Chăm sóc trẻ 0-12 tháng

Bài viết được viết bởi Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Phạm Nhật An - Giám đốc Trung tâm Nhi kiêm trưởng khoa nội trú Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp trên thường xảy ra vào thời điểm giao mùa, lúc trời trở lạnh, độ ẩm trong không khí giảm thấp, trẻ em có thể mắc căn bệnh này khoảng 6 đến 8 lần trong năm. Để giúp cho các phụ huynh biết cách chăm sóc trẻ, phát hiện và xử trí kịp thời khi trẻ bị viêm đường hô trên tại nhà, dưới đây là hướng dẫn của Gs. Ts Phạm Nhật An - GĐ Trung tâm Nhi tại bệnh viện Vinmec Times City.

1. Nguyên nhân gây bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp trên

• Do virus.
• Do vi khuẩn.
• Do cảm lạnh.

Nuôi con bằng sữa mẹ là cách tốt nhất để trẻ sơ sinh phát triển toàn diện. Tuy nhiên, nhiều mẹ gặp tình trạng ít sữa hoặc trẻ bú nhưng không sổ sữa đều. Chọn đúng thực phẩm và đồ uống hỗ trợ lợi sữa là bí quyết giúp trẻ bú đủ và đều, đồng thời mẹ không bị mệt mỏi. Dưới đây là các thực phẩm giúp ẹm nhiều sữa nè

1. Thực phẩm giúp mẹ nhiều sữa

1. Các loại đậu: Đậu xanh, đậu nành, đậu đen… chứa nhiều protein và isoflavone, giúp kích thích tuyến sữa hoạt động tốt.
2. Ngũ cốc nguyên hạt: Yến mạch, lúa mạch, gạo lứt giàu sắt, vitamin B giúp mẹ bổ sung năng lượng và tăng lượng sữa.
3. Cá hồi, cá thu: Giàu omega-3, DHA, tốt cho trí não trẻ và giúp mẹ sữa về đều hơn.
4. Rau xanh và trái cây: Rau cải, bông cải, cà rốt, trái cây tươi cung cấp vitamin, khoáng chất, giúp mẹ khỏe và sữa thơm ngọt.
5. Thịt nạc và trứng: Cung cấp protein chất lượng, hỗ trợ cơ thể mẹ sản xuất sữa ổn định.

2. Đồ uống lợi sữa

1. Nước ấm: Uống đủ nước giúp mẹ tránh mất nước, sữa về đều hơn.
2. Sữa và các chế phẩm từ sữa: Sữa tươi, sữa chua giúp mẹ bổ sung canxi và protein.
3. Nước lá lợi sữa: Lá đinh lăng, lá bồ công anh, lá chè vằng… có tác dụng kích thích tuyến sữa.
4. Sinh tố lợi sữa: Sinh tố từ chuối, bơ, yến mạch, hạnh nhân vừa giàu dinh dưỡng vừa hỗ trợ sữa về đều.

3. Bí quyết giúp trẻ sơ sinh sổ sữa đều

• Cho trẻ bú đúng tư thế, đầu trẻ áp sát ngực mẹ, miệng rộng ôm núm sữa.
• Thiết lập lịch bú đều đặn, mỗi 2–3 giờ một lần, kể cả ban đêm.
• Vắt sữa hoặc hút sữa khi bé chưa bú hết để kích thích sữa về đều.
• Mẹ nghỉ ngơi hợp lý, tránh stress, vì căng thẳng làm sữa chậm về.

Hy vọng với chế độ dinh dưỡng hợp lý và thói quen bú khoa học, mẹ sẽ nhiều sữa hơn, trẻ sơ sinh bú đều và khỏe mạnh, giúp cả mẹ và bé cùng tận hưởng giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ trọn vẹn.

Nhiều gia đình có thói quen cho bé uống thêm nước khi bú, hoặc bổ sung nước cho bé sau các cữ bú để bé đỡ khát hoặc để tráng miệng cho bé. Điều này nghe có vẻ hợp lý, nhưng sự thật đây là điều không tốt cho bé sơ sinh dưới 6 tháng tuổi.

Cho trẻ sơ sinh uống nước khiến bé có nguy cơ bị tiêu chảy và suy dinh dưỡng

Nguồn nước có thể không sạch và khiến bé bị nhiễm trùng.

Bên cạnh đó, dạ dày của trẻ sơ sinh có dung tích nhỏ, việc cho bé uống thêm nước sẽ làm cho bé bị no và bú mẹ ít đi, hoặc ngưng bú sữa mẹ, từ đó bé kém hấp thu chất dinh dưỡng dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng. Cho bé uống thêm nước sau mỗi cử bú dễ khiến bé bị ọc hay bị sặc. Mặt khác, nếu các bà mẹ cho con uống nước thay vì bú cũng sẽ khiến mẹ dần ít sữa trong tương lai.

Sữa mẹ có hơn 80% là nước:

Sữa mẹ chứa hơn 80% là nước, đặc biệt là sữa đầu dòng (sữa đầu mỗi cử bú). Do đó, bất cứ khi nào người mẹ cảm thấy con mình khát, mẹ có thể cho con bú. Điều này sẽ thỏa mãn “cơn khát” của bé và tiếp tục bảo vệ bé khỏi nguy cơ nhiễm trùng. Bé không cần nước trước khi được 6 tháng tuổi, ngay cả trong điều kiện khí hậu nóng. Đây cũng là một trong những lý do mà Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến nghị trẻ nên được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời.

Một đứa trẻ được coi là bú mẹ hoàn toàn khi chỉ nhận được sữa mẹ, không có bất kỳ thức ăn hoặc chất lỏng bổ sung nào, ngay cả nước; ngoại trừ khi trẻ cần dùng thuốc, dung dịch bù nước đường uống, thuốc nhỏ, xi-rô vitamin, khoáng chất theo chỉ định của bác sĩ.

Khi cho con bú nghĩa là mẹ đã cho bé uống tất cả nước mà bé cần, đồng thời cung cấp nước an toàn và bảo vệ bé chống lại bệnh tiêu chảy.

Cho trẻ uống nước với số lượng lớn thậm chí có thể dẫn đến ngộ độc nước uống, đó là tình trạng các chất điện giải (như natri) trong máu của em bé bị pha loãng, ức chế các chức năng cơ thể bình thường và dẫn đến các vấn đề nguy hiểm như nhiệt độ cơ thể thấp hoặc co giật .Vì trẻ dưới 6 tháng tuổi có khối lượng cơ thể thấp, việc uống nước rất dễ khiến vượt nhu cầu Natri bình thường của cơ thể - những khoáng chất và chất điện giải này đã có đủ trong sữa mẹ khi mẹ cho bé bú.

Khi nào có thể cho bé uống thêm nước?

Các tổ chức Y tế trên thế giới khuyên mẹ nên đợi đến khi bé bắt đầu ăn dặm. Tại thời điểm đó, mẹ có thể cung cấp một lượng nhỏ nước đun sôi để nguội nhưng không thay thế sữa mẹ. Bé vẫn nên được cho bú mẹ tiếp tục và kéo dài về sau mà theo khuyến cáo của WHO là nên kéo dài đến 24 tháng để trẻ được phát triển toàn diện.