Việc tẩy giun cho bé là một trong những bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe đường ruột, phòng tránh tình trạng suy dinh dưỡng, thiếu máu và chậm phát triển thể chất. Tuy nhiên, nhiều cha mẹ vẫn còn băn khoăn không biết “bé mấy tuổi thì tẩy giun?”, “có nên tẩy giun cho bé 1 tuổi không?” hay “thuốc tẩy giun nào an toàn cho trẻ?”.
Bài viết dưới đây của Hello Bacsi sẽ giúp bố mẹ hiểu rõ lý do cần tẩy giun cho trẻ, thời điểm tốt nhất để bắt đầu, các loại thuốc tẩy giun phổ biến và bí quyết phòng ngừa tái nhiễm giun sán.
Tại sao cần tẩy giun cho bé?
Giun sán là ký sinh trùng sống trong đường ruột, có thể gây nhiều vấn đề sức khỏe ở trẻ. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ em là đối tượng dễ bị nhiễm giun nhất do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện và thói quen sinh hoạt chưa đảm bảo vệ sinh.
1. Nguyên nhân trẻ dễ bị nhiễm giun sán
Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị nhiễm giun sán, trong đó phổ biến nhất:
- Vệ sinh cá nhân chưa tốt: Trẻ hay cho tay vào miệng, thói quen không đi giày dép, nghịch đất cát, chơi với thú nuôi…
- Thức ăn, nước uống không đảm bảo: Ăn đồ chưa nấu chín, uống nước chưa đun sôi.
- Môi trường sống: Khu vực có nguồn nước hoặc đất bị nhiễm trứng giun sán.
2. Tác hại của nhiễm giun sán ở trẻ
Trẻ bị nhiễm giun sán có thể mắc một số vấn đề sức khỏe như:
- Suy dinh dưỡng: Giun hút chất dinh dưỡng từ thức ăn, khiến trẻ chậm tăng cân, thấp còi.
- Thiếu máu: Giun móc và giun tóc có thể gây mất máu.
- Rối loạn tiêu hóa: Tiêu chảy, đau bụng, buồn nôn, táo bón.
- Ảnh hưởng phát triển trí tuệ: Trẻ mệt mỏi, giảm tập trung, khả năng tiếp thu kém.
- Biến chứng nguy hiểm: Tắc ruột, viêm ruột thừa, viêm đường mật, viêm màng não.
[embed-health-tool-child-growth-chart]
Tư vấn: Nên tẩy giun cho bé từ mấy tuổi? Thời điểm nào là tốt nhất?
Nhiều cha mẹ thường thắc mắc bé mấy tuổi thì tẩy giun hay khi nào thì nên tẩy giun cho bé hoặc có nên tẩy giun cho bé 1 tuổi không? Nếu bạn cũng đang tìm câu trả lời cho những thắc mắc này, đừng bỏ lỡ những thông tin dưới đây.
1. Bé mấy tuổi thì tẩy giun?
Theo WHO và Bộ Y tế Việt Nam, trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên có thể bắt đầu tẩy giun định kỳ nếu môi trường sống, sinh hoạt có nguy cơ nhiễm giun cao.
Trẻ dưới 6 tháng không nên tẩy giun trừ khi có chỉ định của bác sĩ, vì thuốc tẩy giun có thể ảnh hưởng đến gan và hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện.
Với trẻ sau 1 tuổi, theo khuyến cáo, bố mẹ nên tẩy giun cho bé và gia đình định kỳ mỗi 6 tháng. Tuy nhiên, bố mẹ không tự ý mua thuốc, vì liều lượng và loại thuốc phải phù hợp độ tuổi, cân nặng. Do đó, các bậc cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ về việc dùng thuốc tẩy giun cho trẻ. Bác sĩ có thể cân nhắc dùng thuốc albendazole liều thấp hoặc mebendazole tùy tình trạng sức khỏe.
2. Thời điểm tẩy giun tốt nhất là khi nào?
Theo khuyến cáo, trẻ nên được tẩy giun mỗi 2 lần/năm. Để dễ nhớ thì các mẹ thường truyền tai nhau rằng nên cho trẻ uống thuốc xổ giun vào ngày 1 tháng 6 và ngày 6 tháng 1 hàng năm. Mẹ nên cho bé uống thuốc tẩy giun sau bữa ăn sáng và uống nhiều nước.
Thuốc tẩy giun cho bé: Các loại phổ biến hiện nay
Bạn có băn khoăn “không biết nên dùng thuốc tẩy giun cho bé là loại nào?” hay “nên cho bé uống thuốc gì để tẩy giun?”. Hiện nay, các thuốc tẩy giun cho trẻ thường dùng gồm:
1. Albendazole
- Dạng: Viên nhai, hỗn dịch uống .
- Công dụng: Diệt nhiều loại giun (giun đũa, giun móc, giun tóc, giun kim).
- Liều dùng:
- Trẻ ≥ 12 tháng: 200 mg/lần, nhai sau ăn.
- Trẻ ≥ 2 tuổi: 400 mg/lần.
- Thương hiệu phổ biến: Zentel, Alzental.
- Lưu ý: Không dùng cho trẻ dưới 12 tháng trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
2. Mebendazole
- Dạng: Viên nhai, siro.
- Công dụng: Hiệu quả với giun đũa, giun tóc, giun móc, giun kim.
- Liều dùng:
- Trẻ ≥ 2 tuổi: 100 mg/lần x 2 lần/ngày, trong 3 ngày liên tiếp hoặc liều duy nhất 500 mg (tùy loại thuốc).
- Thương hiệu: Vermox, Fugacar.
3. Pyrantel pamoate
- Dạng: Siro, viên nhai.
- Công dụng: Chủ yếu trị giun đũa, giun kim, giun xoắn và giun móc.
- Liều dùng: 2.5 – 20 mg/kg cân nặng, dùng 1 lần hoặc nhiều lần.
- .
- Thích hợp: Trẻ từ 2 tuổi trở lên (chỉ dùng khi bác sĩ kê).
Thuốc tẩy giun cho bé 2 tuổi
- Albendazole 400 mg hoặc Mebendazole 500 mg theo chỉ dẫn bác sĩ.
- Các loại thuốc này được bào chế khá đa dạng như viên nhai, siro.
Bí quyết giúp phòng ngừa tái lây nhiễm giun sán cho trẻ
Việc tẩy giun chỉ loại bỏ giun đang ký sinh trong cơ thể tại thời điểm đó. Tuy nhiên, nếu các nguồn lây nhiễm vẫn tồn tại, trẻ có thể bị nhiễm giun trở lại rất nhanh, thậm chí chỉ sau vài tuần. Vì vậy, song song với việc cho trẻ uống thuốc tẩy giun định kỳ, cha mẹ cần xây dựng thói quen vệ sinh và chế độ sinh hoạt khoa học để ngăn ngừa nguy cơ tái nhiễm.
1. Tẩy giun định kỳ
- Trẻ từ 1 tuổi trở lên: Nên thực hiện tẩy giun mỗi 6 tháng/lần, ngay cả khi trẻ không có triệu chứng nhiễm giun sán, vì giun sán có thể sống lâu trong cơ thể và gây âm thầm gây ra các tác động xấu.
- Trẻ từ 1 tuổi đến dưới 2 tuổi: Chỉ tẩy giun khi có chỉ định từ bác sĩ nhi khoa hoặc bác sĩ chuyên khoa ký sinh trùng. Việc tự ý dùng thuốc ở độ tuổi này có thể gây tác dụng phụ không mong muốn.
Lưu ý: Cả gia đình nên tẩy giun cùng thời điểm để tránh tình trạng “người chưa tẩy giun” lây ngược lại cho người đã tẩy.
2. Giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ
- Rửa tay đúng cách: Sử dụng xà phòng và nước sạch, rửa tay theo 6 bước theo tiêu chuẩn Bộ Y tế trong khoảng ít nhất 20 giây trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi chơi với vật nuôi hoặc tiếp xúc với đất, đồ chơi…
- Cắt móng tay ngắn và vệ sinh móng tay thường xuyên: Nguyên nhân là bởi giun sán hoặc trứng giun sán có thể bám vào bụi đất và trú ngụ dưới móng tay, từ đó theo tay vào miệng.
- Không để trẻ cắn móng tay hoặc cho tay vào miệng, ngậm đồ chơi: Đây là con đường lây nhiễm giun phổ biến ở trẻ nhỏ.
- Giặt, phơi khô quần áo, chăn màn: Nên phơi trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời để tiêu diệt trứng giun. Trứng giun có thể bám trên vải và sống nhiều ngày nếu môi trường ẩm ướt.
3. Ăn uống đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm
- Ăn chín, uống sôi: Thịt, cá, hải sản phải được nấu chín kỹ. Không để trẻ uống nước chưa được đun sôi hoặc chưa qua hệ thống lọc đạt chuẩn hay uống bằng ly cốc không đảm bảo vệ sinh.
- Tránh ăn rau sống rửa không kỹ: Nếu ăn rau sống, cần rửa nhiều lần bằng nước sạch, ngâm qua nước muối loãng hoặc dung dịch rửa rau an toàn để loại bỏ trứng giun sán.
- Hạn chế thức ăn bày bán sẵn vì không đảm bảo vệ sinh: Trẻ dễ bị nhiễm giun từ các món ăn vặt, đặc biệt là khi chế biến và bảo quản không đảm bảo an toàn thực phẩm.
4. Vệ sinh môi trường sống
- Dọn dẹp, giữ sân vườn sạch sẽ: Không để rác thải, phân động vật tồn đọng vì đây là nguồn chứa trứng giun sán.
- Xử lý phân hợp vệ sinh: Nếu sử dụng hố xí hoặc phân động vật bón cây, cần đảm bảo xử lý đúng kỹ thuật để tiêu diệt mầm bệnh, hạn chế nguy cơ lây nhiễm ra môi trường xung quanh.
- Hạn chế để trẻ chơi ở khu vực đất bẩn: Nếu trẻ chơi ngoài sân, nên cho trẻ đi giày/dép, tránh để chân tiếp xúc trực tiếp với đất – con đường lây nhiễm của giun móc.
Một số câu hỏi thường gặp về tẩy giun cho bé
1. Bé mấy tuổi thì tẩy giun được?
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên có thể được xem xét tẩy giun nếu sống trong khu vực có tỷ lệ nhiễm giun sán cao (ví dụ như vùng nông thôn, vùng canh tác nông nghiệp, khu vực vệ sinh môi trường chưa tốt).
Tuy nhiên, tại Việt Nam, đa số bác sĩ nhi khoa khuyến cáo nên bắt đầu tẩy giun định kỳ cho trẻ từ 1 tuổi, khi hệ tiêu hóa và chức năng gan của trẻ đã phát triển tốt hơn để dung nạp thuốc tẩy giun an toàn.
2. Dùng thuốc tẩy giun cho bé 1 tuổi có hại không?
Việc tẩy giun cho trẻ 1 tuổi không gây hại nếu:
- Có chỉ định từ bác sĩ dựa trên thăm khám và xét nghiệm.
- Sử dụng thuốc tẩy giun phù hợp với lứa tuổi, được cấp phép sử dụng cho trẻ dưới 2 tuổi
- Dùng đúng liều lượng theo cân nặng và hướng dẫn chuyên môn.
Ngược lại, nếu cha mẹ tự ý mua thuốc và cho trẻ uống mà không qua tư vấn y khoa, trẻ có thể gặp:
- Tác dụng phụ: buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy.
- Ngộ độc thuốc nếu dùng sai liều.
3. Có cần tẩy giun cho bé 6 tháng tuổi hay không?
Không. Trẻ 6 tháng tuổi hầu như chưa có nguy cơ nhiễm giun sán nếu đang bú mẹ hoặc ăn dặm và đảm bảo các yếu tố vệ sinh tốt. Hơn nữa, đa số thuốc tẩy giun hiện nay không được khuyến cáo dùng cho trẻ dưới 12 tháng tuổi vì chưa đủ dữ liệu an toàn.
Chỉ trong trường hợp đặc biệt (ví dụ như xét nghiệm xác định trẻ nhiễm giun nặng, ảnh hưởng sức khỏe) thì bác sĩ mới cân nhắc kê đơn và theo dõi sát sao.
4. Bé tẩy giun có cần nhịn ăn sáng không?
Thực tế, mẹ không cần bắt trẻ phải nhịn ăn sáng để uống thuốc tẩy giun. Ngược lại, các chuyên gia sức khỏe khuyên nên cho trẻ ăn sáng trước khi uống thuốc tẩy giun để:
- Giảm kích ứng dạ dày và cảm giác buồn nôn sau uống thuốc.
- Giúp thuốc phát huy hiệu quả khi cơ thể đang ở trạng thái bình thường, không bị mệt do đói.
Một số thuốc tẩy giun được khuyến cáo uống sau bữa ăn no, đặc biệt là thuốc diệt giun sán ký sinh ở mô mỡ (ví dụ như albendazole, mebendazole). Bố mẹ nên đọc kỹ hướng dẫn hoặc tư vấn từ bác sĩ/dược sĩ trước khi cho trẻ dùng thuốc.
Hello Bacsi tin rằng qua những thông tin được cung cấp trong bài, các bố mẹ đã hiểu hơn về việc tẩy giun cho bé, thời điểm phù hợp để cho bé dùng thuốc tẩy giun, các loại thuốc tẩy giun thường dùng cho trẻ.
