Ý thức được sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quý giá, thúc đẩy sự phát triển về cả trí não và cơ thể, là loại vaccine tự nhiên giúp con chống lại các bệnh nhiễm khuẩn… nên rất nhiều mẹ dù đã trở lại với đời sống công sở vẫn cố gắng duy trì việc cho con uống sữa mẹ lâu nhất có thể.
Nhân Ngày Phụ nữ Việt Nam, Hello Bacsi mời bạn cùng làm quen với 3 bà mẹ bỉm sữa đáng yêu: Trịnh Ánh Kiều (TP. Đồng Xoài, Bình Phước), Hồ Thu Thảo (Bình Tân, TP. Hồ Chí Minh), Quỳnh Bôi (phường 8, Tân Bình) để khám phá những bí quyết giúp nuôi con bằng sữa mẹ và cách họ chu toàn công việc tốt nhất nhé! Đồng thời lắng nghe góp ý của các chuyên gia để biết thêm nhiều thông tin hữu ích bạn nhé!
I. Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quý giá
Điều gì thôi thúc mẹ nuôi con bằng sữa mẹ ngay cả khi đã quay trở lại với công việc, không thường xuyên ở bên con?
3 bà mẹ đã hào hứng chia sẻ:
“Mình biết sữa mẹ luôn là sữa tốt nhất cho trẻ nên sau thời gian nghỉ thai sản thì mình xin nghỉ việc tại công ty ở Sài Gòn để ở nhà chăm con và kinh doanh online. Quyết định này của mình không nằm ngoài mục đích bé cưng được bú mẹ lâu nhất có thể. Thêm một lý do mà mình kiên trì nuôi con bằng sữa mẹ là một phần bé không hợp tác khi dùng thêm sữa ngoài và mình không có người chăm bé nếu quay lại với công việc công sở.” – Chị Ánh Kiều
“Ngay từ khi có bé đầu lòng, mình đã tham khảo rất nhiều tài liệu nên ý thức được sữa mẹ cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe và sự phát triển của bé yêu. Không chỉ là nguồn dinh dưỡng và cung cấp kháng thể tốt cho bé mà việc cho con bú mẹ còn là kênh gắn kết cực kỳ quan trọng giữa mẹ và con trong những năm tháng đầu đời. Do đó, mình quyết định là sẽ cho con bú sữa mẹ trong năm đầu tiên và lâu hơn nếu có thể.” – Chị Thu Thảo
“Mình sinh non, con ra đời khi mới được 33 tuần nên cân nặng chỉ đạt 1,5kg. Là mẹ nên mình hiểu sữa mẹ rất quan trọng với bé, nhất là với các bé sinh non. Do đó, mình cố gắng duy trì việc cho con bú mẹ cho bé lâu nhất có thể, kể cả khi đã quay trở lại với công việc sau thời gian thai sản.” – Chị Quỳnh Bôi
[embed-health-tool-due-date]
2. Mẹ đi làm lại sau sinh và nuôi con bằng sữa mẹ: Cần chuẩn bị chu đáo trước khi quay lại với công việc
Để có thể nuôi con bằng sữa mẹ trong thời gian lâu nhất, các mẹ có thể chia sẻ bí quyết rằng mình đã chuẩn bị những gì cho chính bản thân và bé cưng trước khi quay trở lại với công việc không?
Các bà mẹ chia sẻ kinh nghiệm
“Xác định sẽ vẫn cho con bú sữa mẹ ngay cả khi đã quay lại với công việc văn phòng nên mình đã tìm hiểu các loại máy hút sữa và sử dụng dần cho quen. Để duy trì nguồn sữa, mình vắt sữa đều các cữ và uống thêm ngũ cốc lợi sữa, chè vằng, ăn uống đầy đủ, uống nhiều nước. Do đó, thời gian đầu bé bú liên tục thì mình cũng quen nếp, cứ 3 giờ thì hút một lần để duy trì nguồn sữa ổn định cho con. Sau, mình giãn dần cữ hút ra, 4 giờ hút 1 lần.
Để tập cho con vào nề nếp khi mẹ đi làm, không ở cạnh bên nên ngay từ lúc bé 3 tháng tuổi, mình đã tập cho con ăn ngủ theo giờ giấc. Mình còn tập cho con biết phân biệt ngày đêm, ngủ xuyên đêm từ sớm để con và mẹ đều ngủ đủ giấc, không bị thức đêm mệt mỏi. Khi mình đi làm lại, mình nhờ bà nội trông con. Hằng ngày, đến cữ ăn thì bà bỏ sữa vào máy hâm và cho bé uống, đến giờ thì cho bé đi ngủ.
Sau một thời gian ở nhà quanh quẩn với con và việc bỉm sữa, dù ngoại hình không thay đổi mấy nhưng mình nhận thấy cần thay đổi kiểu tóc và áo quần cho phù hợp với tính chất công việc. Công ty mình có chế độ nghỉ ngơi cho mẹ nuôi con nhỏ nên mỗi ngày mình đều được về sớm hơn mọi người. Công việc cũng có các bạn trong team hỗ trợ để mình có thể cân bằng được công việc ở công ty và việc chăm con nhỏ. – Chị Thu Thảo
“Bé nhà mình từ lúc sinh ra đã nằm lồng ấp nên không được ti mẹ trực tiếp. Con sớm làm quen với việc đút ăn bằng thìa và bú bình nên rất thuận lợi khi mẹ chuẩn bị đi làm lại.
Mỗi ngày đi làm, mình đều quảy theo “túi ba gang” đựng máy hút sữa. Do tính chất công việc của mình là dịch vụ nên việc vắt sữa tại chỗ làm không thuận tiện cho lắm, khó chủ động trong việc vắt sữa theo cữ bú của con. Thế nên, lúc nào tiện thì mình tranh thủ vắt sữa để dành cho con. Trộm vía, nguồn sữa của mình rất dồi dào. Từ lúc chưa sinh, ở thai kỳ tháng thứ 7 mà sữa đã bắt đầu về và chảy tràn. Tuy nhiên cũng có những khoảng thời gian khi mình stress thì sữa sẽ tắc, nhưng nếu mình kiên trì, kích bằng máy hút thì sữa sẽ về lại.
Thật may mắn, là khi mẹ đi làm lại sau sinh thì có bà ngoại đồng hành ngay từ ngày đầu tiên bé chào đời. Ngoại chăm cháu rất kỹ và nề nếp, em bé xa mẹ cũng không quấy khóc mà rất hợp tác với ngoại. Điều này làm cho mình rất yên tâm, tập trung tâm trí cho công việc. Thêm vào đó là 3 tháng đầu quay trở lại công việc sau chế độ thai sản, mình được chỗ làm ưu ái xếp ca sáng, nhờ đó mà mình có nhiều thời gian chăm con và nghỉ ngơi.” – Chị Quỳnh Bôi
“Sau thời gian nghỉ thai sản, trước khi bắt đầu kinh doanh online, mình nhận thấy bản thân có sự trì trệ… Mình nghĩ điều này là do cơ thể ở trong trạng thái nghỉ ngơi quá lâu. Mình xác định việc cần làm là xốc lại tinh thần để nạp thêm năng lượng, có như thế thì việc buôn bán online mới được suôn sẻ và có thể chăm con thật tốt. Bởi mình tin rằng mẹ có vui thì nguồn sữa mới tốt, con mới khỏe.
Tuy bán hàng online nhưng không phải lúc nào mình cũng có thể ở cạnh bé, do đó, để tập nếp sinh hoạt – ăn ngủ cho bé, mình đã lên mạng tìm hiểu thêm các bài học về kỹ năng nuôi dạy con.
Để việc bán hàng online đạt hiệu quả, mình đã tự trau dồi thêm về kỹ năng bán hàng trực tuyến, cách cân bằng giữa công việc – chăm sóc con – nghỉ ngơi. Ngoài ra, mình còn tìm hiểu các bí quyết chăm sóc da và tóc vì sau sinh để làm mới bản thân vì sau sinh làn da và mái tóc của mình có vẻ “xuống cấp”… – Chị Ánh Kiều
Chuyên gia Nhi khoa BS Huỳnh Nguyễn Uyên Tâm tư vấn
Thông thường, sau 6 tháng hậu sản là thời điểm mẹ đi làm lại. Đây cũng là lúc trẻ nên bắt đầu tập ăn dặm kết hợp với bú sữa mẹ. Mẹ cần chuẩn bị cho sự thay đổi trước khi quay trở lại công việc, thời gian thực hiện thích hợp khoảng 1 tháng trước khi đi làm lại. Giai đoạn này trẻ cũng dần nhận biết người lạ người quen, do đó, nếu muốn để người khác chăm sóc trẻ, hãy để họ làm quen với trẻ từ sớm vài tuần trước khi mẹ đi làm. Khi đó, việc chăm sóc giấc ngủ cũng như bữa ăn của người chăm sóc trẻ khi không có mẹ ở nhà sẽ ít vất vả hơn.
Đối với sữa mẹ, mẹ nên vắt sữa thường xuyên và trữ đông để đảm bảo đủ lượng sữa cần thiết trong lúc mẹ không ở nhà. Mẹ có thể nhờ người khác (chồng, ông bà, hay người chăm sóc trẻ) tập cho bé bú sữa bình hay đút muỗng 1 – 2 cữ/ngày trong thời gian đầu, sau đó tăng dần số cữ lên. Những lúc này, mẹ không nên xuất hiện trong tầm nhìn của trẻ vì trẻ đã quen bú mẹ trực tiếp, nhất định không chịu bú bình nếu thấy mẹ. Đến giai đoạn đi làm, mẹ nên cho trẻ bú trực tiếp vào ban đêm hoặc bất cứ khi nào có thể cho trẻ bú để kết nối tình mẹ con và kích thích cơ thể sản xuất thêm lượng sữa. Tại nơi làm việc, mẹ cũng nên tranh thủ vắt sữa mỗi 3 – 4 giờ/lần để duy trì nguồn sữa mẹ khi trẻ không bú trực tiếp.
III. Mẹ đi làm lại sau sinh: Thực hiện chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi, vận động để duy trì nguồn sữa cho con thế nào?
Khi đi làm lại sau sinh, bạn đã thực hiện chế độ dinh dưỡng, vận động, nghỉ ngơi của bản thân như thế nào để không ảnh hưởng đến nguồn sữa cho con?
Các bà mẹ chia sẻ kinh nghiệm
“Thời điểm sắp đi làm trở lại, cân nặng đã về lại vạch xuất phát nên mình không áp lực về chuyện phải giảm cân bằng chế độ ăn khắt khe hay tập luyện vất vả. Sau sinh, thậm chí mình còn có xu hướng ăn nhiều để thỏa cơn thèm những ngày ở cữ. Mỗi ngày, tranh thủ lúc sáng sớm, mình đi bộ nhẹ nhàng để duy trì sức khỏe, tăng sự dẻo dai của cơ thể.
Để cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể những khi bận rộn, mình thường tranh thủ uống ngũ cốc do chính tay mẹ mình rang đậu và đem xay. Ngũ cốc nhà làm luôn là giải pháp tối ưu của mình. Lúc ở công ty, mình dành phần nhiều thời gian nghỉ để hút sữa, rồi nếu dư chút thời gian sẽ cố gắng chợp mắt một chút. Để duy trì nguồn sữa cho con, ngay khi nhận thấy lượng sữa có dấu hiệu giảm, mình liền uống nhiều nước, thả lỏng thư giãn và kiên trì dùng máy hút đều đặn đúng cử để kích thích sữa về.” – Chị Quỳnh Bôi
“Vì mình làm việc tại nhà nên thời gian nghỉ ngơi và chăm con thoải mái hơn. Mình tranh thủ lúc con ngủ để làm việc và nghỉ ngơi: bán hàng online, xem phim hay lướt web…
Để con luôn được uống sữa mẹ, mình cũng từng hút sữa để trữ cho bé uống khi mình có việc bận. Thế nhưng việc không thể hút đúng cữ thường xuyên khiến cơ thể tiết sữa ít hơn và sữa trữ đông có mùi không ngon nên bé không bú. Do đó, mình cố gắng sắp xếp cho bé ti mẹ trực tiếp khi đến cữ.
Mình có tạng người nhỏ nên lấy lại dáng rất nhanh, trong tháng đầu tiên sau sinh mình đã đạt được cân nặng tiêu chuẩn. Thế nên để nguồn sữa được tốt và đảm bảo sức khỏe, mình không kiêng khem mà luôn ăn đủ các loại thực phẩm, uống vitamin bổ sung. Việc bán hàng online cần sự linh động về thời gian nên mình thường tranh thủ buổi tối lúc bé ngủ để tập vài bài tập yoga giãn cơ theo YouTube. Điều này giúp mình duy trì sức khỏe, tinh thần phần chấn.” – Chị Ánh Kiều
“Mình thuộc “nhóm ăn cả thế giới” cũng không mập nên sau sinh gần như không phải ăn kiêng để giảm cân. Để đảm bảo chất lượng sữa mẹ cho bé, mình ăn uống đầy đủ, uống nhiều nước, tránh thức uống có caffeine và thức khuya. Khi nhận thấy sữa tiết ra ít dần, mình tích cực ăn các loại thực phẩm lợi sữa, uống ngũ cốc, rút ngắn cữ hút sữa, và tránh thức khuya.
Mình thường mua sẵn nhiều đồ ăn dự trữ như các loại hạt, sữa ngũ cốc, bánh và sữa để sẵn ở bàn làm việc để có thế ăn lúc quá bận rộn không kịp ăn cơm. Ngoài ra, mình vẫn duy trì việc uống chè vằng ấm để cơ thể luôn được dung nạp đủ lượng nước.
Để tăng cường sức khỏe, mình đi bộ trong nhà mỗi khi rảnh. Buổi sáng, mình cho cả con ra tắm nắng để tinh thần sảng khoái. Buổi chiều mình cho con đi dạo kết hợp đi bộ.
Do đã luyện con vào nề nếp từ trước nên mình cũng có khá nhiều thời gian cho bản thân trong giai đoạn chăm con. Những lúc rảnh, mình thường đọc thêm sách vào các hội nhóm để tìm hiểu về việc nuôi dạy con và làm những điều yêu thích như nghe nhạc, xem phim, trò chuyện với bạn bè. Buổi trưa ở công ty, sau khi ăn trưa và hút sữa xong, mình thường nghỉ ngơi nghe nhạc rồi mới bắt đầu giờ làm việc buổi chiều.” – Chị Thu Thảo
Phần tư vấn của chuyên gia Sản khoa ThS – BS Huỳnh Kim Dung
Sau sinh các chị em đều muốn lấy lại vóc dáng, đặc biệt khi gần đến thời điểm đi làm lại. Thế nhưng, nếu mẹ kiêng khem quá mức sẽ ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng sữa mẹ. Thường trong suốt 6 tháng đầu, để duy trì nguồn sữa, mẹ chưa nên ăn kiêng, có thể thực hiện các bài tập nhẹ và tăng cường vận động để tránh quá béo bụng.
* Về chế độ vận động sau sinh:
Lưu ý là trong khoảng 2 tháng đầu tiên sau sinh, cơ thể mẹ còn mệt và yếu, đặc biệt với người sinh mổ, nên mẹ chỉ cần vận động nhẹ nhàng kết hợp tập tại giường trong giai đoạn này. Khi mẹ thấy hoàn toàn khỏe khoắn, không đau thì có thể bắt đầu chế độ tập luyện.
Thường mẹ sau sinh bị béo bụng nhiều nên bộ môn pilates là khởi đầu thích hợp. Pilates có các bài tập tại giường, mọi tư thế và đứng, từ nhẹ đến nặng. Xen kẽ pilates, bạn có thể đi bộ đường dài. Khi thấy ổn hơn thì bạn có thể tăng dần cường độ tập luyện bằng các bài workout HIIT, Tabata, Aerobic, Dance… miễn đừng quá sức. Một số động tác đơn giản mà mẹ có thể tham khảo:
- Plank: còn gọi là tư thế tấm ván. Plank cao là chống 2 tay xuống sàn, từ đầu đến gót chân là 1 đường thẳng, không võng lưng. Hạ chỏ tay xuống là plank thấp.
- Tư thế cây cầu: 2 chân co đạp sàn, 2 tay áp sàn. Nâng mông lưng lên, hạ xuống. Lặp lại 20 lần.
- Nâng cao chân: Nằm ngửa, lưng áp sàn không võng, 2 tay áp sàn, dùng lực bụng nâng 2 chân vuông góc, hạ từ từ. Lặp lại 20 lần.
- Gập bụng: Giữ nguyên tư thế chân vuông góc như trên, nâng đầu và vai lên, 2 tay chạm cổ chân, hạ xuống. Lặp lại 20 lần.
Chú ý: Nếu mẹ còn đau vùng bụng thì không nên tập các động tác gập bụng hoặc động tác nằm sấp, vặn xoắn.
Về vấn đề dinh dưỡng cho mẹ đi làm lại sau sinh:
Khi con bắt đầu ăn dặm thì lúc này bạn có thể dần điều chỉnh lại chế độ ăn của mình để kiểm soát cân nặng bằng cách cắt giảm tinh bột và đường. Bạn phải luôn nhớ uống thật nhiều nước, càng nhiều càng tốt, vừa giúp lợi sữa vừa hỗ trợ giảm cân. Sau 5 giờ chiều bạn không nên ăn nữa, đói quá thì ăn ít trái cây ít đường. Mẹ cần tranh thủ ngủ, đừng để thiếu ngủ quá nhiều.
Với các mẹ đi làm lại sau sinh nhưng nuôi con bằng sữa mẹ mà công việc quá bận rộn, không thể ăn uống đầy đủ, hãy dành ra ít thời gian cuối tuần để lên thực đơn, đi chợ mua sẵn thực phẩm dành nấu ăn cho cả tuần sau, sơ chế hoặc nấu sẵn bỏ vào ngăn đông để tiết kiệm thời gian. Nếu quá bận không thể nấu, bạn hãy chọn thực phẩm tại những cửa hàng chế biến sẵn sạch sẽ, uy tín để mua nhưng nên hạn chế ăn ngoài.
Ngoài ra, bạn cần dự trữ sẵn đa dạng thức ăn khô, như các loại hạt, ngũ cốc, granola, biscotti, rong biển… Những thứ này vừa để ăn vặt hoặc ăn nhanh đỡ đói khi quá bận không thể ăn đúng giờ, vừa có thể làm bữa sáng nhanh, ví dụ bạn trộn yến mạch, hạt óc chó, chuối, sữa chua không đường thêm tí mật ong, thế là có ngay bữa sáng dinh dưỡng. Ngoài ra, một dạng “thức ăn nhanh” lành mạnh khác mà bạn có thể nghĩ đến là smoothie.
Để duy trì nguồn sữa cho con, mẹ vẫn nên vắt sữa đều đặn. Nếu nhận thất lượng sữa tiết ra ít dần, mẹ cần được nghỉ ngơi, thư giãn thường xuyên… tránh việc căng thẳng dễ dẫn đến mất sữa sớm. Ngoài ra, mẹ đi làm lại sau sinh cho con bú cần uống đủ nước hàng ngày, ăn bổ sung các loại hạt và đậu, ăn thêm trứng, rong biển; uống sữa hạt, các loại nước ép… Bên cạnh việc vắt sữa, mẹ cũng cần tranh thủ cho con bú để kích thích xuống sữa. Mẹ có thể tranh thủ cho con bú trước khi đi làm, ngay sau khi đi làm về, trước khi đi ngủ. Việc cho con bú vào ban đêm có thể kích thích khả năng sản xuất sữa của cơ thể và tăng lượng sữa cho con.
IV. Mẹ đi làm lại sau sinh: Cần rất nhiều sự trợ giúp
Các bà mẹ chia sẻ
“Do chồng mình làm việc tại nhà nên khi đi làm lại sau sinh mình cũng tận dụng được khá nhiều sự giúp đỡ của chồng trong việc chăm sóc con. Từ việc nhà đến việc nấu ăn, chăm con, chồng mình đều có thể hỗ trợ nên bản thân cũng cảm thấy khá thoải mái.
Tại nơi làm việc, trong thời gian đầu mới đi làm lại, mình may mắn được sếp luôn ưu ái giao việc linh động thời gian, việc không quá gấp. Bên cạnh đó, mình được đồng nghiệp luôn hỗ trợ trong công việc. Do đó, với bà mẹ bỉm sữa đi làm như mình, mình cảm thấy khá thoải mái.” – Chị Thu Thảo
“Ở nhà, bà ngoại – “nhân vật siêu nhân” đã giúp lần đầu làm mẹ của mình trở nên nhẹ nhàng hơn rất nhiều. Nhờ có bà ngoại hỗ trợ nhiệt tình mà mình có thể sắp xếp chu toàn mọi thứ để trở lại công việc lẫn chăm sóc bản thân. Bà ngoại đóng một vai trò rất lớn trong hành trình làm mẹ của mình và lớn lên của bé.
Trong khi đó, tại nơi làm việc, mình được cấp trên sắp xếp ca làm việc phù hợp với mẹ có con nhỏ, được đồng nghiệp hỗ trợ rất nhiệt tình, luôn tạo không gian để mình hút sữa. Do đó, việc quay lại công sở của mình rất thuận lợi.” – Chị Quỳnh Bôi
“Mình sinh bé xong thì ở nhà mẹ, gia đình mình cực kỳ thích con nít nên việc “tận dụng sự trợ giúp” trông bé khi bận hoặc lúc không khỏe đều rất thuận lợi. Ban đêm, mình trông con nên ban ngày cần nghỉ ngơi thêm thì có thể nhờ mọi người dễ dàng.” – Chị Ánh Kiều
Phần tư vấn của chuyên gia BS Nguyễn Như Thanh Trâm
Thật vui vì 3 bà mẹ của chúng ta đều nhận được những sự trợ giúp tích cực trong việc chăm con, chăm sóc bản thân và hoàn thành công việc. Bác sĩ xin chúc mừng 3 bà mẹ nhé!
Tuy nhiên, với một số mẹ không may mắn rơi vào stress sau sinh hay trầm cảm sau sinh, mẹ nên đi khám ở các phòng khám chuyên khoa tâm thần để được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Thực tế là với một số người việc chia sẻ các triệu chứng trầm cảm của mình với bác sĩ tâm thần là một việc khó khăn khi đó người mẹ có thể tìm đến các chuyên gia tâm lý để được hướng dẫn những cách vượt qua khó khăn và khủng hoảng. Việc trao đổi trong hội nhóm những người cũng mới làm mẹ như mình có thể giúp phụ nữ tìm được sự đồng cảm và chia sẻ lẫn nhau những biện pháp để giải quyết tình trạng hiện tại. Đồng thời sự lắng nghe, thấu hiểu và đồng hành của gia đình đặc biệt là người chồng rất quan trọng, bằng các biện pháp như: chủ động hỗ trợ trong việc chăm sóc em bé, chuẩn bị cho người mẹ những bữa ăn ngon, đầy đủ dinh dưỡng và tạo điều kiện để vợ có những giấc ngủ trọn vẹn, thường xuyên tâm sự, chia sẻ những niềm vui trong cuộc sống để giúp người mẹ không cảm thấy đơn độc và dễ dàng vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Trầm cảm sau sinh có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như suy giảm khả năng tự chăm sóc bản thân và trẻ, không gắn kết với bé dẫn đến các rối loạn về tình cảm, nhận thức và nhân cách ở đứa trẻ sau này. Trường hợp nặng người mẹ có thể có các triệu chứng hoang tưởng, ảo giác dẫn đến tự tử và làm hại đứa trẻ.
Việc phát hiện sớm, can thiệp phù hợp giúp cải thiện tình trạng sức khỏe và ngăn chặn những hậu quả nguy hiểm cho mẹ và bé.
Nuôi con bằng sữa mẹ là một hành trình dài, cần sự cố gắng rất nhiều của mẹ, nhất là khi mẹ đi làm trở lại. Việc cân bằng giữa công việc – chăm sóc con và bản thân là không hề đơn giản. Hello Bacsi hy vọng với sự chia sẻ của 3 bà mẹ đáng yêu trong bài, cùng những tư vấn hữu ích từ các chuyên gia bạn đã bỏ túi được cho mình những “bí kíp hữu ích”!
