Chăm sóc trẻ sơ sinh 0 - 6 tháng đúng quy trình, chi tiết từ A- Z

Lần đầu làm cha mẹ, hẳn bạn sẽ rất bối rối trong việc chăm sóc trẻ sơ sinh như thế nào cho đúng cách. Có thể bạn sẽ rất bối rối khi có quá nhiều điều phải học và thích nghi sau khi sinh em bé. Hãy đọc bài viết dưới đây để biết thêm những thông tin về cách chăm sóc trẻ sơ sinh 0-6 tháng tuổi.

Những điều cần biết về trẻ sơ sinh mới chào đời

Bạn đã trải qua quá trình mang thai, đau chuyển dạ và sinh nở và bây giờ sẵn sàng về nhà và bắt đầu cuộc sống với em bé của mình. Tuy nhiên khi về nhà, bạn có thể cảm thấy như không biết mình phải làm gì? Những điều cần biết về trẻ sơ sinh này có thể giúp những bậc cha mẹ lần đầu tiên lo lắng nhất cũng cảm thấy tự tin hơn về cách chăm sóc trẻ sơ sinh.

• Em bé có thể trông hơi khôi hài một chút: Khác xa với hình ảnh những đứa trẻ mũm mĩm mà bạn thường thấy trên mọi trang bìa tạp chí, em bé mới sinh thường có khuôn mặt sưng húp và có đôi mắt thường nhắm nghiền. Nhưng chẳng bao lâu nữa, đứa bé sẽ trở thành một em bé xinh đẹp như bạn tưởng tượng.
• Lần đầu tiên em bé đi phân su: Trong vài ngày đầu tiên, phân của bé bao gồm phân su, một chất dính màu xanh lục đen lót trong ruột của bé khi mang thai. Để làm sạch nó, hãy lau mông của bé bằng một miếng bông gòn nhúng nước. Nếu sau 2-3 ngày sau sinh mà em bé của bạn vẫn chưa đi ngoài phân su, ngay lập tức báo cho bác sĩ khám và xử lý kịp thời. Đây có thể là dấu hiệu bất thường có khả năng kèm theo các bệnh lý nguy hiểm.
• Em bé sơ sinh không ngủ suốt đêm: Trẻ sơ sinh sẽ thức giấc vào ban đêm nhiều như vào ban ngày vì lý do dinh dưỡng. Sau khi sinh, em bé của bạn sẽ cần thức ăn để tăng trưởng và phát triển và vì bụng của trẻ sơ sinh vẫn còn rất nhỏ, bé hấp thụ đủ dinh dưỡng đủ cho vài giờ và sau đó cần một cữ bú khác. Hay mong đợi con bạn thức dậy thường xuyên cứ sau hai đến ba giờ một lần trong những ngày đầu này để bú.
• Da của trẻ sơ sinh có thể bong tróc: Sau khi chào đời, việc bé tiếp xúc với không khí khô có thể tàn phá làn da nhạy cảm của bé. Vào khoảng ngày thứ hai hoặc thứ ba, bạn có thể nhận thấy da của trẻ trở nên bong tróc khi nó thích nghi với cuộc sống bên ngoài bụng mẹ. Nhưng đừng lo lắng, điều này sẽ tự khắc phục trong thời gian ngắn. Mẹ xem thêm cách chăm da bé bị khô tại đây.
• Em bé sơ sinh có thể sẽ khóc rất nhiều: Khóc là cách duy nhất của bé để giao tiếp với bạn và biểu thị cơ thể và tâm trạng của bé. Vì vậy, hãy mong đợi thật nhiều vào điều đó. Lúc đầu, điều này sẽ hơi quá sức, đặc biệt là trẻ sẽ khóc khi đói, nóng hoặc lạnh, mệt mỏi, cảm thấy cô đơn,... Sau một thời gian, bạn sẽ tìm ra cách phản ứng với từng loại tiếng khóc.

Việc chăm sóc trẻ mới sinh thực ra cũng không quá khó khăn, phức tạp như trong tưởng tượng của những ông bố, bà mẹ lần đầu “lên chức”, nhất là khi mẹ “nằm lòng” những bí quyết sau đây.

Cách bế trẻ sơ sinh đúng cách

Với những bé mới lọt lòng, tư thế bế trẻ an toàn và dễ dàng nhất là cho bé nằm ngang. Mẹ cố gắng giữ cho phần đầu và cổ của bé nằm trên một đường thẳng, bụng bé ép vào bụng mẹ, mặt bé quay vào ngực mẹ. Với những bé từ 3-5 tháng tuổi, mẹ có thể thử bế bé theo hướng thẳng đứng. Tuy nhiên, mẹ đừng giữ con trong tư thế này lâu quá nhé. Nhìn chung, cách bế trẻ mới lọt lòng đúng cách trong giai đoạn này vẫn là bế bé theo hướng nghiêng.

Với những trẻ 6 tháng tuổi trở đi, hệ xương đã cứng cáp hơn nhiều nên mẹ có thể bế bé theo nhiều tư thế khác nhau. Tuy nhiên, tuyệt đối không bế ngang hông trẻ, tránh ảnh hưởng đến dáng đi của trẻ khi lớn lên, mẹ nhé!

Cách cho bé sơ sinh bú đúng cách

Dạ dày của trẻ sơ sinh rất nhỏ, chỉ có thể chứa được 30 – 90ml sữa mỗi cữ bú sữa mẹ, và cứ 2-3 tiếng bé sẽ bú một lần. Tùy từng trường hợp sẽ có bé bú nhiều hơn hoặc ít hơn. Mẹ cũng cần chú ý đến dấu hiệu bé đói. Một số bé khóc rất to, một số khác lại chỉ mút tay, chép môi, quay đầu tìm sữa mẹ.

Trong vài ngày đầu tiên sau sinh, trẻ sơ sinh sẽ giảm khoảng 7% trọng lượng cơ thể. Đây là điều hoàn toàn bình thường do bé thải phân su (chất cặn bã tích tụ trong bụng khi bé ở trong tử cung của mẹ). Mẹ đừng vì thấy bé giảm cân mà cố ép bé bú nhiều hơn lượng sữa bé cần nhé. Nên nhớ dạ dày của bé rất nhỏ, bé không có khả năng bú nhiều như mẹ nghĩ đâu.

Trẻ sơ sinh ngủ nhiều, thậm chí ngủ quên ăn. Nên mẹ cứ cách 2-3 tiếng phải đánh thức bé dậy bú, nếu không bé đói sẽ bị hạ đường huyết. Khi đánh thức bé, tuyệt đối không lay người bé, vì có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh non nớt của bé. Thay vào đó, mẹ cù chân nhẹ nhàng để bé thức giấc. Một lưu ý nữa là tuyệt đối không để bé vừa ngủ vừa bú, và không bú nằm vì sẽ khiến bé sặc rất nguy hiểm.

Bao lâu thì nên thay tã cho trẻ sơ sinh?

Trung bình, trẻ cần được thay tã sau mỗi 4 giờ, bất kể tã có bẩn hay không. Nếu kiểm tra tã của trẻ còn “sạch” thì mẹ cũng nên thay tã em bé khi hết 4 tiếng đồng hồ để đảm bảo vệ sinh, an toàn cho bé và tất nhiên nếu bé “tè dầm” hoặc làm ướt tã thì mẹ phải thay ngay cho bé một chiếc tã mới trước khi vết bẩn có thể bám vào da bé. Mẹ cũng nên lưu ý chọn bỉm cho trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi có chất liệu mềm mại để không gây trầy xước da bé khi thay.

Đặc biệt trong những tháng đầu đời, cần rút ngắn thời gian thay tã cho trẻ hơn nữa, cụ thể là 2-3 tiếng trẻ sẽ cần được thay tã mới.

Cách thay tã cho trẻ sơ sinh đơn giản

Tuần đầu tiên mẹ con ta gặp nhau, con có thể đi tiêu từ 8-12 lần một ngày, lúc đầu là phân su có màu xanh sau đó sẽ thay đổi màu sắc tùy vào chế độ ăn của mẹ. Vì đi nhiều nên mẹ phải chuẩn bị ít nhất từ 8-12 chiếc tã một ngày. Nếu không thay tã kịp thời, làn da mỏng manh của con sẽ bị tổn thương, bộ phận nhạy cảm của con dễ bị nhiễm trùng, nhất là khi mẹ sử dụng các loại tã dán cho con kém chất lượng.

Cách tắm cho trẻ mới sinh

Bé vừa mới sinh không nhất thiết phải tắm mỗi ngày. Vì vậy, mẹ có thể vệ sinh người cho bé bằng khăn sạch và nước ấm. Khoảng 2-3 ngày, mẹ có thể tắm cho bé 1 lần. Khi tắm, chú ý vệ sinh cơ thể bé ở những phần có nhiều nếp gấp da như cổ, nách, chân, sau gáy, bẹn…

Sau khi tắm xong, cần lưu ý các bước sau nhằm giữ ấm cho bé: lau khô người bé bằng khăn bông mềm, mặc quần áo, nhỏ mắt mũi, lau tai và xoa dầu. Khi tắm cho bé, hãy đảm bảo phần cuống rốn của bé phải được giữ càng khô càng tốt để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng. Mẹ có thể tham khảo thêm ý kiến bác sĩ hoặc nữ hộ sinh để biết cách

tắm bé sơ sinh

, cách chăm sóc phần rốn này cho đến khi nó rụng một cách tự nhiên trong khoảng 10 ngày.

Cách xoa bóp và massage cho trẻ mới sinh

Massage trẻ mới lọt lòng là một sự tương tác tuyệt vời để tạo nên sợi dây tiếp xúc, gắn kết và phát triển mối quan hệ giữa cha mẹ và bé. Hoạt động này đã được chứng minh là rất có lợi cho sự phát triển của trẻ nhỏ như:

Giúp bé thư giãn.

Giúp phát triển sự yên tâm và tin cậy của bé đối với cha mẹ.

Massage có thể cải thiện giấc ngủ của bé.

• Giúp tăng cường hệ miễn dịch.
• Cải thiện lưu thông máu và tình trạng da.
• Các cách

massage cho trẻ sơ sinh

còn có thể hỗ trợ tiêu hóa.

• Massage cũng có giúp cho trẻ mới lọt lòng giảm thiểu các triệu chứng như đau bụng và trào ngược.

Chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh

Rốn là một trong số những phần nhạy cảm của cơ thể trẻ sơ sinh nên cần đặc biệt chăm sóc tốt để đảm bảo các hốc rốn khô và dây rốn rụng tự nhiên mà không có bất kỳ tổn thương nào. Chăm sóc rốn của trẻ sơ sinh luôn cũng là một trách nhiệm vô cùng quan trọng đối với mẹ. Nếu không chú ý,

rốn trẻ sơ sinh

rất dễ bị nhiễm trùng và xảy ra nhiều biến chứng khác như chảy máu, xả chất lỏng có mùi trắng,...

Luôn giữ cho rốn của trẻ khô và sạch sẽ nhất có thể.

• Rửa tay thật kỹ trước khi chăm sóc rốn cho trẻ. Nếu rửa tay không kỹ khi tiếp xúc với rốn của bé có thể dẫn đến nhiễm trùng.
• Trước khi cuống rốn khô và rụng, chú ý giữ tã của bé che hờ phần rốn và bụng để tránh mọi va chạm tới rốn.
• Khi tắm cho bé, tuyệt đối không để cuống rốn đụng nước, phải hoàn toàn khô ráo.
• Làm sạch vùng bụng và rốn của bé ít nhất một lần/ ngày. Để làm sạch nhẹ nhàng vùng rốn của trẻ, mẹ nên sử dụng tăm bông được nhúng vào nước đun sôi để nguội và nhẹ nhàng vỗ nhẹ khu vực này. Điều này sẽ giúp rốn khô nhanh chóng và giảm bớt nguy cơ nhiễm trùng.
• Sau khi vệ sinh rốn đừng quên lau khô khu vực rốn và xung quanh. Mẹ tuyệt đối đừng nên dùng bông gòn để lau vì những sợi từ bông gòn thường dính vào rốn và có thể gặp khó khăn để lấy ra, gây các biến chứng khác cho rốn.
• Không sử dụng nước thơm, dầu gội để tắm hoặc rắc bột lên trên hoặc xung quanh rốn của bé.

Khoảng 1-3 tuần sau khi sinh, dây rốn của trẻ sẽ khô và rụng tự nhiên. Tuy nhiên, nếu có tái chảy máu hoặc nhiễm trùng, hay có bất cứ bất thường nào mẹ hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa nhé. Đối với trường hợp, rốn bị rơi rụng, một số sẽ có hiện tượng chảy máu. Điều này khiến cha mẹ trẻ không khỏi lo lắng nhưng đôi khi đây là hiện tượng bình thường. Nó có thể mất 5-10 ngày để chữa trị và chăm sóc cho khu vực này sau khi rốn đã rụng.

Vừa rồi là tổng hợp những kinh nghiệm chăm sóc trẻ sơ sinh dành cho những bậc phụ huynh lần đầu tiên có con nhỏ. Hy vọng với bài viết này có thể giúp bố mẹ tự tin hơn khi Chăm sóc bé.