Khi buồng trứng "nổi loạn": Dấu hiệu nhận biết Hội chứng đa nang buồng trứng

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS - Polycystic Ovary Syndrome) là một rối loạn nội tiết tố phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Đây là một tình trạng phức tạp, ảnh hưởng đến nhiều hệ thống trong cơ thể, đặc biệt là buồng trứng và quá trình rụng trứng.

Đặc điểm chính của hội chứng buồng trứng đa nang:

• Rối loạn nội tiết tố: Đặc trưng bởi sự mất cân bằng hormone, đặc biệt là nồng độ androgen (hormone nam) tăng cao bất thường ở phụ nữ.
• Buồng trứng có nhiều nang nhỏ: Trên siêu âm, buồng trứng có thể thấy nhiều nang nhỏ (túi chứa trứng chưa trưởng thành) xếp thành chuỗi giống như "chuỗi hạt ngọc trai" ở ngoại vi buồng trứng. Những nang này thường không phát triển đủ lớn để giải phóng trứng, dẫn đến rối loạn hoặc không có rụng trứng.
• Rối loạn phóng noãn (rụng trứng): Do sự mất cân bằng hormone và sự phát triển bất thường của nang trứng, quá trình rụng trứng diễn ra không đều đặn hoặc hoàn toàn không xảy ra. Điều này là nguyên nhân chính gây ra tình trạng kinh nguyệt không đều và khó thụ thai ở phụ nữ mắc PCOS.

Các triệu chứng thường gặp của PCOS:

Triệu chứng của PCOS có thể khác nhau tùy mỗi người và mức độ nghiêm trọng, bao gồm:

1. Kinh nguyệt không đều: Đây là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất. Chu kỳ kinh nguyệt có thể rất thưa (vài tháng mới có kinh một lần), kéo dài hoặc thậm chí là vô kinh (không có kinh nguyệt trong thời gian dài).
2. Dư thừa androgen (hormone nam):

• Rậm lông: Lông mọc nhiều, dày và đen ở những vùng thường thấy ở nam giới như mặt (ria mép, cằm), ngực, bụng, lưng, đùi.
• Mụn trứng cá: Nổi nhiều mụn trứng cá, đặc biệt là mụn bọc, mụn nang, mụn viêm ở mặt, ngực, lưng và thường khó điều trị.
• Rụng tóc/hói đầu: Tóc mỏng dần, rụng nhiều, thậm chí hói đầu theo kiểu nam.
• Da dầu: Da mặt thường xuyên tiết nhiều dầu.

1. Béo phì và tăng cân: Nhiều phụ nữ mắc PCOS bị thừa cân hoặc béo phì, đặc biệt là tích mỡ ở vùng bụng. Tình trạng này có liên quan đến kháng insulin.
2. Kháng insulin: Cơ thể không sử dụng insulin một cách hiệu quả, dẫn đến tăng nồng độ insulin trong máu. Điều này có thể làm tăng sản xuất androgen và góp phần gây ra các triệu chứng khác của PCOS. Kháng insulin cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2.
3. Khó thụ thai hoặc vô sinh: Do rối loạn hoặc không rụng trứng, phụ nữ mắc PCOS gặp khó khăn trong việc thụ thai tự nhiên và là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh nữ.
4. Các dấu hiệu khác:

• Đau bụng dưới hoặc vùng chậu mãn tính.
• Sạm da (dấu gai đen): Vùng da ở nách, bẹn, cổ, dưới vú có thể sẫm màu và dày hơn.
• Thay đổi tâm trạng: Lo âu, trầm cảm.
• Ngưng thở khi ngủ: Một số trường hợp có thể gặp tình trạng này.

Nguyên nhân gây PCOS:

Nguyên nhân chính xác của PCOS vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng các nhà khoa học tin rằng có sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm:

• Di truyền: PCOS có xu hướng di truyền trong gia đình.
• Kháng insulin: Tình trạng này khiến tuyến tụy sản xuất nhiều insulin hơn để duy trì đường huyết bình thường, lượng insulin dư thừa này có thể kích thích buồng trứng sản xuất nhiều androgen.
• Viêm mạn tính mức độ thấp: Một số nghiên cứu cho thấy phụ nữ mắc PCOS có mức độ viêm mạn tính cao hơn trong cơ thể, điều này có thể kích thích buồng trứng sản xuất androgen và gây ra các vấn đề về tim mạch.
• Dư thừa androgen: Nồng độ androgen cao ngăn cản buồng trứng giải phóng trứng, gây ra tình trạng rậm lông và mụn trứng cá.

Biến chứng của PCOS:

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, PCOS có thể dẫn đến nhiều biến chứng sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm:

• Vô sinh
• Đái tháo đường type 2
• Tiểu đường thai kỳ và các biến chứng thai kỳ (tiền sản giật, sinh non)
• Bệnh tim mạch (tăng huyết áp, mỡ máu cao, xơ vữa động mạch)
• Hội chứng chuyển hóa
• Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn
• Ung thư nội mạc tử cung (do niêm mạc tử cung dày lên không được bong ra đều đặn)
• Trầm cảm và lo âu

Chẩn đoán và điều trị:

Để chẩn đoán PCOS, bác sĩ thường dựa vào:

• Tiền sử bệnh và thăm khám lâm sàng: Bao gồm chu kỳ kinh nguyệt, các triệu chứng rậm lông, mụn trứng cá, béo phì...
• Siêu âm vùng chậu: Để kiểm tra hình ảnh buồng trứng có nhiều nang nhỏ hay không.
• Xét nghiệm máu: Để đo nồng độ hormone (androgen, LH, FSH, estrogen) và đánh giá tình trạng kháng insulin (glucose, insulin).

Việc điều trị PCOS tập trung vào việc kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng, thường bao gồm:

• Thay đổi lối sống: Giảm cân (nếu thừa cân/béo phì), tập thể dục thường xuyên, xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh (hạn chế tinh bột, đường, thực phẩm chế biến sẵn).
• Sử dụng thuốc:
• Thuốc tránh thai đường uống: Giúp điều hòa kinh nguyệt, giảm nồng độ androgen, cải thiện mụn và rậm lông.
• Thuốc Metformin: Giúp cải thiện tình trạng kháng insulin và có thể giúp điều hòa kinh nguyệt.
• Thuốc kích thích rụng trứng: Dành cho phụ nữ muốn có con.
• Thuốc điều trị mụn, rậm lông.
• Phẫu thuật: Trong một số trường hợp hiếm gặp, bác sĩ có thể xem xét phẫu thuật nội soi buồng trứng (khoan buồng trứng) để kích thích rụng trứng.
• Các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản: Nếu các phương pháp khác không hiệu quả.

PCOS là một tình trạng mạn tính cần được quản lý lâu dài. Việc phát hiện sớm và điều trị thích hợp sẽ giúp phụ nữ kiểm soát tốt các triệu chứng, giảm nguy cơ biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

❓ Hỏi bác sĩ miễn phí từ xa, click hỏi ngay!