Cách xử lý và phòng tránh dùng insulin quá liều

Nếu bạn sử dụng quá nhiều insulin thì rất dễ gặp phải tình trạng hạ đường huyết, dẫn đến mệt mỏi, ra mồ hôi nhiều, thậm chí là co giật, mất nhận thức, hôn mê… Hãy học cách xử lý và phòng tránh dùng insulin quá liều để không gây hại cho sức khỏe của bạn nhé!

Insulin là một hormone quan trọng được sử dụng để điều trị cho bệnh nhân mắc tiểu đường tuýp 1 và 2. Insulin giúp các tế bào trong cơ thể hấp thụ đường một cách phù hợp và hiệu quả. Nếu được sử dụng đúng cách, đây là cứu sinh cho bệnh nhân tiểu đường nhưng nếu dùng insulin quá liều có thể gây ra những tác dụng phụ rất nghiêm trọng.

Hãy xem các dấu hiệu của việc sử dụng quá liều insulin cũng như các bước cần thực hiện để phòng tránh dùng insulin quá liều.

Nhận biết liều dùng insulin an toàn

Muốn phòng tránh dùng insulin quá liều, bệnh nhân tiểu đường cần cân nhắc một vài yếu tố để đảm bảo sử dụng insulin đúng liều. Các liều dùng insulin có thể khác nhau rất lớn tùy thuộc vào từng bệnh nhân. Một liều dùng phù hợp cho bệnh nhân này có thể lại là quá liều insulin so với bệnh nhân khác.

Bác sĩ sẽ phối hợp với bệnh nhân để xác định liều dùng insulin thích hợp cho từng thời điểm, giai đoạn cụ thể. Bệnh nhân phải tuyệt đối tuân thủ liều dùng này và trao đổi với bác sĩ nếu có những bất thường xảy ra khi tiêm insulin.

Quá liều insulin sẽ dẫn tới hạ đường huyết. Nếu sử dụng lượng lớn insulin, tình trạng có thể nghiêm trọng tới mức co giật, hôn mê, thậm chí dẫn tới tử vong.

Hạ đường huyết xảy ra với nhiều bệnh nhân mắc chứng tiểu đường và có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, phần lớn các vấn đề có liên quan đến insulin có thể được điều chỉnh nếu bệnh nhân lưu ý phòng tránh dùng insulin quá liều bằng cách tránh nhầm lẫn mỗi khi sử dụng.

Lưu ý tránh nhầm lẫn khi dùng insulin

Biết được những lý do dẫn tới việc sử dụng quá nhiều insulin dưới đây là tiền đề để bạn phòng tránh dùng insulin quá liều.

1. Đọc không kỹ hướng dẫn sử dụng: Bệnh nhân đọc hoặc hiểu nhầm hướng dẫn sử dụng ghi trên lọ hoặc xilanh. Khi bệnh nhân chưa quen với sản phẩm dược phẩm mới, bệnh nhân rất dễ mắc sai lầm này.

2. Sử dụng nhầm loại insulin: Ví dụ như bệnh nhân thường sử dụng 30 đơn vị loại insulin có tác dụng kéo dài (long-acting insulin) và 10 đơn vị insulin có tác dụng ngắn (short-acting insulin), bệnh nhân có thể rất dễ nhầm lẫn liều dùng hai loại này với nhau.

3. Sử dụng insulin mà không ăn: việc tiêm insulin (cả loại insulin tác dụng kéo dài hay ngắn) thường thực hiện trước bữa ăn hoặc trong khi ăn. Hàm lượng đường trong máu của bệnh nhân tăng sau khi ăn. Khi bệnh nhân tiêm insulin mà không ăn gì sẽ dẫn tới hạ đường huyết ở mức độ nghiêm trọng và gây nguy hiểm.

4. Vô tình tiêm thuốc hai lần cho một bữa ăn

5. Gặp khó khăn khi nhìn các con số hoặc phân loại trên bút hoặc ống tiêm, dẫn tới bấm nhầm liều

Khi bệnh nhân bị hạ đường huyết do sử dụng insulin quá liều, bệnh nhân có thể cảm thấy:

• Lo lắng, bồn chồn
• Nhầm lẫn, rối loại
• Cảm giác rất đói
• Cảm thấy mệt mỏi, choáng váng
• Buồn ngủ
• Khó chịu, bực dọc
• Bị toát mồ hôi
• Run cả hai tay

Nếu lượng glucose trong máu của bệnh nhân tiếp tục giảm, bệnh nhân có thể bị co giật, lú lẫn, hôn mê, tử vong.

Cách xử lý khi dùng insulin quá liều

Khi phát hiện sử dụng insulin quá liều, bệnh nhân nên giữ bình tĩnh. Đa số các trường hợp sử dụng insulin quá liều có thể được điều trị tại nhà theo các bước chỉ dẫn sau đây:

• Kiểm tra đường huyết: Nhằm xác định xem mức độ hạ đường huyết có nghiêm trọng không. Đôi khi đường huyết xuống rất thấp nhưng bệnh nhân lại không có biểu hiện rõ ràng nào.

• Dùng đồ ngọt nếu đã tiêm quá 20 phút: Uống một nửa cốc soda hoặc nước hoa quả có vị ngọt, ăn một chiếc kẹo cứng hay uống một viên glucose dạng viên nén hoặc dạng gel.

• Ăn gì đó nếu đã tiêm chưa quá 20 phút: Đặc biệt, nếu bệnh nhân bỏ bữa, hay ăn cái gì đó ngay, là một món có tinh bột và tránh thức ăn béo để có thể tăng lượng đường trong máu. Ngoài ra, bệnh nhân cần được nghỉ ngơi.

• Kiểm tra lại lượng đường trong máu sau 15–20 phút: Nếu chỉ số này vẫn quá thấp, hãy dùng thêm nước hoa quả hoặc kẹo. Chú ý theo dõi tình hình sau đó vài giờ. Hãy tiếp tục ăn thêm các thứ khác nếu lượng đường trong máu vẫn thấp.

Nếu bệnh nhân không tỉnh táo hoặc bị co giật… những người xung quanh cần giúp đỡ bệnh nhân gọi 911 ngay lập tức.

Người chăm sóc có thể tìm và tiêm cho bệnh nhân glucagon nếu có dự trữ sẵn tại nhà. Đó là thuốc có chức năng ngược lại với insulin. Nếu bệnh nhân đã từng bị hạ đường huyết, bệnh nhân nên hỏi bác sĩ để mua sẵn glucagon và được hướng dẫn sử dụng tại nhà.

Cách phòng tránh dùng insulin quá liều

Dưới đây là một vài hướng dẫn để bạn có thể phòng tránh tiêm insulin quá liều.

• Tuân thủ cách sử dụng insulin nghiêm ngặt: cần phải kiểm tra thật kỹ trước khi tiêm thuốc. Đây là cách tốt nhất để phòng tránh dùng insulin quá liều.

• Ăn uống đúng bữa: kể cả khi bạn không cảm thấy đói, hãy ăn một chút bánh mì hoặc uống một cốc sữa, ăn một chút hoa quả. Không nên bỏ bữa khi bạn đang dùng insulin.

• Chuẩn bị kẹo ngọt: trong trường hợp bạn có thể bị hạ đường huyết, hãy chuẩn bị sẵn trong túi viên kẹo ngọt. Bạn cũng nên mang theo trong xe hoặc trong túi du lịch.

• Cho bạn bè và người thân biết: Bạn cần cho người thân biết về triệu chứng và cách xử trí khi mình bị hạ đường huyết. Điều này sẽ giúp họ biết cách xử lý đúng cách trong trường hợp bạn bị hạ đường huyết và rơi vào tình trạng không tỉnh táo.

• Mang theo đồng hồ dự báo: đồng hồ này sẽ nhắc nhở bạn sử dụng insulin.

Insulin có thể giúp bạn giữ mức đường huyết ở mức an toàn và làm chậm các biến chứng của bệnh tiểu đường như mù hay đoạn chi. Tuy nhiên, bạn nên lưu ý kỹ hướng dẫn sử dụng của thuốc để phòng tránh dùng insulin quá liều dẫn đến những ảnh hưởng xấu cho sức khỏe nhé.