Tăng huyết áp đột ngột, hay còn được gọi là tăng huyết áp ác tính, xảy ra khi áp lực dòng máu tác động lên thành động mạch đột ngột tăng cao. Có nhiều nguyên nhân tăng huyết áp đột ngột và khi xác định được chính xác nguyên nhân, bạn sẽ có cách điều trị và phòng ngừa tái phát tình trạng này một cách hiệu quả nhất. Cùng Hello Bacsi tìm hiểu rõ hơn trong bài viết này nhé!
Tăng huyết áp đột ngột là gì?
Tăng huyết áp đột ngột là tình trạng huyết áp cao nghiêm trọng có thể làm tổn thương mạch máu và các cơ quan trong cơ thể, bao gồm tim, não, thận và mắt. Trong cơn tăng huyết áp, tim có thể không bơm máu hiệu quả.
Tăng huyết áp ác tính được chia thành 2 loại như sau:
- Tăng huyết áp cấp cứu: Là khi huyết áp tăng cao đột ngột, từ 180/120mmHg trở lên, kèm theo dấu hiệu tổn thương cơ quan nội tạng như phù phổi, thiếu máu cơ tim, suy giảm thần kinh, suy thận cấp, bóc tách động mạch chủ và sản giật. Đây là trường hợp cần được cấp cứu ngay lập tức.
- Tăng huyết áp khẩn cấp: Là khi huyết áp tăng cao đột ngột, từ 180/120mmHg trở lên, nhưng không có dấu hiệu tổn thương cơ quan nội tạng.
Tình trạng này thường xảy ra ở bệnh nhân huyết áp cao nhưng cũng có thể gặp phải ở người huyết áp bình thường. Vậy, nguyên nhân tăng huyết áp đột ngột là gì?
Nguyên nhân tăng huyết áp đột ngột là gì?
Không kiểm soát được huyết áp cao
Không kiểm soát được huyết áp cao là một trong những nguyên nhân chính gây tăng huyết áp ác tính. Người bị huyết áp cao không biết cách điều trị và kiểm soát huyết áp hiệu quả thì sẽ rất dễ gặp phải tình trạng tăng huyết áp đột ngột. Theo thống kê, có khoảng 1-2% bệnh nhân tăng huyết áp bị cơn tăng huyết áp ác tính. Nguyên nhân tăng huyết áp đột ngột ở người cao huyết áp có thể bao gồm:
Không tuân thủ điều trị theo chỉ định của bác sĩ
- Quên uống thuốc hạ huyết áp.
- Thường xuyên dùng thuốc huyết áp không đúng giờ giấc.
- Đột ngột ngừng sử dụng thuốc huyết áp. Nguyên nhân tăng huyết áp đột ngột này gặp phải ở khá nhiều người. Họ thấy không có triệu chứng nào và chỉ số huyết áp ổn định nên tự ý ngừng uống thuốc. Tuy nhiên, việc giảm liều hay ngừng sử dụng thuốc cần phải có sự đánh giá và cho phép của bác sĩ.
- Không đi khám để tăng liều khi liều thuốc huyết áp hiện tại không đủ để kiểm soát huyết áp.
- Đột ngột dừng một số loại thuốc điều trị tim mạch, chẳng hạn như thuốc chẹn beta.
- Gặp phải tương tác thuốc khi dùng nhiều loại thuốc cùng một lúc. Ví dụ như, thuốc điều trị cảm lạnh chứa hoạt chất sympathomimetic sẽ gây tăng huyết áp. Vậy nên, bệnh nhân luôn phải thông báo với bác sĩ, dược sĩ về tình trạng huyết áp cao của bản thân khi muốn sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.
Chế độ ăn chưa phù hợp
Nếu bệnh nhân ăn kiêng không đúng cách, huyết áp có thể tăng cao, cụ thể là:
- Ăn mặn, ăn nhiều muối
- Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn như khoai tây chiên, đồ muối chua, đồ hộp,…
- Ăn nhiều thịt đỏ
- Uống quá nhiều rượu.
Một số vấn đề về sức khỏe
Những người không bị cao huyết áp cũng có thể có cơn tăng huyết áp. Nguyên nhân tăng huyết áp đột ngột lúc này có thể là do:
- Bệnh thận như hẹp động mạch thận, chấn thương thận, viêm mạch thận, viêm cầu thận cấp
- Rối loạn chức năng tuyến giáp (cường giáp hoặc suy giáp)
- Rối loạn tuyến thượng thận bao gồm hội chứng Conn, hội chứng Cushing, u tủy thượng thận hoặc khối u tiết renin
- Rối loạn hệ thần kinh trung ương như chảy máu não, đột quỵ, chấn thương sọ não, u não
- Bệnh tim cấu trúc (bệnh tim bẩm sinh)
- Tiền sản giật hoặc sản giật khi mang thai
- Sử dụng chất kích thích (caffein, cocain) hoặc đang cai nghiện, cai rượu
- Sử dụng một số loại thuốc như steroid, thuốc điều trị trầm cảm, cyclosporine, pseudoephedrine.
Nguyên nhân tăng huyết áp đột ngột khác
Chúng bao gồm hút thuốc lá, căng thẳng hoặc lo lắng sẽ làm huyết áp đột ngột tăng lên.
Ngoài ra, khi độ đàn hồi của động mạch kém do xơ cứng hoặc vôi hóa có thể khiến cho chỉ số huyết áp tăng giả. Lúc này, bạn có thể có chỉ số huyết áp tăng đột ngột, gọi là giả tăng huyết áp. Bác sĩ sẽ xem xét đến nguyên nhân này nếu như người bệnh vẫn được điều trị tích cực, không có triệu chứng gợi ý tổn thương nội tạng nhưng huyết áp lại tăng cao rõ rệt.
Bạn có thể muốn xem thêm:
Các yếu tố nguy cơ của tăng huyết áp đột ngột
Dù tình trạng huyết áp cao ác tính có thể xảy ra ở tất cả mọi người nhưng những người sau đây sẽ có nguy cơ cao hơn:
- Người da đen
- Nam giới
- Người cao tuổi
- Béo phì
- Có một số bệnh lý về tim.
Có đôi khi, huyết áp tăng giả do máy đo huyết áp hoặc kỹ thuật tự đo của bạn kém nên bị sai số. Dù vậy, vẫn không bao giờ là thừa khi chủ động đối phó với tình trạng tăng huyết áp ác tính. Bạn nên đi khám ngay để bác sĩ tìm ra nguyên nhân tăng huyết áp đột ngột thực sự là gì và có phương cách điều trị hiệu quả. Đặc biệt, khi huyết áp cao kèm theo đau ngực, khó thở hoặc có dấu hiệu đột quỵ (tê, yếu, mắt mờ, khó nói,…), bạn phải gọi cấp cứu ngay. Đây là cách để cứu lấy tính mạng người bệnh và giảm nguy cơ bị tàn tật về sau.
[embed-health-tool-heart-rate]
