Có thể bạn đã rất quen thuộc với tình trạng bỏng nóng, nhưng đã bao giờ bạn nghe về bỏng lạnh chưa? Bỏng lạnh có thể làm tổn thương các mô da, khiến bạn đau đớn và tê cứng. Vậy bị bỏng lạnh phải làm sao?
Cùng tìm hiểu bỏng lạnh là gì, nguyên nhân và cách sơ cứu khi bị bỏng lạnh qua bài viết sau đây!
Bỏng lạnh là gì?
Bỏng lạnh là gì? Bỏng lạnh hay còn gọi là phỏng lạnh là tình trạng mô sống ở người bị đông cứng và tổn thương do tiếp xúc với nhiệt độ quá thấp (-0,55°C). Bỏng lạnh thường gặp ở bàn tay, bàn chân, mũi và tai.
Phỏng lạnh có thể là một loại vết thương rất nghiêm trọng. Các mô có thể mất nhiều tuần để phục hồi. Bệnh nhân có thể mất da, ngón tay, ngón chân cũng như bị dị tật và đổi màu. Những người bị bỏng lạnh còn có thể bị hạ thân nhiệt.
>>> Tìm hiểu thêm: Bỏng hóa chất là gì? Nên làm gì khi da bị bỏng hoá chất
Nguyên nhân bỏng lạnh
Vì sao bạn bị bỏng lạnh? Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bỏng là do tiếp xúc với điều kiện thời tiết lạnh, tiếp xúc trực tiếp với nước đá, kim loại lạnh hoặc các chất lỏng rất lạnh. Một số nguyên nhân cụ thể dẫn đến tình trạng này là:
- Mặc quần áo không phù hợp, không thể bảo vệ bạn chống lại thời tiết lạnh, gió hoặc ẩm ướt.
- Ở trong cái lạnh và gió mạnh quá lâu. Nguy cơ bị phỏng lạnh sẽ tăng cao khi nhiệt độ không khí giảm xuống dưới -150°C, thậm chí với gió không mạnh.
- Tiếp xúc với các vật liệu như nước đá, vật ướp lạnh hoặc kim loại đông lạnh.
Nguy cơ mắc phải
Những ai thường bị bỏng lạnh?
Bất kỳ ai cũng có thể bị phỏng lạnh. Tuy nhiên, trẻ em và người già có nguy cơ bị bỏng cao hơn so với người lớn trưởng thành. Cơ địa và tình trạng bệnh lý có thể khác nhau ở nhiều người. Hãy luôn thảo luận với bác sĩ để được chỉ định phương pháp chẩn đoán, điều trị và xử lý tốt nhất dành cho bạn.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bỏng lạnh?
Có rất nhiều yếu tố có thể khiến bạn tăng nguy cơ mắc tình trạng này, bao gồm:
- Uống đồ uống có cồn
- Bị mất nước
- Uống thuốc ức chế beta (thuốc dành cho bệnh tim)
- Hút thuốc
- Mắc một số bệnh lý như: bệnh tiểu đường, bệnh mạch máu ngoại biên, bệnh thần kinh ngoại biên, và mắc hội chứng Raynaud đều có khả năng làm tăng nguy cơ bạn bị bỏng lạnh.
>>> Đọc thêm: Phân loại các dạng sẹo do bỏng và cách điều trị
Triệu chứng thường gặp
Những dấu hiệu và triệu chứng bị bỏng lạnh là gì?
Bỏng lạnh là như thế nào? Tình trạng này xảy ra phổ biến nhất trên các ngón tay, ngón chân, mũi, tai, má và cằm.
Các dấu hiệu và triệu chứng ở giai đoạn đầu
- Da lạnh
- Nhói đau
- Cảm giác bị kim châm, tê, xúc giác giảm hoặc đỏ da.
Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời ở giai đoạn này, người bệnh chỉ bị sưng nhẹ và tróc da.
Giai đoạn thứ hai của bỏng lạnh
- Da bắt đầu tái đi và chuyển sang màu trắng hoặc màu nhạt.
- Bề mặt làn da có thể xuất hiện đốm, màu xanh hoặc màu tím.
- Người bệnh có thể thấy đau nhói, rát và sưng.
- Khi vùng da bị bỏng được làm ấm lại, có thể sẽ xuất hiện các vết phồng rộp và các mô chết có màu đen, xanh hoặc xám đậm (bị thối).
>>> Tìm hiểu thêm: Chăm sóc vết thương đúng cách giúp giảm thiểu sẹo bỏng
Ở giai đoạn cuối
- Phỏng lạnh làm ảnh hưởng đến tất cả các lớp da, bao gồm cả các mô nằm bên dưới.
- Người bệnh sẽ có cảm giác tê, mất tất cả cảm giác lạnh, đau hoặc khó chịu ở vùng bị ảnh hưởng.
- Khớp hoặc cơ thể không còn hoạt động.
- Khi vùng da bị bỏng lạnh được làm ấm lại, các vết phồng rộp lớn xuất hiện sau 24-48 tiếng.
- Sau đó, khu vực này sẽ chuyển sang màu đen và cứng như các mô chết.
Bạn có thể gặp các triệu chứng và dấu hiệu khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Cần liên hệ với bác sĩ khi thấy có bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng nào kể trên hoặc thấy xuất hiện các triệu chứng như da tái nhạt, tê, sưng, đỏ, đau buốt. Bạn nên đi cấp cứu nếu nghi ngờ mình bị hạ thân nhiệt, đây là tình trạng mà cơ thể mất nhiệt nhanh một cách đột ngột.
>>> Tham khảo thêm: Da nổi bóng nước là gì?
Cách sơ cứu khi bỏng lạnh
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bỏng lạnh?
Bác sĩ sẽ chẩn đoán bỏng lạnh dựa trên tiền sử tiếp xúc với nhiệt độ đóng băng và khám lâm sàng triệu chứng trên da bạn.
Bác sĩ có thể tiến hành các xét nghiệm như chụp X-quang, chụp xương hoặc kiểm tra hình ảnh chụp cộng hưởng từ (MRI), để xác định mức độ nghiêm trọng của sự tê cóng và để kiểm tra xem xương hay bắp thịt có bị tổn thương không. Bác sĩ cũng có thể chạy thử nghiệm nếu họ nghi ngờ bạn bị hạ thân nhiệt, một tình trạng thường xảy ra khi bị tê cóng.
Bị bỏng lạnh phải làm sao? Hướng dẫn sơ cứu khi bị bỏng lạnh
Bị bỏng lạnh phải làm sao? Nhiều người không biết các cách chữa bỏng lạnh. Thực tế, nếu bỏng lạnh xảy ra, cách xử lý bỏng lạnh và sơ cứu bạn có thể tham khảo thêm:
- Tìm nơi trú và hơi ấm ngay lập tức
- Cách chữa bỏng lạnh nhanh là nên ngâm vùng da bị ảnh hưởng trong nước ấm 40°C là tốt nhất. Không dùng nước nóng vì nước nóng có thể làm cho vết thương trầm trọng hơn.
- Nếu có thể, làm ấm lại toàn bộ cơ thể, uống nhiều nước và giơ cao vùng da bị bỏng lạnh sau khi làm ấm lại.
- Đối với cách trị bỏng lạnh có phồng rộp, bạn không được làm bể vết rộp. Thay vào đó, hãy dùng băng gạc khô, sạch để băng vùng da bị phồng rộp và gọi cấp cứu.
- Hạn chế ma xát khiến các mô da tổn thương
>>> Xem thêm: Các biện pháp phòng ngừa và điều trị chứng bỏng dao cạo
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến bỏng lạnh?
Bạn có thể kiểm soát phỏng lạnh nếu lưu ý vài điều sau:
- Uống thật nhiều nước lọc
- Nâng cao vùng da bị bỏng sau khi làm ấm lại
- Làm ấm toàn bộ cơ thể nếu được
- Cởi bỏ toàn bộ quần áo ẩm càng sớm càng tốt
- Nghe theo hướng dẫn của bác sĩ, không được tự ý uống thuốc không được chỉ định hoặc tự ý bỏ thuốc trong toa được kê cho bạn
- Tái khám đúng lịch hẹn để được theo dõi diễn tiến các triệu chứng cũng như tình trạng sức khỏe.
Bỏng lạnh có tự hết không?
Vậy bỏng lạnh có tự hết không? Bạn cần có phương pháp giúp điều trị sớm, nếu tình trạng rất nhẹ, bạn có thể lành trong vòng vài ngày đến vài tuần. Bỏng lạnh giai đoạn hai có thể mất đến 6 tháng để da bạn lành lại.
Bỏng lạnh có nguy hiểm không?
Sau khi được sưởi ấm da lại, da sẽ bị đổi màu, phồng rộp và cuối cùng sẽ đóng vảy. Lớp da mới màu hồng sẽ hình thành bên dưới lớp da đổi màu và đóng vảy.
Bỏng lạnh có nguy hiểm không? Nếu một số mô chết đi do phỏng lạnh, nó sẽ không thể nhận máu được. Điều này có thể làm cho phần cơ thể tổn thương dễ bị nhiễm trùng vì cơ thể dựa vào các tế bào bạch cầu để tránh nhiễm trùng.
Những người bị tê cóng có nguy cơ bị nhiễm trùng vết thương do vi khuẩn, chẳng hạn như uốn ván. Nghiêm trọng hơn, tình trạng nhiễm trùng này có thể lây lan vào máu (nhiễm trùng huyết), cần điều trị bằng kháng sinh. Cả hai tình trạng này đều cần phải nhập viện khẩn cấp.
Đối với bỏng lạnh mức độ nghiêm trọng:
- Bạn có nguy cơ mất ngón tay hoặc ngón chân, trong trường hợp mô bị hoại tử.
- Sau khi bị bỏng lạnh, một số người mắc các vấn đề vĩnh viễn như nhạy cảm với lạnh, tê, cứng và đau ở vùng da bị ảnh hưởng.
Hy vọng với những thông tin trên bạn đã biết bị bỏng lạnh phải làm sao để sơ cứu. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
