Tắc nghẽn đường hô hấp trên là một tình trạng cấp tính. Nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời, người bệnh có thể tử vong.
Bạn có biết rằng tắc nghẽn đường hô hấp trên có thể dẫn đến thiếu oxy, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Thậm chí, tình trạng tắc nghẽn này có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Vậy đâu là nguyên nhân và cách điều trị tắc nghẽn đường hô hấp trên? Mời bạn tham khảo bài viết sau.
Tìm hiểu chung
Tắc nghẽn đường hô hấp trên là gì?
Tắc nghẽn đường hô hấp trên là tình trạng cấp tính, xảy ra khi các đường thở trên bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn. Lúc này, khí quản, thanh quản và cuống họng bị chặn lại, khiến bạn khó thở, dẫn đến không có đủ oxy vào cơ thể.
Tình trạng tắc nghẽn đường thở gây thiếu oxy có thể làm tổn thương não, thậm chí là nhồi máu cơ tim, chỉ sau một vài phút tắc nghẽn xảy ra. Bất kỳ tắc nghẽn đường thở nào cũng có thể đe dọa tính mạng, do đó bạn hãy nhanh chóng đi cấp cứu nếu có các triệu chứng của tình trạng này.
Triệu chứng
Những dấu hiệu và triệu chứng của tắc nghẽn đường hô hấp trên
Các triệu chứng tắc nghẽn đường hô hấp trên rất đa dạng, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra. Tuy nhiên, một số dấu hiệu tắc nghẽn đường thở có thể nhận thấy như:
- Lo lắng
- Nhầm lẫn
- Hoảng loạn
- Kích động
- Da hơi xanh (tím tái)
- Chảy nước dãi
- Sưng mặt và lưỡi
- Khó thở
- Thở khò khè hoặc có âm thanh bất thường
- Nghẹt thở
- Bất tỉnh.
Triệu chứng xuất hiện tùy vào mức độ nghiêm trọng và thời gian tắc nghẽn.
Chứng xanh tím xảy ra khi không đủ oxy trong máu, khiến da, môi và móng tay xanh tím.
Nếu bạn nhận thấy bản thân hoặc những người xung quanh có các triệu chứng này, hãy nhanh chóng gọi cấp cứu nhé.
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây tắc nghẽn đường hô hấp trên là gì?
Thực tế, nguyên nhân gây tắc nghẽn đường thở trên rất nhiều. Đó có thể là do hít phải dị vật, nhiễm trùng do virú hoặc vi khuẩn (viêm thanh quản, viêm thanh nhiệt, viêm thanh khí phế quản), sốc phản vệ, bỏng hoặc chấn thương.
Sốc phản vệ
Sốc phản vệ là một phản ứng dị ứng nghiêm trọng, xảy ra trong vòng vài phút sau khi cơ thể tiếp xúc với chất gây dị ứng và có thể gây tử vong.
Trong một phản ứng phản vệ, đường thở sẽ sưng phồng và cản trở hơi thở. Nguyên nhân gây sốc phản vệ rất nhiều, trong đó phổ biến nhất là do dị ứng đậu phộng và ong đốt. Một số người bị dị ứng với thuốc, chẳng hạn như penicillin, có thể gây ra phản ứng nghiêm trọng.
Viêm thanh thiệt
Viêm thanh thiệt là tình trạng xảy ra khi nắp thanh quản sưng. Nắp thanh quản là một vạt sụn bao phủ lỗ mở khí quản. Tình trạng sưng có thể là do bất cứ nguyên nhân nào gây ra, chẳng hạn như nhiễm trùng hoặc uống cà phê rất nóng. Viêm thanh thiệt có thể chặn luồng không khí vào phổi và đe dọa đến tính mạng.
Viêm thanh khí phế quản
Viêm thanh khí phế quản thường gây ra ho khan do viêm dây khí quản và dây thanh âm. Tuy nhiên, viêm thanh khí phế quản không phải là một tình trạng nghiêm trọng và có thể được điều trị tại nhà.
Dị vật
Các dị vật nhỏ, như hạt hoặc kẹo có thể mắc kẹt trong đường thở và gây tắc nghẽn. Thông thường trẻ nhỏ thường dễ bị tắc nghẽn đường thở vì nguyên nhân này hơn.
Yếu tố nguy cơ
Những người có nguy cơ bị tắc nghẽn đường thở cao hơn bao gồm:
- Người có vấn đề về thần kinh như khó nuốt sau đột quỵ
- Mất răng
- Một số vấn đề sức khỏe tâm thần
- Bị hen suyễn nặng
- Ung thư vòm họng
- Chứng nhuyễn khí quản (điểm yếu của sụn nâng đỡ khí quản)
- Vấn đề về dây thanh âm
Trẻ nhỏ và người lớn tuổi cũng có nguy cơ bị tắc nghẽn đường thở cao hơn.
Chẩn đoán và điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán hội chứng tắc nghẽn đường hô hấp trên?
Bác sĩ sẽ khám sức khỏe và kiểm tra đường thở, đồng thời hỏi về nguyên nhân có thể gây ra tắc nghẽn.
Các xét nghiệm thường không cần thiết, nhưng có thể bao gồm:
- Nội soi phế quản (ống qua miệng vào khí quản và ống phế quản)
- Nội soi thanh quản (ống qua miệng vào phía sau cổ họng và hộp thoại)
- Chụp X-quang.
Những phương pháp điều trị tắc nghẽn đường hô hấp trên
Việc điều trị tắc nghẽn đường hô hấp trên sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân, nhưng quan trọng là phải nhanh và kịp thời.
Sốc phản vệ
Bác sĩ có thể cho người bệnh thở oxy, thuốc kháng histamine hoặc thuốc chống viêm để giúp bạn thở và giảm sưng.
Viêm thanh thiệt
Để điều trị viêm thanh thiệt, trước tiên bác sĩ sẽ cho bạn thở oxy để bạn có thể thở được. Nếu bạn bị viêm thanh thiệt do nhiễm trùng, họ sẽ chỉ định thuốc kháng sinh.
Viêm thanh khí phế quản
Thông thường, viêm thanh khí phế quản có thể được điều trị tại nhà bằng cách sử dụng máy tạo độ ẩm và uống nhiều nước. Nếu các triệu chứng vẫn còn hoặc trở nên tồi tệ hơn, bác sĩ có thể cho bạn dùng corticosteroid – loại thuốc giúp giảm viêm. Đối với nhóm bệnh do nhiễm trùng, bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc kháng sinh.
Trẻ em thường có đường thở nhỏ, do đó dễ mắc các biến chứng liên quan đến tình trạng sưng đường thở. Nếu trẻ bị viêm thanh khí phế quản phát ra âm thanh chói tai khi hít thở hoặc có vẻ kích động, khó thở, bạn hãy đưa trẻ đi cấp cứu ngay.
Dị vật
Nếu trẻ bị mắc dị vật, hãy nhanh chóng gọi cấp cứu. Bác sĩ sẽ dùng các dụng cụ chuyên nghiệp để đẩy dị vật ra ngoài.
Nếu chướng ngại vật là do dị vật, chẳng hạn như một mẩu thức ăn đã được hít vào, thực hiện động tác đẩy bụng hoặc ép ngực có thể cứu sống người bệnh.
Trong một vài trường hợp, một ống có thể được đưa vào đường thở (đặt nội khí quản) để giúp bệnh nhân thở. Bác sĩ cũng có thể tiến hành phẫu thuật để tạo một lỗ thông từ cổ vào đường thở (mở khí quản hoặc phẫu thuật cắt bỏ túi khí quản).
Nói chung, dù là nguyên nhân nào thì tắc nghẽn đường hô hấp trên cũng là tình trạng nguy hiểm và cần được điều trị đúng lúc và kịp thời.
Biến chứng
Tắc nghẽn đường hô hấp trên có nguy hiểm không?
Điều trị kịp thời thường thành công. Nhưng tình trạng nguy hiểm và có thể gây tử vong, ngay cả khi được điều trị.
Nếu tắc nghẽn đường hô hấp trên không được điều trị, nó có thể gây ra:
- Hại não
- Suy thở
- Tử vong.
Phòng ngừa
Những biện pháp nào giúp phòng ngừa tắc nghẽn đường hô hấp trên?
Phòng ngừa phụ thuộc vào nguyên nhân gây tắc nghẽn đường hô hấp trên.
Các phương pháp sau có thể giúp ngăn ngừa tắc nghẽn:
- Ăn chậm và nhai hoàn toàn thức ăn.
- Không uống quá nhiều rượu trước hoặc trong khi ăn.
- Để các vật nhỏ xa tầm tay trẻ nhỏ.
- Đảm bảo răng giả vừa khít.
Học cách nhận biết dấu hiệu phổ biến cho tình trạng không thở được do tắc nghẽn đường thở: túm cổ bằng một hoặc cả hai tay. Đồng thời tìm hiểu cách loại bỏ dị vật trong đường thở bằng phương pháp như động tác đẩy bụng để cấp cứu kịp thời.
[embed-health-tool-bmi]
