Sốt xuất huyết (Dengue) trở thành mối đe dọa lớn tại nhiều quốc gia với số ca mắc liên tục gia tăng. Bên cạnh biện pháp diệt muỗi và hạn chế tiếp xúc với muỗi, tiêm phòng được coi là chiến lược quan trọng để kiểm soát dịch bệnh. Vắc xin Qdenga là vắc xin phòng sốt xuất huyết thứ hai trên thế giới, được Cục quản lý Dược – Bộ Y tế cấp phép tại Việt Nam từ 05/2024, giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là giảm tỷ lệ nhập viện do sốt xuất huyết.
Tại Việt Nam, chỉ tính đến tháng 9/2025, cả nước đã ghi nhận hơn 65.000 trường hợp và 11 ca tử vong. Vắc xin dengue Qdenga mở ra thêm một lựa chọn phòng ngừa, góp phần củng cố nỗ lực kiểm soát, giảm gánh nặng bệnh tật, số ca nhập viện và biến chứng.
Vắc xin Qdenga là vắc xin gì?
Vắc xin Qdenga (tên khoa học TAK-003) là một loại vắc xin phòng sốt xuất huyết sống, giảm độc lực, tứ giá. Tức là nó chứa các dạng virus Dengue bị làm suy yếu, hoặc tái tổ hợp nên không có khả năng gây bệnh. Mặc dù vậy, nó vẫn có thể “dạy” hệ miễn dịch nhận biết và chống lại bệnh.
Qdenga dùng một chủng DENV-2 đã giảm độc lực làm “xương sống” nền tảng, sau đó tái tổ hợp để biểu lộ các protein vỏ của ba chủng virus Dengue còn lại type 1, 3 và 4. Khi tiêm, các virus yếu này kích hoạt cả phản ứng kháng thể lẫn phản ứng tế bào, giúp cơ thể nhớ và phản ứng nhanh khi gặp virus thật.
Vắc xin Qdenga của nước nào?
Vắc xin sốt xuất huyết Qdenga do Takeda Pharmaceutical Company Limited phát triển. Đây là một trong những tập đoàn dược phẩm lớn và lâu đời của Nhật Bản, có trụ sở chính tại Tokyo.
Sau quá trình thử nghiệm lâm sàng rộng rãi tại nhiều quốc gia, Qdenga đã được Liên minh châu Âu (EU) phê duyệt vào cuối năm 2022 và được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tiền thẩm định năm 2024. Tại Việt Nam, vắc xin này đã được Cục Quản lý Dược – Bộ Y tế cấp phép lưu hành từ tháng 5/2024, mở ra thêm lựa chọn tiêm chủng để giảm gánh nặng dịch sốt xuất huyết đang gia tăng.
Vắc xin sốt xuất huyết Qdenga: Hiệu quả & an toàn
Nhiều nghiên cứu quy mô lớn đã được thực hiện để chứng minh hiệu quả của vắc xin Qdenga. Dữ liệu quan trọng đến từ Nghiên cứu hiệu quả của vắc-xin bốn giá chống sốt xuất huyết (Tetravalent Immunization against Dengue Efficacy Study – TIDES) cho thấy:
- Trong 12 tháng đầu, Qdenga đạt hiệu quả 80,2% trong việc ngăn ngừa sốt xuất huyết có triệu chứng.
- Sau 18 tháng, vắc xin giúp giảm 90,4% nguy cơ nhập viện do sốt xuất huyết.
- Trong suốt 4,5 năm theo dõi, Qdenga ngăn ngừa 61% các ca sốt xuất huyết có triệu chứng và 84% ca phải nhập viện, ở cả người đã từng nhiễm Dengue (huyết thanh dương tính) lẫn chưa từng nhiễm (huyết thanh âm tính).
- Hiệu quả bảo vệ khác nhau giữa 4 type virus Dengue (DENV-1, DENV-2, DENV-3 và DENV-4).
Nhìn chung, Qdenga được đánh giá là loại vắc xin phòng sốt xuất huyết an toàn và có hiệu quả cao. Tuy nhiên, như mọi loại vắc xin khác, mức hiệu quả và phản ứng sau tiêm có thể khác nhau tùy nhóm tuổi, tình trạng sức khỏe trước đó và có thể giảm dần theo thời gian.
Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về hiệu quả và an toàn của vắc xin, hãy luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc các chuyên gia y tế.
Lịch tiêm & đối tượng khuyến nghị
Đối tượng khuyến nghị
Vắc xin sốt xuất huyết Qdenga được chỉ định cho người từ đủ 4 tuổi trở lên.
Chống chỉ định
- Quá mẫn với bất kỳ thành phần nào của vắc xin hoặc phản ứng với liều trước
- Suy giảm miễn dịch (bẩm sinh hoặc do thuốc như hóa trị, corticosteroid liều cao)
- Người nhiễm HIV có triệu chứng hoặc nhiễm HIV không có triệu chứng kèm theo bằng chứng suy giảm chức năng hệ miễn dịch
- Phụ nữ mang thai và đang cho con bú
- Hoãn tiêm nếu người bệnh đang mắc bệnh cấp tính kèm theo sốt cao. Tuy nhiên, nếu chỉ mắc các bệnh nhiễm trùng nhẹ như cảm lạnh, việc tiêm chủng không cần phải trì hoãn.
Đường tiêm
- Vắc xin Qdenga được tiêm dưới da, ưu tiên vùng cơ delta (cánh tay trên)
- Không được tiêm tĩnh mạch, trong da hay tiêm bắp
- Không trộn chung vào cùng 1 ống với thuốc/vắc xin khác.
Phác đồ – lịch tiêm vắc xin Qdenga
Đối với người từ 4 tuổi trở lên, vắc xin Qdenga được tiêm theo lịch tiêm 2 mũi nhằm đảm bảo hiệu quả phòng ngừa tối ưu:
- Mũi 1: lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi
- Mũi 2: cách mũi đầu tiên 3 tháng.
Tương tác thuốc
Vắc xin Qdenga có thể tiêm đồng thời với một số loại vắc xin khác, nhưng cần tiêm ở những vị trí khác nhau trên cơ thể để tránh tương tác tại chỗ. Với các vắc xin sống giảm độc lực khác, nếu không được phép tiêm cùng ngày thì phải cách nhau ít nhất 28 ngày để đảm bảo hiệu quả miễn dịch tốt nhất.
Ngoài ra, đối với người từng được tiêm hoặc truyền immunoglobulin, truyền máu hoặc các sản phẩm máu chứa globulin miễn dịch như huyết tương, cần trì hoãn tiêm Qdenga ít nhất 6 tuần, tốt nhất nên chờ khoảng 3 tháng để vắc xin phát huy tác dụng tối ưu.
Vắc xin Qdenga giá bao nhiêu?
Mức giá có thể chênh lệch do nhiều yếu tố như chi phí nhập khẩu, dịch vụ đi kèm (khám trước tiêm, theo dõi sau tiêm) cũng như chính sách giá của từng cơ sở y tế.
Ở các quốc gia khác, chi phí cũng khác biệt. Ví dụ tại Thái Lan, gói tiêm Qdenga 2 mũi thường dao động khoảng 5.000–6.000 baht (tương đương 4–5 triệu đồng, giao động tùy tỷ giá).
So sánh Qdenga & Dengvaxia: Nên chọn loại nào?
Ngoài Qdenga, một loại vắc xin sốt xuất huyết khác cũng được phát triển là Dengvaxia (CYD-TDV) của hãng Sanofi Pasteur. Đây là vắc xin sốt xuất huyết đầu tiên trên thế giới, ra đời trước Qdenga và đã được cấp phép sử dụng tại nhiều quốc gia.
Dưới đây là bảng so sánh vắc xin sốt xuất huyết Qdenga & Dengvaxia:
| Tiêu chí | Qdenga (TAK-003) | Dengvaxia (CYD-TDV) |
| Công nghệ | Virus Dengue sống giảm độc lực (từ chủng DENV-2, kết hợp 4 type) | Virus sống tái tổ hợp (khung từ virus sốt vàng da, được biến đổi để chứa các protein từ vi-rút sốt xuất huyết) |
| Số mũi | 2 mũi, cách nhau 3 tháng | 3 mũi, mũi sau cách mũi trước 6 tháng |
| Đối tượng | Người từ đủ 4 tuổi, không cần từng mắc sốt xuất huyết | Người 6 – 45 tuổi, chỉ dùng cho người đã từng mắc sốt xuất huyết |
| Hiệu quả | Ngăn ngừa khoảng 80% sốt xuất huyết có triệu chứng và khoảng 90% ca nhập viện trong 18 tháng, duy trì hiệu quả trên 4 năm theo dõi | Hiệu quả bảo vệ thấp hơn, chủ yếu ở nhóm đã từng mắc; không dùng cho người chưa nhiễm vì có nguy cơ nặng hơn. |
| Được phê duyệt tại Việt Nam? | Đã được Bộ Y tế cấp phép (5/2024) | Chưa được phê duyệt |
Quy trình tiêm vắc xin Dengue Qdenga tại phòng tiêm
Tiêm vắc xin sốt xuất huyết Qdenga cần tuân thủ đầy đủ quy trình tiêm chủng an toàn, từ bước khám sàng lọc trước tiêm cho đến theo dõi sau tiêm và lịch nhắc mũi 2. Việc nắm rõ quy trình giúp bạn yên tâm hơn, đồng thời giảm thiểu nguy cơ phản ứng bất lợi.
Lưu ý trước khi tiêm vắc xin Qdenga
Khám sàng lọc là bước bắt buộc trong mọi quy trình tiêm chủng. Bác sĩ sẽ khai thác thông tin sức khỏe, kết hợp thăm khám để xác định bạn có đủ điều kiện tiêm, cần tạm hoãn hay chống chỉ định.
Các thông tin quan trọng cần khai báo:
- Ở trẻ em: ăn uống, ngủ nghỉ gần đây có bình thường không; có sốt, ho, bệnh cấp tính nào không; tiền sử bệnh bẩm sinh hoặc phải nhập viện điều trị; thuốc/ điều trị trong 3 tháng gần đây; tiền sử dị ứng với thuốc, thức ăn hoặc vắc xin.
- Ở người lớn: tình trạng sức khỏe hiện tại; bệnh mạn tính đang mắc; thuốc hoặc liệu pháp điều trị gần đây; tiền sử dị ứng thuốc, thức ăn, vắc xin.
- Ở phụ nữ: ngoài các yếu tố trên, cần báo với bác sĩ nếu đang mang thai hoặc có kế hoạch mang thai để được tư vấn phù hợp.
Lưu ý sau khi tiêm vắc xin Qdenga
Sau tiêm, người được tiêm cần ở lại phòng tiêm ít nhất 30 phút để theo dõi các phản ứng sớm như nhức đầu, đau cơ, mệt mỏi, sốt nhẹ hoặc phản ứng dị ứng. Trước khi ra về, nhân viên y tế sẽ kiểm tra lại thân nhiệt, vết tiêm và hỏi thêm về cảm giác của bạn.
Tại nhà, bạn hoặc gia đình cần tiếp tục theo dõi sức khỏe trong 48 giờ sau tiêm. Các dấu hiệu quan sát gồm: thân nhiệt, nhịp thở, mức độ tỉnh táo, ăn uống, giấc ngủ, vùng da toàn thân và chỗ tiêm. Nếu xuất hiện bất thường như sốt cao kéo dài, phát ban lan rộng, khó thở, nôn nhiều, đau bụng dữ dội hoặc chảy máu bất thường… cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất.
Cách xử trí tác dụng phụ tại nhà
Phần lớn tác dụng phụ của Qdenga là nhẹ và thoáng qua. Người tiêm có thể nghỉ ngơi, uống nhiều nước, chườm mát chỗ tiêm hoặc dùng paracetamol nếu sốt/đau nhiều (theo đúng liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ).
Không tự ý dùng aspirin hoặc các thuốc kháng viêm NSAID khác khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Lịch tiêm mũi 2 của Qdenga
Qdenga được tiêm 2 mũi cơ bản: mũi đầu tiên và mũi nhắc cách nhau 3 tháng. Khoảng cách giữa hai mũi không được rút ngắn. Trong trường hợp trễ lịch, bạn cần nhanh chóng tiêm bù, không nên kéo dài quá lâu và chủ động báo cáo với nhân viên y tế để được hướng dẫn phù hợp.
Để tránh quên, bạn nên ghi chú ngày hẹn trong sổ tiêm chủng hoặc tạo lịch nhắc tự động trên điện thoại (bằng ứng dụng lịch, báo thức hoặc ứng dụng y tế nếu phòng tiêm có hỗ trợ). Đây là cách đơn giản giúp đảm bảo tiêm đủ 2 liều đúng thời gian, mang lại hiệu quả bảo vệ tối ưu.
[article-yoast-faqs]
Kết luận
Vắc xin Qdenga mở ra cơ hội chủ động phòng ngừa sốt xuất huyết, đặc biệt có ý nghĩa tại những khu vực dịch lưu hành quanh năm. Khi tiêm đủ 2 mũi, cơ thể không chỉ được bảo vệ tốt hơn mà còn giảm đáng kể nguy cơ biến chứng nặng nếu chẳng may mắc bệnh. Song song với đó, bạn cần duy trì các biện pháp phòng muỗi, diệt lăng quăng và giữ gìn môi trường sống sạch sẽ để ngăn ngừa sốt xuất huyết một cách toàn diện.
Hãy theo dõi Hello Bacsi thường xuyên để cập nhật những kiến thức hữu ích về phòng chống và điều trị sốt xuất huyết.
