Các thuốc tăng cường trí nhớ giúp cải thiện trí nhớ, độ tập trung và năng lượng tinh thần. Tuy nhiên, tính an toàn và hiệu quả của các loại thuốc không phải ai cũng hiểu rõ.
Ngày nay có rất nhiều người sữ dụng các thuốc tăng cường trí nhớ với hy vọng tối đa hóa khả năng tinh thần.
Theo những người ủng hộ các loại thuốc tăng cường trí nhớ, các thuốc này không khác gì so với sử dụng caffeine, một chất tâm thần kinh giúp bạn tỉnh táo và tập trung hơn.
Tuy nhiên, liệu những loại thuốc này có thực sự an toàn và hiệu quả giống như việc dùng cà phê?
Các loại thuốc tăng cường trí nhớ phổ biến
Hiện nay có ba loại thuốc giúp tăng cường trí nhớ phổ biến nhất là piracetam, modafinil và các loại thuốc ADHD.
Piracetam
Piracetam là dẫn xuất của một hóa chất tự nhiên trong não GABA. Thuốc này có thể cải thiện chức năng tinh thần và không gây hại sức khỏe.
Thuốc có thể cải thiện lưu lượng máu đến não, làm tăng độ dẻo dai của não hoặc tăng acetylcholine, một chất truyền thần kinh liên quan đến trí nhớ và học tập.
Theo đánh giá của 19 nghiên cứu về piracetam, thuốc có thể cải thiện trí nhớ nhưng chỉ ở những người cao tuổi bị suy giảm hoặc mất trí nhớ do tuổi tác.
Theo một số nghiên cứu khác, thuốc này có tác dụng tốt cho những người bị chấn thương sọ não hoặc đột quỵ.
Tuy nhiên, có rất ít bằng chứng cho thấy piracetam có tác dụng đáng kể đối với nhận thức ở những người khỏe mạnh.
Theo một nghiên cứu khác, piracetam thường được sử dụng để điều trị lo lắng và trầm cảm nhiều hơn là cải thiện trí nhớ.
Tác dụng phụ của piracetam
Tác dụng phụ thường gặp nhất là đau đầu. Đặc biệt so với các chất tăng cường trí nhớ khác, piracetam có độc tính thấp và ít tác dụng phụ nghiêm trọng.
Modafinil (Provigil)
Provigil là tên thương hiệu cho thuốc generic modafinil.
Ban đầu thuốc được dùng để điều trị rối loạn giấc ngủ và chỉ sử dụng cho mục đích y tế để điều trị chứng ngủ rũ, rối loạn giấc ngủ do làm việc theo ca và tắc nghẽn ngưng thở khi ngủ.
Tác dụng tăng cường khả năng tập trung của thuốc chỉ được phát hiện tình cờ. Tuy nhiên, theo phân tích 24 nghiên cứu về modafinil, thuốc chỉ có hiệu lực cho các nhiệm vụ rất cụ thể.
Modafinil không tạo ra sự khác biệt đối với trí nhớ trong công việc hoặc tư duy nhưng có tác dụng với các chức năng lâu dài và phức tạp hơn như quy hoạch và ra quyết định.
Tác dụng phụ modafinil
Tác dụng phụ thường gặp nhất của modafinil là đau đầu và buồn nôn.
Các tác dụng phụ khác được bao gồm mất ngủ, lo âu, căng thẳng, tăng huyết áp, tim đập nhanh, giảm cảm giác ngon miệng và giảm cân.
Các tác dụng phụ khi sử dụng modafinil lâu dài không được biết nhiều, nhưng chụp PET cho thấy thuốc ảnh hưởng đến các vùng tương tự của não bộ liên quan đến việc lạm dụng thuốc.
Một số nghiên cứu cho thấy sử dụng lâu dài thuốc này làm đảo lộn nghiêm trọng chu kỳ giấc ngủ, tạo các kiểu sóng não trong khi ngủ tương tự như những người sử dụng cocaine.
Các thuốc ADHD
Các thuốc ADHD như Adderall và Ritalin hoạt động bằng cách tăng mức độ dẫn truyền thần kinh dopamine hoặc norepinephrine.
Các thuốc này hữu ích cho những người mắc rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), kém tập trung, trí nhớ kém, bốc đồng và tính khí thất thường.
Tuy nhiên, ngay cả khi bạn không bị rối loạn tăng giảm chú ý, các thuốc này chắc chắn sẽ làm cho bạn cảm thấy tinh thần tỉnh táo và rõ ràng hơn.
Chúng có thể giúp bạn tập trung, tỉnh táo và có thể tăng khả năng ghi nhớ, nhưng chúng không giúp ích cho các công việc trí óc phức tạp.
Các tác dụng phụ của Adderall và Ritalin
Tác dụng phụ chủ yếu của Adderall là đau bàng quang, rối loạn đi tiểu, nhịp tim nhanh và các triệu chứng giống cúm.
Tác dụng phụ thường gặp nhất của Ritalin là tăng nhịp tim, đau ngực, đau khớp, sốt và phát ban.
Các phản ứng phụ nghiêm trọng nhất như có các ý nghĩ tự tử, nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
Các thuốc này là amphetamine gây nghiện mạnh, nằm trong danh sách của các chất được kiểm soát mục II, bao gồm cả thuốc phiện và cocaine.
Các thuốc tăng cường trí nhớ thực sự có tác dụng?
Trong thực tế, một số nghiên cứu đã phát hiện các loại thuốc này làm suy yếu, chứ không phải tăng hiệu suất tinh thần.
Khi các sinh viên sử dụng modafinil, suy nghĩ của họ bị chậm lại, không có sự cải thiện về hiệu năng và họ thể hiện sự suy giảm trong tư duy sáng tạo.
Những viên thuốc tăng cường trí nhớ có thể làm bạn cảm giác sai lầm về sự tự tin.
Điều thú vị là các nghiên cứu đã nhiều lần chỉ ra rằng các thuốc tăng cường trí nhớ không làm cho bạn thông minh hơn, nhưng chúng khiến bạn nghĩ rằng mình đang làm việc tốt hơn.
Hầu hết mọi người tin rằng các thuốc này có hiệu quả.
Trong một nghiên cứu, các đối tượng uống Adderall cho biết họ thực hiện tốt các bài kiểm tra. Tuy nhiên, trong thực tế, hiệu suất của họ cho thấy không có sự cải thiện nào.
Niềm tin sai lệch trong não có thể tạo ra những ảnh hưởng tai hại trong cuộc sống, học tập hoặc nghề nghiệp của mỗi người.
Nhược điểm của các thuốc tăng cường trí nhớ
Một số nhược điểm của các thuốc tăng cường trí nhớ như:
- Giống như tất cả các loại thuốc, thuốc hỗ trợ trí nhớ có thể có các tác dụng phụ. Một số gây nghiện mạnh, khiến bạn khó ngưng thuốc.
- Thuốc dành cho trí nhớ được sử dụng phổ biến nhất trong độ tuổi 19–25, nhưng chúng đặc biệt nguy hiểm cho não của người trẻ.
- Uống thuốc không có sự giám sát của bác sĩ có thể gây nguy hiểm. Các vấn đề do tương tác thuốc và chống chỉ định có thể nghiêm trọng. Những loại thuốc này không nên sử dụng nếu bạn uống rượu hoặc uống thuốc chống trầm cảm. Khả năng phản ứng có hại của thuốc không nên xem nhẹ.
- Các chất hỗ trợ não cho phép người dùng không ngủ trong thời gian dài. Tuy nhiên, bạn lưu ý rằng mất ngủ là một tác dụng phụ nguy hiểm, không phải là một lợi ích. Thiếu ngủ nhiều sẽ có hại cho sức khỏe và chức năng của não bộ. Trong khi ngủ, não củng cố trí nhớ, xây dựng các tế bào não mới, sửa chữa và tạo ra các tế bào não mới.
[embed-health-tool-bmi]
