Bệnh giun rồng: Căn bệnh đã loại trừ nay xuất hiện lại ở nước ta

Có thể nhiều người còn xa lạ với bệnh giun rồng bởi ngành y tế đã nỗ lực nhiều năm nhằm xóa sổ căn bệnh này. Song điều đáng lo ngại là Việt Nam đã ghi nhận sự xuất hiện trở lại của loài ký sinh trùng nguy hiểm này với 25 ca mắc từ năm 2020 đến nay.

Hello Bacsi mời bạn cùng tìm hiểu chi tiết về bệnh giun rồng, từ cách lây nhiễm, biểu hiện bệnh, cách chẩn đoán cho đến điều trị và phòng ngừa. 

Bệnh giun rồng là gì?  

Giun rồng, hay còn gọi là bệnh giun Guinea, do loài giun tròn có tên khoa học là Dracunculus medinensis gây ra. 

Con người nhiễm bệnh giun rồng do uống nước bẩn có chứa giáp xác chân chèo (động vật giáp xác nhỏ) bị nhiễm ấu trùng của D. medinensis. Sau khi ăn phải, giáp xác chân chèo chết và giải phóng ấu trùng. Ấu trùng này xâm nhập vào dạ dày và thành ruột, sau đó vào khoang bụng và khoang sau phúc mạc. Sau khi trưởng thành thành, con đực và con cái giao phối, giun đực chết còn giun cái (dài: 70 đến 120 cm) di chuyển trong các mô dưới da về phía bề mặt da.

Khoảng một năm sau khi nhiễm bệnh, giun cái gây ra mụn nước trên da, thường ở chi dưới xa, sau đó vỡ ra. Khi tổn thương này tiếp xúc với nước, giun cái sẽ chui ra và giải phóng ấu trùng. Ấu trùng lại được giáp xác chân chèo nuốt vào, sau hai tuần và hai lần lột xác đã phát triển thành ấu trùng đủ khả năng gây nhiễm trùng, khởi đầu một chu kỳ lây nhiễm mới. 

Nguyên nhân gây bệnh giun rồng

Người bệnh có nguy cơ nhiễm ấu trùng dẫn tới bệnh giun rồng khi:

• Ăn cá sống
• Ăn thịt ếch nhái còn sống
• Ăn thịt rắn chưa chín kỹ
• Uống phải nước bẩn như nước khe suối
• Sử dụng chung các dụng cụ chế biến thực phẩm sống và chín
• Không vệ sinh kỹ tay sau khi chế biến đồ sống.

Nhận biết dấu hiệu mắc bệnh giun rồng

Trong thời gian đầu nhiễm ấu trùng giun rồng, bệnh nhân thường không gặp phải bất kỳ biểu hiện đáng chú ý nào. Sau 1 năm giun rồng kí sinh, khi giun cái đã di chuyển vào các mô dưới da, các triệu chứng mới bắt đầu xuất hiện. Chúng bao gồm:

• Sốt nhẹ
• Mệt mỏi
• Đau nhức cơ
• Tiêu chảy
• Buồn nôn, nôn
• Nổi mẩn đỏ, tê cứng và ngứa ở vùng dưới da nơi chứa giun cái, thường là ở chân. 

Các nốt mẩn đỏ này dần phát triển thành bóng nước, chảy dịch vàng và khiến bệnh nhân đau đớn, ngứa rát, phải ngâm chân vào nước để bớt đau. Đầu con giun cái chui ra ngoài từ ổ tổn thương. Nếu để yên không tác động, sau 3-6 tuần, con giun sẽ tự chui hoàn toàn ra ngoài. 

Phương pháp chẩn đoán bệnh giun rồng

Để chẩn đoán, các bác sĩ dựa trên biểu hiện lâm sàng là chủ yếu. Làm xét nghiệm máu có thể thấy bạch cầu ái toan trong máu ngoại vi, nồng độ immunoglobulin tăng cao.

Nếu giun chết trước khi chui ra khỏi da, xác của nó có thể bị vôi hóa và quan sát được trên phim X-quang.

Cách điều trị bệnh giun rồng là gì?

Khi điều trị cho các trường hợp mắc bệnh giun rồng, bác sĩ sẽ áp dụng những biện pháp sau đây:

Lấy giun ra ngoài

Các bước để lấy giun như sau:

• Tiếp xúc vùng da có giun khu trú với nước để kích thích giun di chuyển ra ngoài da
• Làm sạch vết thương
• Kéo giun ra từ từ, nhẹ nhàng để đảm bảo không làm đứt
• Quấn giun quanh một thanh tròn như que diêm hoặc gạc để tạo lực căng và ngăn giun chui lại vào trong.
• Bôi thuốc
• Đắp gạc và băng kín khu vực tổn thương.

Hoạt động này được làm hàng ngày cho đến khi lấy hết giun ra ngoài, có thể mất tới 8 tuần.

Dùng thuốc

Thuốc được kê đơn bao gồm:

• Giảm đau và sưng: Thuốc chống viêm như aspirin và ibuprofen
• Ngăn ngừa nhiễm trùng ở vị trí giun chui ra: Kem hoặc thuốc mỡ kháng sinh dùng bôi tại chỗ
• Điều trị biến chứng viêm mô tế bào, nhiễm trùng máu hoặc áp xe do giun: kháng sinh toàn thân dùng đường uống.

Phòng ngừa bệnh giun rồng như thế nào?

Bệnh giun rồng hiếm khi gây tử vong nhưng có thể nghiêm trọng nếu có biến chứng nhiễm trùng thứ phát và nhiễm trùng máu, khiến bệnh nhân tàn tật tạm thời hoặc vĩnh viễn. Vì vậy, mỗi người hãy nâng cao ý thức phòng ngừa bệnh giun rồng để tránh mắc phải cũng như lây lan cho cộng đồng.