Dị ứng mủ nhựa: Nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý

Dị ứng mủ nhựa hay dị ứng mủ cao su là tình trạng xảy ra khi bạn tiếp xúc với mủ nhựa tự nhiên. Phản ứng dị ứng xuất hiện từ nhẹ đến nặng và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. 

Hãy tìm hiểu về nguy cơ của bạn để có hướng phòng ngừa phù hợp. Mời bạn cùng Hello Bacsi tìm hiểu thêm về dị ứng mủ nhựa trong bài viết này nhé!

Dị ứng mủ nhựa là gì?

Dị ứng mủ nhựa hay dị ứng mủ cao su là phản ứng của hệ miễn dịch với một số protein nhất định có trong mủ nhựa tự nhiên. Lúc này, cơ thể cho rằng mủ nhựa là chất có hại.

Loại dị ứng này gây ra các phản ứng dị ứng ở nhiều mức độ khác nhau, từ kích ứng da đến sốc phản vệ, một tình trạng nguy hiểm đe dọa tính mạng. Bác sĩ có thể xác định xem bạn có bị dị ứng mủ cao su hoặc có nguy cơ mắc loại dị ứng này hay không.

Thực tế, dị ứng với mủ nhựa không phổ biến. Loại dị ứng này chỉ ảnh hưởng đến 1-5% dân số và thường gặp ở người có cơ địa dị ứng. Dị ứng mủ cao su cũng gia tăng ở những người tiếp xúc thường xuyên với mủ nhựa. Theo đó, tỉ lệ mắc loại dị ứng này có thể lên đến 8-12% ở cán bộ y tế và ít nhất 10% ở công nhân ngành nhựa.

Triệu chứng của dị ứng với mủ nhựa

Bạn có nguy cơ khởi phát dị ứng sau khi tiếp xúc với mủ nhựa có trong găng tay cao su hoặc do hít phải các hạt nhựa bay trong không khí khi một người nào đó gỡ bỏ găng tay cao su.

Các triệu chứng dị ứng có thể tiến triển từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào sự nhạy cảm của bạn và mức độ tiếp xúc với mủ gây dị ứng. Tình trạng của bạn có thể nặng hơn sau nhiều lần tiếp xúc với mủ.

1. Các triệu chứng dị ứng nhựa mủ nhẹ

Các triệu chứng dị ứng mủ nhựa nhẹ bao gồm:

• Ngứa
• Da đỏ
• Phát ban hoặc nổi mẩn đỏ

2. Triệu chứng nặng hơn

Tùy thuộc vào cơ địa và mức độ tiếp xúc với yếu tố dị ứng, bạn có thể gặp các triệu chứng nặng hơn như:

• Hắt hơi
• Sổ mũi
• Ngứa, chảy nước mắt
• Ngứa rát họng
• Khó thở
• Khò khè
• Ho
• Các triệu chứng của sốc phản vệ

3. Sốc phản vệ

Phản ứng nghiêm trọng nhất phải kể đến là sốc phản vệ, một phản ứng có thể gây tử vong. Phản ứng này phát triển ở những người nhạy cảm cao ngay sau khi tiếp xúc với mủ. Tuy nhiên, sốc phản vệ hiếm khi xảy ra ở lần đầu tiên tiếp xúc với mủ.

Các dấu hiệu và triệu chứng của sốc phản vệ do dị ứng nhựa mủ bao gồm:

• Khó thở
• Nổi mề đay hoặc sưng phù
• Buồn nôn và ói mửa
• Thở khò khè
• Huyết áp hạ
• Chóng mặt
• Mất ý thức
• Lẫn lộn
• Mạch yếu

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào dị ứng mủ nhựa cần gặp bác sĩ?

Trong trường hợp gặp các phản ứng vừa phải sau khi tiếp xúc với mủ nhựa, bạn nên đến gặp bác sĩ. Nếu có thể, hãy gặp bác sĩ khi phản ứng đang diễn ra, điều này sẽ hỗ trợ chẩn đoán. Đi cấp cứu ngay nếu bạn nghĩ rằng mình đang bị sốc phản vệ.

Nguyên nhân và yêu tố nguy cơ

1. Nguyên nhân gây dị ứng mủ nhựa

Dị ứng xảy ra khi hệ thống miễn dịch của bạn cho rằng mủ nhựa là một chất gây hại. Nó sẽ tạo ra các kháng thể nhất định để chống lại chúng. Lần sau, khi bạn tiếp xúc với mủ nhựa, các kháng thể này sẽ ra hiệu cho hệ miễn dịch giải phóng histamine và các chất hóa học khác vào máu, tạo ra một loạt các dấu hiệu và triệu chứng dị ứng. Tiếp xúc với mủ nhựa càng nhiều, hệ miễn dịch của bạn càng nhạy cảm và đáp ứng càng mạnh mẽ.

Dị ứng mủ cao su có thể xảy ra theo những cách sau:

• Tiếp xúc trực tiếp: Nguyên nhân phổ biến nhất của dị ứng mủ nhựa liên quan đến tiếp xúc với các sản phẩm cao su bao gồm găng tay cao su, bao cao su và bong bóng.
• Hít phải: Các sản phẩm cao su, đặc biệt là găng tay, phát tán hạt mủ nhựa ra không khí. Bạn có thể hít phải các hạt mủ này. Lượng hạt mủ thải ra không khí khác nhau rất nhiều tùy thuộc vào thương hiệu của loại găng tay.

Ngoài phản ứng dị ứng với mủ, bạn còn có thể gặp phải những tình trạng khác như:

• Viêm da tiếp xúc dị ứng: Đây là phản ứng xảy ra khi cơ thể bạn nhạy cảm với các chất phụ gia hóa học được sử dụng trong sản xuất. Tình trạng này biểu hiện bởi các triệu chứng như phát ban trên da, tương tự như nhiễm độc ivy. Bạn có thể bị phồng rộp 24–48 giờ sau khi tiếp xúc.
• Viêm da tiếp xúc kích ứng: Đây không phải là dị ứng. Hình thức viêm da này có thể xảy ra do kích thích vì đeo găng tay cao su hoặc tiếp xúc với bột bên trong chúng. Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm khô, ngứa, kích ứng da, thường là da trên bàn tay.

Không phải tất cả các sản phẩm mủ cao su đều được làm từ nguồn gốc tự nhiên. Sản phẩm có chứa nhựa nhân tạo, như sơn latex, không gây ra dị ứng.

2. Những yếu tố làm tăng nguy cơ bị dị ứng mủ cao su

Một số đối tượng nhất định có nguy cơ cao gặp phải loại dị ứng này là:

• Những người bị tật nứt đốt sống: Nguy cơ dị ứng mủ cao su thường cao nhất ở những người bị tật nứt đốt sống – một dị tật bẩm sinh có ảnh hưởng đến sự phát triển của cột sống. Những người bị rối loạn này thường tiếp xúc thường xuyên với các sản phẩm cao su qua dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
• Những người trải qua nhiều cuộc phẫu thuật hoặc thủ thuật y khoa: Dùng găng tay cao su nhiều làm tăng nguy cơ phát triển dị ứng mủ cao su.
• Nhân viên y tế: Nếu làm việc trong ngành chăm sóc sức khỏe, bạn có nguy cơ phát triển dị ứng mủ nhựa cao hơn.
• Công nhân ngành nhựa hoặc liên quan đến mủ nhựa: Tiếp xúc thường xuyên với mủ cao su có thể làm tăng sự nhạy cảm, đặc biệt là những người có tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị dị ứng. Nguy cơ dị ứng mủ cao su sẽ cao hơn nếu bạn đã gặp phải các loại dị ứng khác như sốt cỏ khô, dị ứng thức ăn hoặc người thân trong gia đình bạn đã bị các dị ứng này.

Chẩn đoán

Bác sĩ chẩn đoán dị ứng mủ nhựa ở những người:

• Đã từng có triệu chứng của một phản ứng dị ứng, giống như phát ban da, nổi mề đay, mắt bị kích ứng hoặc chảy nước mắt, thở khò khè, ngứa hoặc khó thở khi tiếp xúc với mủ hoặc một sản phẩm cao su thiên nhiên.
• Có nguy cơ bị dị ứng mủ được ghi nhận qua xét nghiệm máu hoặc da, ngay cả khi họ không có triệu chứng.
• Nếu bạn cần xét nghiệm da để kiểm tra dị ứng, một chuyên gia dị ứng sẽ có mặt giám sát để phòng trường hợp bạn gặp phải các phản ứng nghiêm trọng.

Phương pháp điều trị dị ứng mủ nhựa

Mặc dù có nhiều thuốc giảm các triệu chứng của dị ứng mủ cao su, tình trạng này không thể chữa khỏi hoàn toàn. Cách duy nhất để ngăn chặn một phản ứng dị ứng là tránh tiếp xúc với các sản phẩm có chứa mủ.

Tuy nhiên, dù nỗ lực hết sức để tránh nhựa mủ, bạn vẫn có thể vô tình tiếp xúc với nó. Nếu đã có phản ứng dị ứng nghiêm trọng với mủ, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được chuẩn bị thuốc mang theo người bất cứ lúc nào. Nếu bị sốc phản vệ, bạn có thể cần:

• Tiêm khẩn cấp adrenaline (epinephrine)
• Đến phòng cấp cứu
• Bổ sung oxygen
• Dùng corticosteroid

Đối với phản ứng ít nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê toa thuốc kháng histamine để kiểm soát phản ứng của bạn và giúp giảm bớt sự khó chịu.

Phòng ngừa dị ứng mủ nhựa

Nhiều sản phẩm thông thường chứa nhựa mủ, nhưng hầu hết đều có giải pháp thay thế phù hợp. Bạn có thể ngăn chặn một phản ứng dị ứng với mủ nhựa bằng cách tránh các sản phẩm như:

• Găng tay rửa bát
• Một số loại thảm
• Các dây đeo ở quần áo
• Bong bóng
• Đồ chơi bằng cao su
• Chai nước nóng
• Núm vú giả
• Một số loại tã dùng một lần
• Băng cao su
• Tẩy
• Bao cao su
• Màng ngăn âm đạo
• Kính bơi
• Cán vợt thể thao
• Tay cầm xe máy và xe đạp
• Vòng đo huyết áp
• Ống nghe
• Ống truyền tĩnh mạch
• Ống tiêm
• Mặt nạ dưỡng khí
• Miếng đệm điện cực
• Mặt nạ phẫu thuật
• Các cầu nha khoa

Nhiều cơ sở y tế sử dụng găng tay không làm từ mủ cao su. Tuy nhiên, do các sản phẩm y tế khác có thể chứa mủ, hãy bảo đảm các bác sĩ, y tá, nha sĩ và nhân viên y tế biết về dị ứng của bạn trước khi tiến hành bất kỳ xét nghiệm hay thủ thuật nào. Bạn cũng có thể chuẩn bị một chiếc vòng đeo tay để cảnh báo cho những người khác về tình trạng dị ứng mủ nhựa của mình.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu hơn về tình trạng dị ứng mủ nhựa, từ đó có biện pháp phòng ngừa phù hợp.