Việc quan sát thóp trẻ sơ sinh có thể giúp cha mẹ phát hiện những bất thường về tình trạng sức khỏe của con. Một trong những thắc mắc thường gặp là thóp trẻ sơ sinh bị lõm có nguy hiểm không?
Thóp trẻ sơ sinh thường hơi lõm hoặc phập phồng theo nhịp thở của trẻ. Đây là đặc điểm bình thường của thóp do ảnh hưởng bởi lưu lượng máu chảy qua mạch nơi đây. Thế nhưng, nếu thóp của trẻ lõm hơn bình thường thì có thể là dấu hiệu cảnh báo một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như thiếu nước, suy dinh dưỡng. Bài viết sau đây của Hello Bacsi sẽ giúp bạn biết thóp trẻ sơ sinh bị lõm có nguy hiểm không và cần điều trị như thế nào.
Thóp trẻ sơ sinh là gì, có chức năng gì?
Trên đầu của trẻ sơ sinh có 2 điểm mềm được gọi là thóp. Trong đó:
- Thóp sau thường nhỏ hơn có kích thước khoảng 0,6cm và có hình dạng tam giác.
- Thóp trước sẽ có kích thước lớn hơn, khoảng 2,5cm nằm ở trên đỉnh đầu và có hình dạng như cánh diều hoặc họa tiết kim cương.
Nếu kích thước các thóp nhỏ hoặc lớn hơn con số trung bình trên thì cần đến gặp bác sĩ để kiểm tra.
Khi chào đời, xương đầu của trẻ còn mềm và được kết nối bởi các mô. Điểm kết nối này chính là thóp giúp cho hộp sọ linh hoạt hơn khi được sinh ra qua ngả âm đạo, để phần đầu có thể ép gọn lại và chui ra ngoài. Bên cạnh đó, thóp còn có vai trò tạo không gian để não phát triển đến kích thước như người trưởng thành.
Tuy thóp mềm hơn vùng xương đầu xung quanh nhưng vẫn được bảo vệ dưới một lớp màng dày cho đến khi các xương nối lại với nhau hoàn toàn. Do đó, những động tác nhẹ nhàng như gội đầu, đội mũ… sẽ không làm ảnh hưởng đến thóp.
Quá trình đóng thóp hoàn toàn thường mất khoảng trung bình là 10 – 14 tháng sau sinh, thóp sau sẽ đóng kín trước thóp trước. Một số rất ít trẻ đóng thóp rất trễ, có khi đến 18 tháng tuổi mà thóp vẫn mở nhưng thường sẽ đóng kín hoàn toàn trước khi trẻ được 24 tháng. Để kiểm tra tình trạng thóp trẻ sơ sinh thì cha mẹ có thể dùng tay sờ nhẹ nhàng vào vị trí này. Chú ý không kiểm tra quá nhiều lần hoặc ấn mạnh tay sẽ làm cho trẻ sợ.
[embed-health-tool-child-growth-chart]
Thóp trẻ sơ sinh bị lõm là do đâu, có nguy hiểm không?
Nếu nhận thấy thóp trẻ sơ sinh bị lõm bất thường thì đó có khả năng là dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe ở con. Nguyên nhân gây lõm thóp có thể là:
- Thiếu dịch. Đây là nguyên nhân chủ yếu gây thóp lõm ở trẻ sơ sinh. Cơ thể thiếu chất dịhc (cụ thể là chưa bú đủ) sẽ không thể duy trì các hoạt động bình thường. Cha mẹ nếu thấy thóp lõm cùng các dấu hiệu nghi ngờ mất nước khác thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức để được điều trị kịp thời.
- Suy dinh dưỡng. Tình trạng suy dinh dưỡng thường đi kèm với mất nước và khiến thóp trẻ sơ sinh bị lõm gây nguy hiểm đến sức khỏe. Các triệu chứng của trẻ bị suy dinh dưỡng thường là thiếu cân, tóc khô, dễ rụng, mệt mỏi, không tập trung, da kém đàn hồi.
- Viêm đại tràng nhiễm độc cấp tính. Nguyên nhân này ít khi xảy ra nhưng cũng khiến thóp trẻ sơ sinh bị lõm. Trường hợp này hiếm gặp nhưng gây đe dọa đến tính mạng của trẻ nên cha mẹ cần hết sức chú ý.
- Suy dinh dưỡng thể phù (Hội chứng Kwashiorkor). Đây là một hội chứng thiếu đa dinh dưỡng ở trẻ do thiếu hụt protein. Sau khi điều trị, trẻ cũng không có khả năng năng phát triển đầy đủ như trẻ khỏe mạnh bình thường. Tuy nhiên, nếu điều trị trễ sẽ dẫn đến những khuyết tật suốt đời về thể chất hoặc tinh thần. Nếu không điều trị trẻ sẽ bị hôn mê, sốc, thậm chí là tử vong.
- Đái tháo nhạt. Đái tháo nhạt là một một tình trạng bệnh lý hiếm gặp ở trẻ sơ sinh khi thận không giữ được nước, khiến cho thóp bị lõm vào. Tùy theo mức độ bệnh mà bác sĩ sẽ có kế hoạch điều trị phù hợp.
Thóp trẻ sơ sinh bị lõm được chẩn đoán và điều trị như thế nào?
1. Chẩn đoán
Để chẩn đoán về tình trạng thóp lõm ở trẻ sơ sinh và xác định nguyên nhân, bác sĩ sẽ tiến hành các bước kiểm tra sau:
- Kiểm tra thể chất bao gồm quan sát và chạm vào thóp trẻ sơ sinh, đánh giá độ đàn hồi của da.
- Hỏi về các triệu chứng khác ở trẻ bị lõm thóp để đánh giá mức độ nghiêm trọng.
- Làm các xét nghiệm như xét nghiệm máu hoặc nước tiểu. Xét nghiệm công thức máu toàn phần giúp xác định số lượng tế bào bạch cầu và hồng cầu cùng các thành phần máu khác để phát hiện các vấn đề như nhiễm trùng, thiếu máu do mất nước. Xét nghiệm nước tiểu dùng để kiểm tra tình trạng bất thường mà trẻ có thể gặp phải.
Một số trường hợp bác sĩ có thể chỉ định thực hiện xét nghiệm chuyển hóa toàn diện để đánh giá nồng độ các chất trong cơ thể, khả năng chuyển hóa của trẻ.
2. Điều trị
Dựa trên nguyên nhân khiến thóp trẻ sơ sinh bị lõm mà bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, chẳng hạn như:
- Với trẻ bị mất nước gây lõm thóp cần được bổ sung bù đủ lượng chất lỏng. Mẹ sẽ cần cho con bú nhiều hơn và thường xuyên hơn để tăng cường hấp thu chất lỏng cho trẻ. Nếu trẻ bị nôn ói, tiêu chảy thì có thể truyền dịch qua tĩnh mạch để bù nước.
- Các trẻ bị suy dinh dưỡng cần bổ sung chất điện giải có công thức riêng biệt dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ để điều trị thóp bị lõm. Tuy nhiên, nếu trẻ đang thiếu nước do hàm lượng đường và muối trong chất điện giải thì không nên sử dụng cách này vì sẽ gây mất nước thêm.
Các nguyên nhân khiến thóp trẻ sơ sinh bị lõm cần được giải quyết càng sớm càng tốt, nếu không điều trị sẽ dẫn đến biến chứng lâu dài. Thậm chí các trường hợp trẻ không bị lõm thóp nhưng chậm phát triển hoặc tăng cân bất thường cũng cần đến gặp bác sĩ để kiểm tra.
