Đối với trẻ nhỏ, bên cạnh chế độ dinh dưỡng hợp lý, cân đối thì việc nhận đủ chất đạm (protein) trong giai đoạn 1000 ngày đầu đời còn rất quan trọng đối với sự tăng trưởng về thể chất, phát triển chức năng hệ thần kinh và sức khỏe về lâu dài [1]. Thế nhưng, loại đạm nào sẽ giúp con dễ tiêu hóa – hấp thu nhất, đặc biệt khi trẻ phải dùng sữa công thức do mẹ không đủ điều kiện cho con bú?
Đạm whey giàu alpha-lactalbumin – Một trong những “dưỡng chất vàng” dễ hấp thu cho con
Chất đạm là một trong những nhóm chất quan trọng giúp trẻ tăng trưởng, phát triển cũng như góp phần tối ưu các cấu trúc và chức năng các hệ cơ quan của cơ thể [2]. Nhóm chất này giúp xây dựng và phát triển cấu trúc của nhiều hệ cơ quan quan trọng như xương, hệ cơ, hệ thần kinh…. Ngoài ra, chất đạm còn tác động tích cực đến sự phát triển của hệ thần kinh và hệ miễn dịch. [2], [13], [14]
Với trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi, sữa mẹ là thức ăn quan trọng nhất và đây cũng là nguồn cung cấp đạm chủ yếu. Chất đạm trong sữa mẹ gồm hỗn hợp đạm whey, đạm casein và nhiều loại peptide khác nhau. Tỷ lệ whey/casein sẽ thay đổi tùy theo thời điểm của sữa mẹ. Trong sữa non, tỷ lệ whey/casein ở mức gần 90:10, nhưng dần dần thay đổi thành 60:40 trong sữa trưởng thành. Tuy nhiên, tỷ lệ whey trong sữa mẹ cao hơn so với trong sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh khoảng 20%.
Đạm whey và đạm casein trong sữa mẹ đều mang đến những lợi ích nhất định đối với sức khỏe của trẻ. Cả hai sau khi được tiêu hóa hấp thu đều được phân thành các đơn vị cấu trúc cần cho quá trình chuyển hóa. Casein khi đi vào dạ dày được tiêu hóa hấp thu chậm nên có tác dụng giúp bé no lâu, hỗ trợ điều chỉnh nhu động ruột và hỗ trợ hấp thu canxi. Còn đạm whey trong sữa mẹ là loại đạm dễ tiêu hóa, ở dạng lỏng, đạm whey giúp bé tiêu hóa và hấp thu nhanh chóng. Alpha-lactalbumin là một trong những thành phần quan trọng của đạm whey, không chỉ giúp cung cấp các axit amin thiết yếu mà còn có hoạt tính kháng khuẩn và đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch [3]. Chính vì vậy, giai đoạn đầu đời, đạm whey giàu alpha-Lactalbumin sẽ là một trong những “dưỡng chất vàng” mà trẻ cần.
[embed-health-tool-child-growth-chart]
Làm sao để trẻ tận dụng hiệu quả nguồn đạm quý alpha-lactalbumin?
Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời, sau đó, song song với ăn bổ sung thì tiếp tục cho bú mẹ càng lâu càng tốt, có thể kéo dài đến 2 tuổi hoặc lâu hơn theo khuyến cáo của Tổ chức Y thế Thế giới (WHO) là giải pháp giúp trẻ tận dụng nguồn đạm alpha-lactalbumin tối đa [4]. Theo nghiên cứu, hàm lượng đạm whey giàu alpha-Lactalbumin trong sữa mẹ là 2 – 3g/L [5]. Nếu không được bú mẹ, có thể trẻ sẽ bỏ lỡ một trong những nguồn đạm whey giàu alpha-Lactalbumin dồi dào.
Đặc biệt, sữa mẹ còn có 2 thành phần là lợi khuẩn (probiotics) và chất xơ (prebiotics) giúp tối ưu hệ vi sinh đường ruột, qua đó giúp tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa, hỗ trợ trẻ hấp thu đạm alpha-lactalbumin. Trong đó, lợi khuẩn là những chủng vi khuẩn “thân thiện” với đường tiêu hóa, có tác dụng giúp cơ thể tiêu thụ và hấp thu thức ăn tốt hơn, sản sinh ra các hoạt chất giúp ức chế vi khuẩn gây hại, để từ đó góp phần bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa. Đồng thời, một số lợi khuẩn còn giúp gia tăng nồng độ kháng thể IgA, hạn chế các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa [17], [18].
Còn chất xơ (prebiotics), điển hình là HMO, “thức ăn khoái khẩu” giúp các chủng lợi khuẩn này phát triển [6]. HMO là thành phần giúp cân đối hệ vi sinh đường ruột, ngăn ngừa sự bám dính của mầm bệnh, đồng thời hỗ trợ phát triển trí não ở trẻ. [19]
Hiện đã có khoảng 200 loại HMO khác nhau được phát hiện và được phân thành 3 nhóm chính với 6 loại HMO quan trọng là Nhóm Fucosylated HMO – Nhóm có ưu thế trong bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa: 2’-FL, DFL và 3-FL; Nhóm Sialylated HMO – Nhóm ưu thể trong hỗ trợ sức đề kháng và chức năng não bộ: 3’-SL, 6’-SL; Non-fucosylated HMOs – Nhóm có ưu thế nuôi dưỡng lợi khuẩn: LNT [7], [8], [9], [10]. Nghiên cứu cho thấy khi 6 loại HMO được bổ sung đồng thời sẽ mang đến các lợi ích như [11]:
- Có thể giúp đa dạng hệ lợi khuẩn ở một số chủng, hỗ trợ cân đối hệ vi sinh đường ruột.
- Có tiềm năng tạo sự tương hỗ & cộng hưởng ở một số chủng lợi khuẩn, từ đó giúp tối ưu hóa hệ vi sinh đường ruột, nâng cao hiệu quả miễn dịch cũng như sức khỏe tổng thể.
- Có thể giúp tăng gấp đôi lượng axit béo chuỗi ngắn (SCFA), một hoạt chất sinh học tiềm năng trong việc tăng cường sức khỏe trẻ
Như vậy, khi bú mẹ, trẻ còn có được sự hỗ trợ của 2 thành phần là lợi khuẩn (probiotics) và HMO, giúp hệ vi sinh đường ruột của bé được cân đối, từ đó từ đó giúp trẻ tăng cường sức khỏe tổng thể và hỗ trợ trẻ tận dụng hiệu quả nguồn đạm alpha-lactalbumin. Tuy nhiên, không phải lúc nào mẹ cũng đủ điều kiện cho bé bú. Ngoài ra, một nghiên cứu cũng cho thấy, cứ 5 bà mẹ Việt Nam lại có 2 bà mẹ thiếu gen FUT2 dẫn đến việc sữa có khả năng bị thiếu hụt 2 HMOs quan trọng là DFL và 2’-FL [12].
Với những trường hợp mẹ không thể cho bé bú hoặc muốn bé nhận đủ HMO để tối ưu việc hấp thu đạm, giải pháp có thể cân nhắc là nhờ đến sự hỗ trợ của sữa công thức. cải tiến được phát triển với các thành phần giống như trong sữa mẹ, bao gồm đạm whey giàu alpha-Lactalbumin, HMO và lợi khuẩn, nhằm tối ưu hóa sự phát triển và tiêu hóa của trẻ.
Sữa công thức này có hàm lượng đạm whey giàu alpha-Lactalbumin đạt khoảng 2,2g/L (gần với “chuẩn vàng sữa mẹ” là khoảng 2 – 3g/L). Đặc biệt, công thức sữa cải tiến còn có 6 HMOs và 2 tỷ lợi khuẩn BB-12TM và LGGTM trong 100g bột. Hai thành phần giúp bé củng cố sức khỏe hệ tiêu hóa để hỗ trợ cho quá trình tiêu hóa – hấp thu.
Tuy nhiên, mẹ cũng cần lưu ý, sữa mẹ vẫn là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho bé, do đó, mẹ chỉ nên dùng sữa công thức để bổ sung trong trường hợp cần thiết. Khi lựa chọn sữa công thức bổ sung cho bé, mẹ cũng nên tham khảo thêm ý kiến bác sĩ nếu có bất cứ thắc mắc nào.
Tóm lại, đối với trẻ nhỏ, một trong những cách để trẻ có thể tận dụng tối ưu nguồn đạm quý như đạm whey giàu alpha-lactalbumin, trẻ nên được bổ sung đồng thời 2 thành phần quan trọng là 6 loại HMO và lợi khuẩn để tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa. Cho bé bú mẹ là giải pháp tốt nhất giúp bé nhận đủ các dưỡng chất quan trọng kể trên, tuy nhiên nếu không thể cho bé bú thì công thức sữa được lấy cảm hứng từ sữa mẹ với 6 HMOs, 2 tỷ lợi khuẩn BB-12TM và LGGTM cùng đạm whey giàu alpha-Lactalbumin sẽ là sự hỗ trợ đáng tin cậy.
