Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường có những cử động miệng liên tục, nhất là trong giai đoạn đang phát triển răng và kỹ năng nhai. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, việc trẻ sơ hay hay lè lưỡi và nhai miệng đôi khi là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe bất thường.
Khi quan sát trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ chắc hẳn bạn sẽ nhận thấy chúng thường có những cử động, hành vi thú vị, hài hước và vô cùng đáng yêu. Ngoài những cử động chân tay thì hành động lè lưỡi, miệng nhai chóp chép là điều hay thấy ở các em bé. Đây là hành vi rất bình thường khi các bé bắt đầu cảm nhận thấy lưỡi của mình và tập sử dụng nó. Thế nhưng có khi nào việc trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi và nhai miệng là bất thường không?
Trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi và nhai miệng có sao không?
Với những cha mẹ lần đầu tiên chăm sóc trẻ có thể sẽ cảm thấy lo lắng không biết trẻ sơ sinh hay lè lưỡi, nhai miệng có sao không. Thực tế thì đây là hành vi bình thường của con, hay xảy ra khi trẻ muốn được bú do đói, khi mọc răng và phản xạ mút. Trẻ 3 tháng tuổi hay lè lưỡi có thể là phản xạ bú và dấu hiệu của mọc răng trong giai đoạn này. Trẻ 6 hoặc 7 tháng tuổi trở đi hay lè lưỡi thì khả năng là dấu hiệu có nhu cầu ăn dặm để phát triển kỹ năng nhai, nuốt. Hành động này sẽ tự giảm dần và được khắc phục khi trẻ đạt khoảng 12 tháng tuổi.
Việc trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi và nhai miệng cũng có khi là do bắt chước lại những hành động của người lớn. Trẻ từ vài tuần tuổi đã có khả năng bắt chước theo các biểu cảm, cử động trên gương mặt của người lớn.
Mặc dù phần lớn việc trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi và nhai miệng là bình thường nhưng cũng không thể chủ quan, đặc biệt khi con có các biểu hiện khác như bỏ bú, không chịu ăn (với bé ăn dặm), thở khò khè, thở gấp hoặc quấy khóc liên tục. Các trường hợp này thì cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để kiểm tra, chẩn đoán nguyên nhân và có cách xử trí, điều trị phù hợp.
[embed-health-tool-child-growth-chart]
Trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi và nhai miệng: Nguyên nhân do đâu?
Khi tìm hiểu tại sao trẻ sơ sinh hay lè lưỡi, nhai miệng thì có một số lý do được đề cập đến, bao gồm:
1. Khám phá lưỡi
Trẻ sơ sinh luôn thấy tò mò và muốn tìm hiểu các bộ phận trên cơ thể cũng như học cách điều khiển, cử động chúng hiệu quả. Do đó, việc lè lưỡi và nhai miệng cũng là một phần của quá trình tự khám phá này. Trẻ sẽ tập cử động lưỡi cho thuần thục, cũng như dùng để lấy sữa hay thực hiện động tác nhai khi răng còn chưa mọc đủ.
2. Phản xạ của trẻ sơ sinh (mút và đẩy)
Trẻ sơ sinh có một số phản xạ tự nhiên để giúp cơ thể nhận được dinh dưỡng và tự bảo vệ chính mình. Một trong số đó là phản xạ ở lưỡi bao gồm mút và đẩy. Phản xạ mút xảy ra khi vòm miệng bắt đầu chạm vào một vật thể khác như ti mẹ, núm vú bình sữa. Khi có những đồ vật khác chạm vào vòm miệng như ti giả, thìa, đồ chơi… cũng khiến trẻ lè lưỡi và bắt đầu phản xạ mút, gặm.
Ngược lại, phản xạ đẩy thể hiện qua hành động lè lưỡi ra khi có vật chạm vào môi, giúp trẻ ngậm được bình sữa hoặc núm vú mẹ. Tương tự như phản xạ mút, trẻ cũng đẩy lưỡi ra khi có những vật tác động vào miệng như ngón tay.
3. Trẻ đói
Ngoài quấy khóc, trẻ sơ sinh cũng thể hiện cơn đói bằng việc lè lưỡi liên tục như một tín hiệu đòi bú. Những trẻ đã bắt đầu ăn dặm thì có thể có hành động nhai miệng để liên tưởng đến động tác nhai, báo hiệu cho mẹ biết mình muốn được ăn. Đây là cũng là một lý do phổ biến khiến trẻ nhỏ lè lưỡi, nhai miệng.
4. Mọc răng
Khi răng bắt đầu mọc, trẻ thường cảm thấy khó chịu, đau nướu nên muốn tìm cách giảm đau. Cách tự nhiên nhất mà trẻ có thể làm là dùng lưỡi chà xát lên nướu, dẫn đến hành động hay lè lưỡi, nhai miệng.
Khi mọc răng, trẻ cũng có thêm những dấu hiệu khác như sưng nướu, chảy nước dãi nhiều, thích gặm tay hoặc các đồ vật xung quanh.
5. Tự xoa dịu bản thân
Trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi và nhai miệng có thể là một cách để tự xoa dịu bản thân khi cảm thấy căng thẳng, giật mình hoặc bất an. Cùng với hành động lè lưỡi, trẻ có thể mút, nhai một vật gì đó để tìm cảm giác quen thuộc.
6. Phát triển kỹ năng vận động miệng
Cử động lè lưỡi, nhai miệng ở trẻ nhỏ cũng giúp tăng cường sức mạnh của cơ hàm và phát triển các kỹ năng vận động miệng tốt hơn. Điều này giúp trẻ ăn uống thuận lợi và tập nói dễ dàng.
7. Bé đã sẵn sàng ăn dặm
Sau 6 tháng tuổi, trẻ sơ sinh bắt đầu làm quen với thức ăn dặm ngoài sữa mẹ và sẽ cần dùng lưỡi nhiều hơn. Khi bắt đầu ăn thức ăn đặc, trẻ sẽ dùng lưỡi để di chuyển thức ăn trong khoang miệng và có cử động nhai rồi nuốt dần mà không bị nghẹn. Các cử động này phối hợp nhịp nhàng với nhau dưới sự hỗ trợ của lưỡi.
Trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi và nhai miệng: Cần phải làm gì?
Như vậy, việc trẻ nhỏ, trẻ sơ hay lè lưỡi và nhai miệng có thể báo hiệu một nhu cầu gì đó của con hoặc là dấu hiệu cho sự thay đổi nào đó đang diễn ra trong quá trình phát triển. Để biết phải làm gì thì cha mẹ cần tìm hiểu xem đâu là lý do con lè lưỡi liên tục.
1. Bắt đầu cho bé ăn dặm
Nếu trẻ bắt đầu đến tuổi ăn dặm thì có thể hay biểu hiện những hành động như lè lưỡi, cắn, nhai và việc bú sữa không đủ để giúp con no bụng. Lúc này, các mẹ cần chuẩn bị thực phẩm ăn dặm phù hợp và bắt đầu cho con thưởng thức nhiều loại thực phẩm khác nhau. Nếu có bất kỳ thắc mắc, lo lắng nào về việc ăn dặm, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa để đảm bảo cho con ăn đúng cách.
2. Cho bé ăn bánh ăn dặm
Sử dụng bánh ăn dặm cho trẻ cũng là một cách giúp con có cái nhâm nhi trong miệng, giảm bớt khó chịu do mọc răng, ngứa nướu. Nếu không an tâm về chất lượng các loại bánh ăn dặm thương mại, mẹ có thể tự làm bánh ăn dặm tại nhà cho trẻ với các nguyên liệu chất lượng và đảm bảo dinh dưỡng.
3. Cho trẻ sử dụng vòng ngậm mọc răng
Nếu việc trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi và nhai miệng là do đang mọc răng thì cha mẹ có thể cho con dùng vòng ngậm mọc răng để con thấy thoải mái hơn. Một số vòng ngậm mọc răng có thể để trong tủ lạnh cho mát rồi cho trẻ ngậm để giúp làm dịu nướu, giảm bớt kích ứng nướu do răng đang mọc.
4. Lên lịch cho bé ăn dặm và thực hiện nhất quán vào cùng khung giờ
Khi trẻ hay lè lưỡi, nhai miệng do cảm thấy đói thì bạn có thể dễ dàng đáp ứng nhu cầu này bằng cách cho con bú sữa hoặc ăn dặm. Tốt nhất, hãy thiết lập một lịch trình bú và ăn dặm cố định theo các khung giờ trong ngày để trẻ quen dần với lịch sinh hoạt ăn, bú, vui chơi.
5. Theo dõi trẻ
Cha mẹ cũng cần theo dõi những biểu hiện khác khi trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi, nhai miệng. Khi con tự nhai miệng có thể vô tình làm tổn thương lưỡi, má trong, môi… mà nếu không để ý sẽ dễ bị lở loét, nhiễm trùng. Ngoài ra, nếu trẻ có những dấu hiệu bất thường khác bên cạnh hành động lè lưỡi, nhai miệng liên tục như bỏ bú, quấy khóc, sốt cao… thì cần đến gặp bác sĩ để thăm khám sớm.
Trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi và nhai miệng: Khi nào cần đi khám?
Phần lớn trường hợp trẻ hay lè lưỡi và nhai miệng đều không phải là vấn đề gì nguy hại đến sức khỏe, thường sẽ tự khắc phục khi trẻ được cho bú, ăn hoặc bị đánh lạc hướng. Tuy vậy, một số trường hợp sẽ cần đến khám bác sĩ để kiểm tra như:
1. Ảnh hưởng đến hơi thở
Nếu bạn cảm thấy tần suất trẻ lè lưỡi và nhai miệng nhiều quá mức bình thường thì có thể có nguyên nhân tiềm ẩn nào đó. Kích thước lưỡi quá lớn hoặc trương lực cơ yếu đôi khi góp phần gây ra hành động này ở trẻ. Điều đó có khả năng ảnh hưởng đến hô hấp, gây khó thở hoặc xuất hiện các vết xanh tím quanh miệng. Hãy trao đổi với bác sĩ bất kỳ khi nào bạn cảm thấy lo lắng về các biểu hiện của con.
2. Khiến trẻ bị chấn thương
Hành vi nhai miệng, nhai lưỡi ở trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh đôi lúc vô tình khiến con tự làm tổn thương mình khi nhai, cắn quá mạnh. Nếu cha mẹ nhận thấy lưỡi bị chảy máu, thay đổi màu sắc bất thường hoặc có các vết thương trong miệng thì nên đưa con đi kiểm tra.
3. Bé đã trên 1 tuổi
Các phản xạ tự nhiên của lưỡi khi trẻ còn nhỏ sẽ dần dần biến mất theo thời gian. Thông thường, trẻ 1 tuổi sẽ hoàn toàn kiểm soát được lưỡi theo ý muốn và không còn tình trạng hay lè lưỡi, nhai miệng như trước. Thế nhưng nếu bé đã trên 1 tuổi và bạn vẫn thấy trẻ thường xuyên lè lưỡi và nhai miệng thì nên đua ưbé đến gặp bác sĩ để tìm hiểu nguyên nhân và điều trị.
4. Có dấu hiệu bất thường hay phát triển miệng không đúng cách
Các dị tật trong miệng có thể làm cho hình dạng và vị trí lưỡi không bình thường, khiến trẻ thấy khó chịu và cử động lưỡi liên tục. Các bệnh lý di truyền gây lưỡi to bất thường cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng nhai ở con, khiến lưỡi hay bị trượt ra ngoài giữa các răng khi nhai. Khi nghi ngờ trẻ có dấu hiệu khác lạ ở miệng, bạn nên đưa con đi kiểm tra và tìm cách khắc phục.
5. Bé bị phân tâm, nhai lưỡi ngay cả khi ăn
Nếu trẻ thực hiện hành vi lè lưỡi, nhai miệng ngay cả khi ăn và không tập trung vào việc ăn uống thì cũng là một dấu hiệu đáng lo ngại. Lúc này, cha mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ nên làm sao để khắc phục tình trạng này hoặc tìm hiểu nguyên nhân cụ thể.
6. Có các triệu chứng đáng quan tâm khác
Trẻ sơ sinh hay lè lưỡi, nhai miệng đi kèm với những triệu chứng khác như da lạnh, táo bón, bú kém, lười vận động có thể cảnh báo bệnh suy giáp. Căn bệnh này có khả năng xảy ra ở trẻ ngay sau khi chào đời, dẫn đến nhiều vấn đề đáng lo ngại như chậm phát triển trí tuệ và thể chất. Nếu được phát hiện, chẩn đoán và điều trị sớm sẽ ngăn ngừa được những biến chứng của bệnh.
Trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi và nhai miệng và các thắc mắc thường gặp
1. Khi nào thì trẻ hết thè lưỡi và nhai miệng?
Trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi và nhai miệng vào khoảng từ 3 – 7 tháng tuổi, khi có các phản xạ để bú hoặc ăn dặm, thể hiện sự đói bụng đòi ăn hay ảnh hưởng bởi quá trình mọc răng. Hành vi này thường sẽ giảm dần và gần như không còn nữa khi được 12 tháng tuổi.
2. Nhai lưỡi có phải là dấu hiệu của bệnh tự kỷ không?
Trẻ mắc chứng tự kỷ có thể hay lè lưỡi, nhai miệng, nhai lưỡi nhiều lần nhưng đây không phải là dấu hiệu đặc trưng để xác nhận tình trạng rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh.
Rối loạn phổ tự kỷ là một tình trạng bệnh lý phức tạp cần được chẩn đoán bằng nhiều phương pháp khác nhau trong từng giai đoạn phát triển của trẻ. Do đó, không thể trả lời chắc chắn rằng nhai lưỡi có phải dấu hiệu của bệnh tự kỷ hay không. Cha mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ, theo dõi, quan sát các biểu hiện của con và cho trẻ đi khám thường xuyên để có kết quả chính xác.
3. Trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi có phải bị Down không?
Trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi có khả năng là dấu hiệu của bệnh Down. Các bé mắc phải căn bệnh này thường có trương lực cơ thấp, hàm nhỏ khiến cho lưỡi hay thè ra ngoài không được kiểm soát. Tuy nhiên, đây cũng không phải là đặc điểm đặc trưng để chẩn đoán bé có bị Down hay không nên cha mẹ không cần quá lo lắng. Hãy cho con đến gặp bác sĩ để được kiểm tra toàn diện, chẩn đoán chính xác trẻ có đang gặp phải vấn đề sức khỏe gì hay không.
Hello Bacsi hi vọng rằng với những thông tin được chia sẻ trong bài, các cha mẹ đã hiểu rõ nguyên nhân trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay lè lưỡi và nhai miệng là do đâu, trường hợp nào thì cần quan tâm đặc biệt.
