Sôi bụng ở trẻ sơ sinh là hiện tượng phổ biến, khi bụng bé phát ra những âm thanh “ùng ục”, “ọc ọc”. Phần lớn đây là phản ứng sinh lý bình thường khi hệ tiêu hóa của trẻ còn non nớt. Tuy nhiên, đôi khi sôi bụng cũng có thể liên quan đến bệnh ở đường tiêu hóa hoặc một số bệnh lý tiềm ẩn.
Hiểu rõ nguyên nhân và cách chăm sóc đúng sẽ giúp cha mẹ yên tâm hơn, đồng thời hỗ trợ bé tiêu hóa tốt, thoải mái và ngủ ngon hơn.
Nguyên nhân gây ra tình trạng sôi bụng ở trẻ sơ sinh
Sôi bụng là hiện tượng thường gặp ở bé và có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến:
1. Chế độ ăn của mẹ
Sữa mẹ phản ánh trực tiếp chế độ ăn của mẹ. Nếu mẹ ăn quá nhiều thực phẩm dễ sinh hơi, đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ hoặc thức ăn chưa chín kỹ thì có thể dễ gây ra tình trạng sôi bụng ở trẻ sơ sinh.
2. Trẻ nuốt nhiều không khí khi bú hoặc khóc
Khi trẻ bú mẹ hoặc bú bình không đúng cách, ngậm bắt vú không đúng vị trí, hoặc núm vú bình sữa không vừa miệng, dòng sữa có thể quá nhanh hoặc quá chậm. Điều này khiến bé dễ nuốt phải nhiều không khí. Khí tích tụ trong dạ dày và ruột tạo nên âm thanh sôi bụng, đi kèm cảm giác khó chịu.
3. Không dung nạp lactose
Một số trẻ thiếu men lactase để tiêu hóa đường lactose trong sữa, dẫn đến hiện tượng sôi bụng ở trẻ sơ sinh.
4. Trẻ quá đói hoặc quá no
Khi đói, dạ dày trống rỗng bắt đầu co bóp, đồng thời giải phóng khí trong ổ bụng. Quá trình này tạo ra những âm thanh “ùng ục” mà ba mẹ nghe thấy. Đây là dấu hiệu bé cần được cho bú.
Ngược lại, khi bé bú quá nhiều, một phần sữa không được tiêu hóa hết, đi xuống ruột và bị vi khuẩn lên men sinh khí. Khí này tích tụ lại, làm bụng bé sôi và phát ra tiếng động.
5. Nhiễm khuẩn hoặc virus đường ruột
Trẻ sơ sinh có thể bị sôi bụng do nhiễm vi khuẩn (như E.coli, Shigella, Salmonella) hoặc virus, thường đến từ việc ngậm núm vú giả hay ngón tay không vệ sinh. Các tác nhân này làm mất cân bằng hệ vi sinh, gây tiêu chảy, đau bụng kèm theo tiếng sôi bụng.
[embed-health-tool-child-growth-chart]
Sôi bụng ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?
Phần lớn các trường hợp sôi bụng ở trẻ sơ sinh chỉ xuất phát từ nguyên nhân sinh lý và không quá nguy hiểm. Khi hệ tiêu hóa dần hoàn thiện, tình trạng này thường tự cải thiện. Tuy nhiên, ba mẹ cần đưa bé đi khám nếu tình trạng sôi bụng ở trẻ sơ sinh đi kèm các biểu hiện như:
- Đầy hơi
- Đau bụng
- Phân có sự thay đổi bất thường như phân lỏng, có chất nhầy, có máu, màu sắc hoặc mùi bất thường…
Các biểu hiện trên có thể là dấu hiệu của rối loạn tiêu hóa hoặc bệnh lý khác, cần được bác sĩ thăm khám.
Cách xử lý tình trạng sôi bụng ở trẻ sơ sinh
Ba mẹ có thể áp dụng một số biện pháp chăm sóc tại nhà dưới đây để giúp bé thoải mái hơn:
1. Điều chỉnh tư thế bú
Nếu bé đang bú mà khó chịu, bụng phát ra tiếng ọc ọc, mẹ có thể thay đổi tư thế bú phù hợp hơn. Nếu cho con bú bình, hãy để bé ngậm kín núm vú, đuổi khí trước khi cho bé bú để hạn chế bé nuốt phải không khí.
2. Vỗ ợ hơi sau mỗi cữ bú
Sau khi trẻ bú xong, ba mẹ nên bế thẳng bé và vỗ nhẹ sau lưng để con ợ hơi, đẩy khí thừa ra ngoài. Việc này giúp trẻ tiêu hóa tốt hơn và giảm tình trạng sôi bụng ở trẻ sơ sinh.
3. Lưu ý chế độ ăn của mẹ
Với trẻ bú mẹ hoàn toàn, chế độ ăn của mẹ có ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa của bé. Mẹ nên ưu tiên thực phẩm nấu chín, dễ tiêu, uống đủ nước sôi để nguội. Hạn chế đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ hay quá nhiều đạm động vật.
4. Thay đổi công thức pha sữa
Nếu bé bú sữa công thức, ba mẹ có thể cân nhắc đổi sang loại sữa dễ tiêu, mát, ít đạm và có thành phần gần giống sữa mẹ. Khi pha sữa, cần tuân thủ đúng hướng dẫn, đồng thời vệ sinh và tiệt trùng bình, núm vú và dụng cụ pha sữa trước khi cho bé dùng.
5. Cho bé bú vừa đủ
Để giảm tình trạng sôi bụng ở trẻ sơ sinh, cha mẹ không nên để bé quá đói mới cho bú hoặc bú quá no trong một lần cũng như không ép trẻ bú nếu trẻ không có nhu cầu.
Sôi bụng ở trẻ sơ sinh thường chỉ là hiện tượng sinh lý bình thường và có thể giảm bớt nhờ chăm sóc đúng cách. Việc điều chỉnh thói quen bú, chế độ ăn của mẹ và vỗ ợ hơi cho con có thể hỗ trợ hệ tiêu hóa còn non nớt của trẻ hoạt động hiệu quả và khỏe mạnh hơn.
