Viêm họng là tình trạng thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nguyên nhân trẻ bị viêm họng thường gặp nhất là do cảm lạnh gây ra bởi virus với tần suất gặp phải từ 6 – 8 lần trong năm đầu tiên sau sinh [1], [2]. Tuy nhiên, dù là tình trạng phổ biến nhưng thực tế, nhiều mẹ vẫn khá bối rối, không biết khi con bị viêm họng thì phải chăm sóc như thế nào, có nên cho bé uống thuốc không và làm sao chữa viêm họng cho bé không dùng kháng sinh để con nhanh khỏi?
Trong bài viết này, Hello Bacsi chia sẻ cùng mẹ cách chăm sóc khi bé bị viêm họng để giúp con nhanh hồi phục. Mời bạn dành vài phút cùng Hello Bacsi theo dõi nhé!
Trẻ sinh mổ bị viêm họng có thể tự khỏi không?
Viêm họng là tình trạng niêm mạc hầu, họng bị viêm nhiễm và đa phần là do các tình trạng nhiễm trùng gây ra bởi vi khuẩn hoặc virus [3]. Khi con bị viêm họng, một trong những thắc mắc thường gặp của ba mẹ là có nên cho con uống thuốc không. Đối với các trường hợp viêm họng do virus như cảm lạnh thông thường, bé sẽ tự khỏi sau 7- 10 ngày mà không cần điều trị y tế. Cách trị viêm họng trường hợp này là thực hiện các biện pháp giúp con đỡ đau họng, đồng thời cho bé nghỉ ngơi và uống nhiều nước [1]. Tuy nhiên, nếu bé dưới 3 tháng tuổi hoặc có các triệu chứng nghi ngờ bị đau họng do nhiễm khuẩn như amidan có mủ, khó nuốt, đau đầu… mẹ nên đưa bé đi khám và được kê toa thuốc phù hợp [1], [2].
Nhìn chung, dù viêm họng là tình trạng thường gặp, không quá nguy hiểm nhưng mẹ cũng cần chú ý chăm sóc và phòng ngừa cho con, đặc biệt là với bé sinh mổ bởi nếu so với bé sinh thường, bé sinh mổ có:
- Nguy cơ bị thở khò khè, khó thở, nhiễm trùng đường hô hấp cao hơn bé sinh thường: Nguyên nhân là do khi sinh thường qua ngã âm đạo, bé sẽ trải qua các cơn co thắt trong tử cung. Việc này vừa giúp đẩy bé qua ống sinh vừa giúp đẩy chất lỏng ra khỏi phổi. Tuy nhiên, bé sinh mổ lại không trải qua quá trình này nên phổi vẫn còn tồn dịch và khiến con dễ gặp các vấn đề hô hấp [4], [5]. Nghiên cứu cho thấy bé sinh mổ không chỉ có nguy cơ bị hen suyễn mà nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp của bé cũng cao hơn 1,3 lần so với bé sinh thường [4], [6].
- Nguy cơ miễn dịch kém hơn bé sinh thường: Nếu so sánh với bé sinh thường, bé sinh mổ sẽ có sự khác biệt về hệ vi sinh đường ruột. Nếu bé sinh thường được tiếp xúc với một lượng lớn vi sinh vật từ âm đạo của mẹ khi chào đời thì bé sinh mổ lại bỏ lỡ cơ hội này. Điều này khiến hệ vi sinh đường ruột của trẻ phát triển khác, trong khi những vi sinh vật này sẽ giúp bé phát triển hệ thống miễn dịch. Nghiên cứu cho thấy bé sinh mổ không có đa dạng các chủng vi khuẩn đường ruột có ở trẻ em và người lớn khỏe mạnh, thay vào đó, đường ruột của bé lại có tỷ lệ hại khuẩn cao hơn 80% so với bé sinh thường. Điều này dẫn đến việc bé sinh mổ có nguy cơ cao mắc các vấn đề sức khỏe [4], [7]. Kết quả nghiên cứu cho thấy bé sinh mổ có nguy cơ miễn dịch kém hơn 1,5 lần so với bé sinh thường [8].
Do đó, với bé sinh mổ, mẹ sẽ cần đặc biệt lưu ý nhiều hơn trong việc chăm sóc khi con bị viêm họng để giúp bé nhanh hồi phục, giảm nguy cơ gặp phải biến chứng và phòng ngừa được tình trạng này.
Viêm họng ở trẻ sinh mổ: Mẹ cần làm gì để bé nhanh khỏi?
Khi trẻ bị viêm họng, điều quan trọng là mẹ cần nhận diện được nguyên nhân. Trường hợp con bị viêm họng do virus, mẹ có thể thực hiện các biện pháp chữa viêm họng cho bé không dùng kháng sinh sau:
Chăm sóc dinh dưỡng
Với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, mẹ cần duy trì cho bé bú mẹ. Sữa mẹ không chỉ là nguồn cung cấp chất lỏng mà còn chứa các kháng thể giúp bé chống lại nhiễm trùng [9]. Đặc biệt, sữa mẹ còn có các thành phần giúp bé tăng cường hệ miễn dịch như:
- HMO (Human Milk Oligosaccharide): Đại dưỡng chất dồi dào thứ 3 trong sữa mẹ, chỉ sau lactose và chất béo. Đặc biệt, 2’- FL HMO còn là dưỡng chất được chứng minh lâm sàng giúp giảm đáng kể nguy cơ nhiễm trùng hô hấp ở trẻ đến 66% [10], ngăn ngừa mầm bệnh [11]. Ngoài ra, nghiên cứu còn cho thấy sự kết hợp giữa 2’-FL HMO và 3-FL còn giúp giảm đáng kể sự bám dính của mầm bệnh và hỗ trợ hàng rào bảo vệ [21], [22], qua đó giúp trẻ tăng đề kháng Nucleotides: Dưỡng chất được chứng minh giúp bé giảm tỷ lệ mắc bệnh tiêu chảy và hỗ trợ tăng sản xuất kháng thể nhiều hơn 86% sau 6 tháng tiêm vaccine (HIB) [12],[13],[14].
- Lợi khuẩn: Sữa mẹ là nguồn cung cấp lợi khuẩn ổn định, giúp bé tăng cường sức khỏe đường ruột [15]. Trong đó, Bifidobacteria là nhóm lợi khuẩn quan trọng đối với hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột và giảm nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng [16].
Trường hợp mẹ bị bệnh nặng không thể cho bé bú hoặc mẹ đang dùng thuốc chống chỉ định cho con bú thì có thể tham khảo các nguồn dinh dưỡng phù hợp cho bé. Mẹ nên ưu tiên nguồn dinh dưỡng đảm bảo các dưỡng chất như HMO, Nucleotides và lợi khuẩn Bifidobacterium để giúp con xây dựng và củng cố hệ miễn dịch.
Với các bé lớn, mẹ có thể cho bé ăn các món mềm, dễ nuốt như cháo, súp, khoai tây nghiền, trái cây mềm… Tuy nhiên, mẹ đừng ép bé ăn vì viêm họng có thể gây đau, khiến bé khó nuốt và không muốn ăn. Lúc này, mẹ có thể cho bé uống thêm sữa. Ngoài ra, với bé trên 1 tuổi, mẹ cũng có thể cho con uống các thức uống giúp giảm đau họng như nước mật ong ấm, nước táo pha loãng, nước súp ấm… [18].
Chăm sóc sinh hoạt
Bên cạnh việc chăm sóc dinh dưỡng, mẹ cũng nên thực hiện các biện pháp chăm sóc sinh hoạt sau để giúp con nhanh khỏi:
- Vệ sinh mũi họng cho bé: Nếu bé bị nghẹt mũi nhẹ, dịch mũi lỏng, mẹ có thể lau rửa mũi cho bé bằng khăn mềm. Trường hợp dịch mũi đặc, có rỉ mũi thì mẹ có thể nhỏ nước muối sinh lý vào mỗi bên mũi để làm mềm rồi dùng tay day day nhẹ mũi bé để rỉ mũi mềm và bong ra. Với các bé trên 6 tuổi, đã biết súc miệng mà không nuốt, mẹ có thể pha ½ thìa cà phê muối ăn vào 250ml nước ấm để trẻ ngậm và súc miệng 2 đến 3 lần/ngày [17], [18].
- Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường xung quanh: Mẹ có thể sử dụng máy tạo độ ẩm để tăng độ ẩm cho không khí, đặc biệt là khi bé ngủ. Ngoài ra, nên để bé tránh tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng cổ họng như thuốc lá, thức ăn cay… [19].
- Giữ ấm cơ thể: Đối với những lúc thời điểm chuyển mùa, để giúp con hạn chế bị bệnh và để bệnh nhanh khỏi, mẹ nên cho bé tắm nước ấm, tắm xong cần lau người thật nhanh và mặc quần áo ấm. Ngoài ra, nếu thời tiết lạnh thì cần mặc ấm cho trẻ ngay cả khi ở trong nhà và giữ ấm khi trẻ ngủ [20].
Thận trọng khi cho trẻ dùng thuốc
Khi con bị viêm họng, mẹ đừng tự ý cho bé dùng thuốc, đặc biệt là kháng sinh. Dù kháng sinh giúp điều trị các tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn như viêm họng liên cầu khuẩn nhưng thuốc tiềm ẩn nhiều rủi ro như tiêu chảy, nhiễm trùng nấm, dị ứng và kháng kháng sinh nếu dùng không đúng [1]. Nếu con có biểu hiện viêm họng do vi khuẩn, hãy đưa bé đi khám và dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Ngoài ra, mẹ cũng cần chú ý theo dõi triệu chứng và đưa bé đi khám nếu: [18]
- Bé bị sốt từ 38 độ trở lên
- Bé bị đau họng hơn 3 ngày
- Bé có các biểu hiện như bắt đầu kéo tai, khó thở, khó nói, không thể ăn hoặc uống…
Tóm lại, viêm họng ở trẻ là tình trạng thường gặp và đa phần là do con nhiễm virus. Với trường hợp này, bé có thể tự khỏi mà không cần điều trị y tế. Tuy nhiên, mẹ vẫn cần chú ý chăm sóc bé, nhất là với bé sinh mổ bằng cách thực hiện các biện pháp giúp xây dựng nền tảng miễn dịch vững vàng như cho bé bú mẹ, chú ý chăm sóc sinh hoạt. Đồng thời, cần theo dõi các biểu hiện của con, nếu thấy bất thường hoặc nghi ngờ con bị viêm họng do nhiễm khuẩn, hãy đưa bé đi khám để có hướng điều trị phù hợp.
[embed-health-tool-vaccination-tool]
