỗi bữa nên sẽ tránh được trường hợp ba mẹ cho con ăn nhiều hơn nhu cầu của bé.

Thời điểm bắt đầu phương pháp ăn dặm bé tự chỉ huy

Theo Viện hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến nghị thời điểm thích hợp để bắt đầu cho trẻ ăn thức ăn đặc là khoảng 6 tháng tuổi vì:

• Ở độ tuổi này, hầu hết các bé đã có thể tự ngồi và cầm nắm đồ vật.
• Trẻ 6 tháng tuổi đã không còn phản xạ nhè thức ăn (phản xạ đẩy các đồ ăn lạ ra khỏi miệng).
• Ruột của trẻ đã phát triển các enzyme tiêu hóa cần thiết để hấp thụ thức ăn đặc.

Bạn có thể hỏi ý kiến bác sĩ nhi khoa nếu vẫn băn khoăn không biết có nên cho con ăn theo phương pháp ăn dặm blw hay không. Ngoài ra, khi mới cho bé tập ăn, bạn hãy quan sát phản ứng của con xem con có hào hứng cách cách ăn này không nhé.

Cách tập cho bé ăn dặm BLW

Để hạn chế các điểm yếu của phương pháp ăn dặm tự chỉ huy, ba mẹ có thể áp dụng một số nguyên tắc như sau:

• Cho trẻ đeo yếm lớn: Khi cho bé ăn, bạn hãy cho con mặc yếm lớn và trải tấm lót dưới chỗ con ngồi để việc dọn dẹp sau bữa ăn dễ dàng hơn.

• Tiếp tục cho trẻ bú: Duy trì tần suất bú mẹ hoặc bú bình như khi chưa ăn dặm để đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng. Trong năm đầu đời, trẻ nhận phần lớn dinh dưỡng từ sữa mẹ hoặc sữa công thức.

• Không ép con ăn: Các bé vẫn nhận dinh dưỡng chính từ sữa mẹ hoặc sữa công thức nên có thể sẽ không ăn dặm nhiều trong thời gian đầu. Do đó, ba mẹ không nên ép con ăn mà hãy để trẻ tự quyết định mình có muốn ăn hay không và ăn bao nhiêu. Với phương pháp ăn dặm tự chỉ huy, bạn chỉ cần cung cấp đồ ăn cho con đúng bữa để con có thể ăn theo nhu cầu của mình.

• Cắt thức ăn thành dạng que hoặc thanh dày: Bạn hãy thái nhỏ thức ăn theo dạng que để bé có thể dễ dàng cầm và cắn nhai từ trên xuống thay vì thái những miếng nhỏ vừa ăn.

• Bắt đầu cho bé ăn từng chút một: Thời gian đầu, bạn chỉ cần đặt một đến hai miếng thức ăn trước mặt trẻ vào giờ ăn. Bé có thể thấy choáng ngợp nếu bạn đặt quá nhiều đồ ăn đấy.

• Không quá chú trọng chén đĩa cho trẻ: Bé thường sẽ ném đồ ăn xuống sàn nên bạn không cần chú trọng đến chén đĩa đựng đồ ăn cho bé. Thay vì dùng chén đĩa, bạn có thể đặt đồ ăn trực tiếp lên khay đi kèm ghế ăn dặm của bé. Tuy nhiên, bạn có thể cho bé dùng thử các loại muỗng nĩa phù hợp và an toàn cho trẻ em.

• Cho bé ăn thức ăn của người lớn: Nếu những món cả nhà ăn là an toàn và phù hợp với trẻ, bạn hãy cho trẻ cùng ăn những món này thay vì phải nấu đồ ăn riêng. 

• Tạo niềm vui cho bé: Hãy coi các bữa ăn dặm là giờ chơi để bé khám phá nhiều kết cấu khác nhau cũng như trải nghiệm việc nếm và nhai. Mục tiêu chủ yếu của phương pháp ăn dặm tự chỉ huy là để trẻ làm quen với nhiều dạng thức ăn nên ba mẹ hãy thật thoải mái với bé nhé.

• Cho bé thử nhiều loại thức ăn: Bạn hãy cho bé tiếp xúc với nhiều loại thức ăn để trẻ có thể phát triển vị giác và không bị kén ăn sau này. Ba mẹ hãy lựa chọn cho con các loại thực phẩm có màu sắc da dạng và các kết cấu khác nhau như cà chua, rau xanh, sợi mì mềm, dưa hấu, cà rốt hấp mềm…

Các thực phẩm phù hợp cho trẻ ăn dặm theo phương pháp blw

Những thực phẩm phù hợp với phương pháp ăn dặm blw là những thực phẩm mềm, được cắt thành các miếng nhỏ, dễ cầm với trẻ và không có nguy cơ gây nghẹn. Bạn hãy cân nhắc cho bé ăn đủ thực phẩm từ mỗi nhóm thực phẩm sau mỗi ngày:

• Ngũ cốc chẳng hạn như mì hoặc bánh mì, cơm nắm, ngô non… 
• Chất béo lành mạnh chẳng hạn như trái bơ
• Protein chẳng hạn như thịt gà, thịt bò, trứng hoặc cá
• Trái cây và rau chẳng hạn như chuối, lê, bông cải xanh, cà rốt, bí ngòi, đậu que…
• Sản phẩm từ sữa chẳng hạn như sữa chua hay phô mai mềm tiệt trùng…

Ngoài ra, bạn cũng nên lưu ý không cần thêm muối, đường hoặc chất làm ngọt nhân tạo vào thức ăn của trẻ vì những gia vị này không cung cấp thêm bất kỳ giá trị dinh dưỡng nào. Hơn nữa, gia vị sẽ khiến mùi vị thật của thức ăn bị sai lệch. Ngoài ra, việc sử dụng muối hoặc đường thường xuyên có thể khiến trẻ thích ăn mặn hoặc ăn đồ nhiều đường về lâu dài sẽ không tốt cho sức khỏe. 

Tránh cho trẻ ăn các món chế biến sẵn, đồ đóng gói như khoai tây chiên hay bánh quy vì những món này thường không có dinh dưỡng mà lại nhiều chất phụ gia và chất béo không lành mạnh.

Lợi ích của phương pháp ăn dặm BLW

Theo một số nghiên cứu, những trẻ bắt đầu ăn thức ăn đặc với phương pháp ăn dặm tự chỉ huy thường:

• Làm quen được với nhiều thực phẩm có kết cấu và hương vị khác nhau: Điều này có thể giúp trẻ phát triển sở thích ăn uống đa dạng và lành mạnh hơn về lâu dài. Hơn nữa, một số nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ sơ sinh ăn nhiều loại thực phẩm (bao gồm cả các sản phẩm từ đậu phộng và cá) có thể ít bị dị ứng thực phẩm hơn sau này.
• Ít có nguy cơ bị thừa cân hơn so với trẻ được đút ăn: Khi đút cho con ăn, ba mẹ có thể khiến trẻ ăn nhanh hơn và nhiều hơn mức thực sự cần thiết. Việc này có thể khiến trẻ khó ý thức được cảm giác no.
• Học được cách nhai thức ăn: Việc nhai thức ăn có thể hỗ trợ hệ tiêu hóa của bé.
• Phát triển kỹ năng vận động tinh: Phát triển sự khéo léo của đôi tay cũng như kỹ năng phối hợp tay và mắt.

Khuyết điểm của phương pháp ăn dặm BLW

Dù phương pháp ăn dặm bé chỉ huy mang đến nhiều lợi ích nhưng vẫn có một số điểm yếu nhất định như sau:

• Chỗ ăn của bé sẽ bừa bộn: Các bé tự cầm đồ ăn và tự ăn nên sẽ không tránh được tình trạng đồ ăn vung vãi khắp xung quanh.
• Bé có thể thiếu sắt: Một số bé có thể gặp khó khăn khi nhai các thức ăn giàu chất sắt như thịt bò. Hơn nữa, sữa mẹ sau khi con đã 4 tháng tuổi cũng thường không đủ lượng sắt cho bé. Bạn có thể giúp con bổ sung sắt bằng cách cho bé ăn thịt xay, rau xanh và các loại ngũ cốc tăng cường giàu chất sắt. Ba mẹ cũng có thể hỏi ý kiến bác sĩ để cho con uống bổ sung sắt trong năm đầu đời.

Mẹo giữ an toàn cho bé khi ăn dặm BLW

Tuy phương pháp ăn dặm tự chỉ huy chú trọng việc để bé tự xử lý thức ăn nhưng ba mẹ vẫn cần theo sát bữa ăn của con để đảm bảo an toàn cho bé. Một số mẹo để đảm bảo con được an toàn khi bắt đầu ăn dặm là:

• Tránh các thực phẩm có nguy cơ gây nghẹn như các loại hạt, nho nguyên quả, táo còn vỏ, trái cherry…
• Không bao giờ để trẻ ăn một mình
• Đảm bảo bé ngồi thẳng trên ghế ăn dặm
• Theo dõi xem bé có phản ứng dị ứng nào không
• Giải thích cho những người chăm sóc con về phương pháp ăn dặm tự chỉ huy để họ có thể chăm bé đúng cách và an toàn.

Bạn có thể lo lắng con bị nghẹn khi cho trẻ tập ăn theo phương pháp ăn dặm blw nhưng thật ra nướu của bé có thể xử lý các loại đồ ăn mềm khá tốt. Tuy nhiên, bạn nên để ý đến phản xạ co thắt họng ở bé vì phản xạ này có biểu hiện khá giống trường hợp bị nghẹn. Trong vài tuần đầu thực hiện phương pháp ăn dặm bé chỉ huy, bé có thể có phản xạ co thắt họng khi cố gắng xử lý những loại thức ăn mới. Đây là phản xạ bình thường của bé giúp tránh đồ ăn đi quá sâu vào họng và hoàn toàn khác với nghẹn.

Khi bị co thắt cổ họng, trẻ có thể ho nhẹ và có thể phát ra tiếng nhỏ.

• Trẻ bị sặc sẽ có biểu hiện hoảng sợ, không thở được và không phát ra tiếng động.

Bạn không cần quá lo lắng khi trẻ bị co thắt cổ họng vì đây là phản xạ cho thấy con đang tự xử lý đồ ăn trong miệng và sẽ giảm bớt khi bé đã quen với đồ ăn. Bên cạnh đó, bạn cũng cần biết các phương pháp sơ cứu khi trẻ bị mắc nghẹn ở cổ để có thể nhanh chóng giải quyết nếu trẻ thật sự bị nghẹn.

Phương pháp ăn dặm BLW không những giúp ba mẹ bớt một phần công việc khi phải đút bé ăn mà còn cho trẻ cơ hội tự quyết định việc ăn uống của mình. Chỉ cần ba mẹ lựa cho bé những đồ ăn lành mạnh, nhiều dinh dưỡng và giữ tinh thần thoải mái, bữa ăn với bé sẽ vô cùng thú vị. Hãy để bữa ăn dặm của bé là lúc cả nhà cùng nhau chia sẻ thức ăn và những kỷ niệm vui vẻ nhé.