Thiếu oxy: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Tình trạng thiếu oxy là một bệnh lý phức tạp. Nguyên do của tình trạng này có thể là do cơ thể không được cung cấp đầy đủ oxy cho nhu cầu hoạt động bình thường của các tế bào hoặc do bệnh lý mà các tế bào tổ chức không sử dụng được oxy một cách hiệu quả.

Trong bài viết này, Hello Bacsi cung cấp đến bạn những thông tin thiết yếu như nguyên nhân, các triệu chứng thiếu oxy điển hình, cũng như phương pháp điều trị… để giúp bạn phòng tránh và chăm sóc sức khỏe tốt hơn.

Thiếu oxy là gì?

Thiếu oxy là tình trạng mà mô của bạn bị thiếu hụt lượng oxy thiết yếu. Nguyên nhân là do thiếu oxy máu, nghĩa là lượng oxy trong máu của bạn thấp hơn mức bình thường. Đôi khi, thuật ngữ thiếu oxy được sử dụng để chỉ cả hai tình trạng là thiếu oxy lên não và thiếu oxy máu. Tình trạng thiếu oxy và thiếu oxy máu có thể là một triệu chứng của các bệnh khác làm cho người bệnh hít thở khó khăn và khó lưu thông máu. Mức oxy máu bình thường là khoảng 75-100 milimet thủy ngân (mmHg). Nếu mức oxy máu của bạn dưới 60 mmHg thì bạn đang bị thiếu oxy máu và cần thêm oxy cho cơ thể.

Các triệu chứng thường gặp

Những dấu hiệu và triệu chứng của thiếu oxy là gì?

Theo các chuyên gia, các triệu chứng của tình trạng thiếu oxy hay thiếu oxy trong máu khác nhau ở mỗi người. Tuy nhiên, các dấu hiệu và triệu chứng của thiếu oxy thường gặp là:

• Có các vấn đề hô hấp: khó thở, thở nhanh, ho và khò khè
• Có các vấn đề tim mạch: nhịp tim nhanh
• Các vấn đề về não thần kinh hay ý thức: đau đầu và lú lẫn
• Những thay đổi về màu da: da từ màu xanh chuyển sang màu đỏ anh đào
• Các triệu chứng khác: bồn chồn và vã mồ hôi.

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần đi khám?

Bạn nên đi khám ngay nếu có bất kỳ một trong những dấu hiệu nào sau đây:

• Cảm thấy khó thở sau khi phải dùng sức, kể cả khi thực hiện các hoạt động nhẹ hoặc thậm chí là nghỉ ngơi
• Chứng khó thở trở nên tồi tệ hơn sau khi bạn tập thể dục hoặc khi bạn đang hoạt động thể chất
• Gián đoạn giấc ngủ do khó thở trong khi ngủ, đây có thể là một triệu chứng của chứng ngưng thở khi ngủ.

Bạn nên đến bác sĩ ngay nếu đột ngột bị khó thở dữ dội gây ảnh hưởng đến khả năng hoạt động hoặc bị khó thở nặng kèm với ho, thở nhanh và ứ nước trong cơ thể.

Nguyên nhân gây thiếu oxy

Không ít người thắc mắc nguyên nhân gây thiếu oxy lên não là gì hay nguyên nhân thiếu oxy trong máu là do đâu? Theo các chuyên gia sức khỏe, tình trạng thiếu oxy xảy ra bởi sự bất thường trong các chức năng và cấu trúc của đường hô hấp và tuần hoàn. Một số bệnh có thể dẫn đến tình trạng thiếu oxy, chẳng hạn như:

• Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)
• Bệnh tràn khí màng phổi
• Viêm phế quản
• Phù phổi (dịch trong phổi)
• Thiếu máu – các tế bào máu đỏ mang oxy thiếu hụt hoặc ngộ độc xyanua.

Nguyên nhân thiếu oxy cũng có thể là kết quả từ một cơn hen suyễn nặng. Trong cơn hen suyễn đó, đường thở của bạn thu hẹp đáng kể làm không khí vào phổi rất khó khăn.

Đôi khi, các loại thuốc bạn đang dùng có thể dẫn đến tình trạng thiếu oxy, chẳng hạn như thuốc giảm đau mạnh và một số loại thuốc khác….

Nguy cơ mắc phải

Những ai thường mắc phải tình trạng thiếu oxy?

Ngoài việc đi tìm nguyên nhân thiếu oxy nhiều người cũng quan tâm đến việc những ai có nguy cơ mắc phải tình trạng sức khỏe này.

Theo cá chuyên gia hô hấp, thiếu oxy là một tình trạng sức khỏe khá phổ biến. Nó có thể ảnh hưởng đến bệnh nhân ở mọi lứa tuổi nhưng có thể được kiểm soát bằng cách giảm các yếu tố nguy cơ gây nên. Hãy thảo luận với bác sĩ chăm sóc sức khỏe để biết thêm thông tin chi tiết.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ bị thiếu oxy?

Ngoài các nguyên nhân thiếu oxy hay thiếu oxy trong máu kể trên thì có rất nhiều yếu tố nguy cơ gây ra tình trạng này, chẳng hạn như:

• Nguy cơ ngoại sinh: bao gồm hút thuốc lá hoặc hít phải khói thuốc lá (hút thuốc lá thụ động), ô nhiễm không khí, hóa chất, bụi trong không khí hoặc ảnh hưởng bởi độ cao
• Nguy cơ nội sinh: có thể là phổi và các cơ quan tim mạch đang ở trong tình trạng không được tốt.

Điều trị hiệu quả

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán thiếu oxy?

Thiếu oxy được chẩn đoán như thế nào? Các bác sĩ có thể chẩn đoán bằng cách đánh giá lượng oxy hiện diện trong khí máu của bạn bằng cách sử dụng máy đo SpO₂ (thiết bị y tế kẹp ngón tay để đo) hoặc đo trực tiếp trên các mẫu máu lấy từ động mạch. Lượng oxy bình thường là khoảng 95 – 100%. Nếu mức độ oxy của bạn được định giá ở mức 90% hoặc thấp hơn, bạn có thể đang trong tình trạng thiếu oxy.

Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm để kiểm tra xem liệu có vấn đề tiềm ẩn nào khác gây nên tình trạng thiếu oxy như ngộ độc khí carbon monoxide. Có thể đo chức năng phổi cùng với các xét nghiệm khác để xác định một số nguyên nhân không giải thích được của tình trạng bão hòa oxy thấp.

Những phương pháp nào dùng để điều trị thiếu oxy?

Bạn cần phải ở lại bệnh viện để được điều trị tình trạng thiếu oxy và theo dõi mức độ oxy của bạn. Điều quan trọng trong trường hợp khẩn cấp là bạn cần phải đưa oxy vào cơ thể. Các bác sĩ có thể sử dụng một mặt nạ che mũi và miệng (mặt nạ thở oxy) hoặc một ống nhỏ đưa vào trong mũi để cung cấp oxy.

Thiếu oxy lên não uống thuốc gì? Nếu các phương pháp trên không thể làm cho mức oxy của bạn trở lại bình thường, bác sĩ sẽ cho bạn dùng thuốc hít hoặc thuốc hen suyễn để thở dễ dàng hơn. Nếu những việc này cũng không hiệu quả, bạn có thể được truyền thuốc qua đường tĩnh mạch ở cánh tay (IV). Bạn cũng có thể dùng thuốc steroid trong một thời gian ngắn để giảm tình trạng viêm ở phổi (nếu có).

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của thiếu oxy?

Ngoài việc đi tìm nguyên nhân gây thiếu oxy thì chúng ta cũng nên tìm hiểu về các biện pháp giúp hạn chế nguy cơ thiếu oxy để chăm sóc sức khỏe tốt hơn. Do đó, bạn có thể áp dụng các lối sống và biện pháp khắc phục sau đây để đối phó với tình trạng thiếu oxy:

• Bỏ thuốc lá: Nếu bạn được chẩn đoán bị thiếu oxy máu hoặc bệnh phổi khác, bỏ hút thuốc lá là một trong những điều đầu tiên bạn cần làm để cải thiện tình trạng của mình nếu có thói quen này.
• Tránh hít khói thuốc lá: Với những người không có thói quen hút thuốc lá cần chú ý  tránh những nơi có người hút thuốc lá. Việc hút thuốc lá thụ động có thể gây ra nhiều tổn thương phổi hơn so với việc hút thuốc.
• Tập thể dục thường xuyên: Việc duy trì thói quen tập thể dục thực sự hữu ích để cải thiện sức mạnh và độ bền tổng thể của bạn.
• Chú ý đến chế độ ăn: Hãy xây dựng một chế độ ăn hợp lý và trở thành người năng động hơn.
• Xác định nguyên nhân gây hen suyễn: Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định được  nguyên nhân gây nên bệnh hen suyễn và tìm cách tránh chúng.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.