Khi thai kỳ bước sang giai đoạn cuối nhưng chưa có dấu hiệu chuyển dạ tự nhiên, một số trường hợp cần thực hiện khởi phát chuyển dạ (bao gồm đặt bóng kích đẻ) nhằm làm mềm, mở cổ tử cung và kích thích cơn gò tử cung.
Phương pháp này thường được áp dụng trong những trường hợp cần chấm dứt thai kỳ để tránh nguy hiểm cho mẹ và bé, chẳng hạn như thai già tháng, thiểu ối, thai chậm phát triển trong tử cung, mẹ tăng huyết áp thai kỳ, sản giật, tiền sản giật…
Có nhiều phương pháp để khởi phát chuyển dạ. Trong đó, đặt bóng kích đẻ được đánh giá cao nhờ tính an toàn, hiệu quả, ít can thiệp thuốc và chi phí hợp lý. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ đặt bóng kích sinh là gì, đặt bóng kích đẻ bao lâu thì sinh và ước tính chi phí đặt bóng kích đẻ tại Việt Nam, từ đó chuẩn bị tốt hơn cho hành trình vượt cạn.
Đặt bóng kích sinh là gì?
Đặt bóng kích sinh là phương pháp khởi phát chuyển dạ cơ học, được thực hiện bằng cách đặt ống thông có gắn bóng (thường là ống thông Foley, bóng đôi Cook, hoặc ống thông hai bóng cải tiến – bóng Cook cải tiến) vào cổ tử cung để làm mềm và mở cổ tử cung, chuẩn bị cho quá trình sinh ngả âm đạo.
Cơ chế hoạt động:
- Ống thông Foley một bóng: Đầu bóng đặt vào kênh cổ tử cung được bơm căng bằng dung dịch nước muối sinh lý. Bóng căng tạo sức ép lên cổ tử cung và đoạn dưới cổ tử cung, giúp cổ tử cung giãn dần ra.
- Ống thông hai bóng: Một bóng đặt ở lỗ trong và một bóng ở lỗ ngoài cổ tử cung. Áp lực liên tục từ hai bóng giúp cổ tử cung ngắn lại, mềm và mở dần. Đồng thời, sự chèn ép tạo phản ứng viêm tại chỗ, kích thích sản xuất prostaglandin nội sinh gây mềm và mở cổ tử cung tự nhiên.
[embed-health-tool-due-date]
Phân biệt với các phương pháp kích đẻ khác
Khởi phát chuyển dạ có nhiều phương pháp, mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng, không có lựa chọn tối ưu tuyệt đối. Việc lựa chọn phụ thuộc vào:
- Tình trạng thai kỳ, tiền sử sản phụ khoa
- Trang thiết bị và khả năng mổ cấp cứu của cơ sở y tế
- Chi phí điều trị
- Nhu cầu và mong muốn của sản phụ.
Hiện nay, ngoài đặt bóng kích đẻ, các phương pháp khởi phát chuyển dạ phổ biến khác đang được áp dụng bao gồm:
- Sử dụng Prostaglandin: chủ yếu là Prostaglandin E2, có tác dụng làm chín muồi cổ tử cung, thúc đẩy chuyển dạ với những trường hợp có thể đẻ được đường âm đạo, không có sẹo mổ cũ.
- Truyền oxytocin tĩnh mạch: tạo cơn co tử cung có hiệu quả và kích thích chuyển dạ. Tốc độ truyền oxytocin vào cơ thể sẽ được điều chỉnh tùy đáp ứng.
- Lóc màng ối: Bác sĩ dùng ngón tay tách màng ối khỏi thành cổ tử cung và đoạn dưới tử cung, giúp tăng tiết prostaglandin nội sinh, kích thích chuyển dạ.
- Bấm ối: Làm vỡ màng ối nhân tạo, được áp dụng trong trường hợp cổ tử cung thuận lợi, ngôi thai là ngôi chỏm.
- Kích thích núm vú: Kích thích quầng vú từng bên trong 5 đến 30 giây, cách khoảng 2 đến 3 phút, ngưng kích thích khi đang có cơn co tử cung. Phương pháp này kích thích tuyến yên tiết oxytocin, giúp khởi phát chuyển dạ.
Chỉ định & chống chỉ định đặt bóng kích đẻ
Chỉ định:
- Thai quá ngày dự sinh (≥ 40 tuần).
- Thiểu ối.
- Thai chậm phát triển trong tử cung có chỉ định đình chỉ thai nghén
- Thai bất thường có chỉ định đình chỉ thai nghén
- Thai lưu
- Thai phụ có tình trạng tăng huyết áp thai kỳ, tiền sản giật, sản giật; có các bệnh lý cần chấm dứt thai kỳ sớm (đái tháo đường, bệnh lý tim mạch…) mà bác sĩ cân nhắc vẫn có thể theo dõi sinh thường.
Chống chỉ định:
- Bất tương xứng thai – khung chậu
- Rau tiền đạo, rau bám thấp
- Sản phụ có sẹo ở tử cung cũ: sẹo mổ bóc u xơ TC trước đó, hoặc mổ tạo hình TC, sẹo mổ lấy thai lần trước
- Ngôi thai bất thường không có chỉ định sinh đường âm đạo
- Sản phụ có nhiễm khuẩn âm đạo do nhiễm Herpes sinh dục
- Đa thai.
Quy trình đặt bóng kích đẻ
Chuẩn bị
- Giải thích thủ thuật cho sản phụ
- Chuẩn bị dụng cụ: ống thông (Foley hoặc bóng Cook), mỏ vịt bơm tiêm, nước muối sinh lý, găng vô khuẩn…
- Đánh giá tình trạng cổ tử cung: chỉ số Bishop (thường < 6), có thể siêu âm đo chiều dài kênh cổ tử cung trước khởi phát chuyển dạ.
Các bước thực hiện
Bước 1 – Đặt ống thông
- Đặt mỏ vịt vô khuẩn bộc lộ cổ tử cung
- Đưa ống thông có gắn bóng (một bóng hoặc hai bóng) vào cổ tử cung:
- Đối với ống thông Foley một bóng: đưa ống nhẹ nhàng qua kênh CTC tránh chạm ống thông vào âm đạo
- Đối với bóng Cook/ ống thông Foley bóng đôi cải tiến: Đưa đầu có hai bóng vào sâu trong lỗ trong cổ tử cung, một bóng nằm ở lỗ trong cổ tử cung và bóng còn lại ở lỗ ngoài cổ tử cung.
Bước 2 – Bơm nước muối vào bóng và điều chỉnh vị trí bóng
- Đối với ống thông Foley một bóng:
- Bơm 60ml nước muối vào bóng chèn của ống thông
- Khi đã bơm đủ lượng dịch, kéo nhẹ ống ra ngoài để bóng ống thông được giữ tại kênh cổ tử cung
- Đối với bóng Cook/ ống thông Foley bóng đôi cải tiến:
- Bơm 30-80ml nước muối sinh lý (thường là 40ml) vào bóng bên trong
- Khi đã bơm đủ lượng dịch, kéo nhẹ ống ra ngoài để bóng tử cung đè ép sát vào lỗ trong cổ tử cung. Quan sát qua mỏ vịt thấy bóng cổ tử cung – âm đạo nằm ngay ở lỗ ngoài cổ tử cung.
- Bơm khoảng 30–80 ml nước muối sinh lý (thường là 80ml) vào bóng cổ tử cung – âm đạo.
Bước 3 – Cố định và theo dõi
- Kiểm tra lại vị trí bóng, đảm bảo đúng và chắc chắn.
- Cố định dây bóng vào đùi sản phụ để tránh tuột hoặc di lệch.
- Theo dõi tim thai và cơn co tử cung định kỳ.
Bước 4 – Tháo bóng
- Bóng có thể tự tụt ra khi cổ tử cung mở hoặc được tháo sau khoảng 12 giờ.
- Kiểm tra lại âm đạo, chỉ số bishop CTC ngay khi tháo bóng.
Đặt bóng kích đẻ bao lâu thì sinh?
Đặt bóng kích đẻ bao lâu thì sinh?
Sau khi bơm căng bóng, quá trình làm chín muồi cổ tử cung và xuất hiện cơn gò tử cung có thể bắt đầu ngay lập tức hoặc mất khoảng 12–24 giờ.
Lưu ý: Việc xóa mở cổ tử cung không phải quá trình mà mẹ bầu có thể cảm nhận rõ. Bác sĩ hoặc nữ hộ sinh sẽ kiểm tra định kỳ để đánh giá tiến triển và quyết định bước can thiệp tiếp theo.
Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian và hiệu quả đặt bóng kích đẻ
- Chỉ số Bishop ban đầu: Cổ tử cung càng mềm, mở càng tốt thì quá trình càng nhanh.
- Số lần sinh: Mẹ từng sinh thường (con rạ) thường đáp ứng nhanh hơn mẹ sinh con so.
- Trọng lượng thai: Thai to thường khó kích đẻ thành công hơn.
- Các yếu tố liên quan đến sản phụ: tuổi thai phụ, cân nặng thai phụ hay chiều dài cổ tử cung cũng ảnh hưởng đến hiệu quả khởi phát chuyển dạ.
- Kỹ thuật và lượng nước bơm vào bóng: Ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả làm chín muồi cổ tử cung.
- Phối hợp thuốc: Kết hợp truyền oxytocin giúp rút ngắn thời gian chuyển dạ.
Xử trí khi quá 24 giờ vẫn Bishop < 6 điểm
Nếu sau 24 giờ chỉ số Bishop vẫn thấp, bác sĩ có thể:
- Hội chẩn để thực hiện khởi phát chuyển dạ bằng phương pháp khác.
- Nếu không tiến triển hoặc có dấu hiệu nguy hiểm cho mẹ và bé, bác sĩ cân nhắc chỉ định mổ lấy thai để đảm bảo an toàn.
Chi phí đặt bóng kích đẻ
Chi phí đặt bóng kích đẻ có thể khác nhau tùy theo bệnh viện, khu vực và gói dịch vụ mà sản phụ lựa chọn.
- Tại bệnh viện công lập, chi phí thường dao động từ khoảng 1–3 triệu đồng, bao gồm ống thông, vật tư, theo dõi.
- Tại bệnh viện tư nhân hoặc quốc tế, chi phí đặt bóng có thể cao hơn, từ 3 – 6 triệu đồng hoặc được tích hợp vào các gói sinh trọn gói.
Ngoài chi phí đặt bóng, sản phụ có thể cần chuẩn bị thêm các khoản chi phí khác như chi phí khám, xét nghiệm trước khi sinh, giường theo dõi đặc biệt, chi phí dịch vụ cho mẹ và bé khác…
Lợi ích và rủi ro khi đặt bóng kích đẻ
Lợi ích của đặt bóng kích đẻ
- An toàn, ít biến chứng
- Nguy cơ kích thích tử cung quá mức rất thấp, hạn chế ảnh hưởng đến thai nhi
- Là phương pháp cơ học, không hấp thu toàn thân, phù hợp với sản phụ không muốn can thiệp dược lý.
- Chi phí hợp lý.
Rủi ro và biến chứng có thể gặp
- Khó chịu hoặc đau khi đặt bóng
- Không hiệu quả (cổ tử cung không mở hoặc bóng rơi ra sớm)
- Vỡ bóng hoặc vỡ màng ối sớm
- Thay đổi ngôi thai (từ ngôi chỏm sang ngôi mông, ngôi vai)
- Rách hoặc chảy máu cổ tử cung
- Nhiễm khuẩn, sốt nếu thủ thuật không vô trùng
- Biến đổi nhịp tim thai bất thường, cần theo dõi sát.
Cách chăm sóc và theo dõi mẹ bầu khi đặt bóng
1. Nghỉ ngơi tại giường
- Sau khi đặt bóng, sản phụ nên nằm nghỉ tại giường 15 – 30 phút đầu để cơ thể thích nghi, bóng cố định đúng vị trí.
- Sau thời gian này, mẹ bầu có thể đi lại nhẹ nhàng, sinh hoạt bình thường theo hướng dẫn của bác sĩ.
2. Theo dõi dấu hiệu
- Theo dõi mạch, huyết áp, nhiệt độ
- Theo dõi tim thai và cơn co tử cung định kỳ
- Kiểm tra tình trạng cổ tử cung, lượng huyết hoặc dịch âm đạo
- Bác sĩ có thể chỉ định uống kháng sinh dự phòng nhiễm khuẩn.
3. Ăn uống và hít thở sâu
- Ăn uống đầy đủ, ưu tiên thực phẩm dễ tiêu và uống nhiều nước.
- Luyện hít thở sâu và thả lỏng giúp giảm cảm giác khó chịu, hỗ trợ quá trình mở cổ tử cung.
4. Báo ngay cho nhân viên y tế nếu có dấu hiệu
- Ra máu âm đạo hoặc ra nước âm đạo
- Bóng tụt ra ngoài
- Đau bụng dữ dội hoặc thành cơn mạnh
- Cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, sốt.
Những câu hỏi thường gặp (FAQs) về đặt bóng kích đẻ
1. Đặt bóng có đau không?
Sản phụ thường cảm thấy khó chịu và căng tức khi đặt bóng, cảm giác tương tự như khám âm đạo. Một số người có thể mô tả cảm giác đau buốt vùng chậu, nhưng cơn đau này thường giảm dần sau khi đặt bóng thành công. Tuy nhiên, mức độ khó chịu còn tùy thuộc vào ngưỡng chịu đau của mỗi người.
2. Bóng rơi ra sớm < 6 giờ có sao không?
Mục tiêu của việc đặt bóng là làm cổ tử cung mở rộng dần. Bóng thường sẽ tự rơi ra khi cổ tử cung đã mở khoảng 3-4cm. Nếu bóng rơi ra sớm hơn 6 giờ, điều này cho thấy phương pháp đã có hiệu quả trong việc thúc đẩy cổ tử cung mở. Lúc này, bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng và có thể áp dụng các biện pháp kích thích chuyển dạ tiếp theo, chẳng hạn như truyền thuốc oxytocin.
3. Có thể tắm khi đang đặt bóng?
Sau khi đặt bóng, bạn hoàn toàn có thể tắm rửa bằng vòi sen với nước ấm. Bác sĩ thường hướng dẫn các sản phụ cách vệ sinh cá nhân nhẹ nhàng để đảm bảo sạch sẽ. Nước ấm cũng có thể giúp thư giãn, giảm căng thẳng và hỗ trợ quá trình chuyển dạ.
4. Sau khi tháo bóng nhưng chưa đau bụng, cần làm gì?
Nếu sau khi bóng được tháo mà vẫn chưa có dấu hiệu co tử cung hoặc đau bụng, bác sĩ có thể cân nhắc:
- Theo dõi thêm
- Kết hợp dùng thuốc như oxytocin
- Chọn phương pháp khởi phát chuyển dạ khác như prostaglandin, tùy tốc độ tiến triển cổ tử cung.
5. Đặt bóng kích đẻ có ảnh hưởng đến khả năng sinh thường lần sau?
Hiện không có bằng chứng cho thấy đặt bóng kích đẻ làm giảm khả năng sinh thường ở các lần sinh tiếp theo. Phương pháp này được xem là an toàn, ít can thiệp, và không ảnh hưởng đến quá trình chuyển dạ sau này. Tuy nhiên, nên trao đổi với bác sĩ để có tư vấn cá nhân hóa dựa trên tiểu sử sản khoa.
Kết luận
Đặt bóng kích đẻ là một phương pháp khởi phát chuyển dạ an toàn và hiệu quả, đặc biệt hữu ích khi cổ tử cung chưa chín muồi. Quá trình sinh thường diễn ra trong khoảng 1–2 ngày và chi phí có thể khác nhau tùy cơ sở y tế. Để đảm bảo cuộc sinh thuận lợi, mẹ bầu nên trao đổi kỹ với bác sĩ về chỉ định, tuân thủ theo dõi sát các diễn biến và giữ tinh thần thoải mái, sẵn sàng chào đón bé yêu.
