Hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp?

Thuốc lá có ảnh hưởng thế nào tới hệ hô hấp?

Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 1/3 dân số toàn cầu, tức là khoảng 1,1 tỉ người hút thuốc lá. Việt Nam đang nằm trong top 15 nước hút thuốc lá cao nhất thế giới với tỉ lệ bỏ thuốc lá thành công rất thấp. Tình trạng hút thuốc lá hiện nay diễn biến rất phức tạp, số lượng người hút thuốc ngày càng gia tăng. Bên cạnh đó, khói thuốc lá gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp của cả người hút thuốc và những người xung quanh.

Tại sao hút thuốc lá có hại?

(Thuốc lá là nguyên nhân gây ra rất nhiều bệnh)

Khói thuốc lá chứa tới hơn 7000 chất, phần lớn là chất độc hại trong đó có khoảng 69 chất là tác nhân gây ung thư, ngoài ra còn có các hoạt chất gây nghiện, gây độc tế bào, gây đột biến gen,… Một số chất điển hình trong khói thuốc lá bao gồm:

– Nicotin: là chất gây nghiện có trong thuốc lá, trong một điếu thuốc lá có chứa khoảng 1-3 mg nicotine. Dùng nicotine thời gian dài khiến tim đập nhanh, tăng huyết áp, vị giác tê liệt, tâm trạng thẫn thờ, đờ đẫn.

– Carbon monoxide: là loại khí không mùi, không màu, chiếm chỗ của khí oxy khi kết hợp với hồng huyết cầu trong máu làm cho cơ thể bị thiếu dưỡng khí. Chỉ với lượng rất nhỏ nhưng liên tục trong thời gian lâu, khí này cũng đưa tới bệnh tim mạch.

– Nhựa thuốc lá: Thuốc lá chứa cả ngàn hóa chất, gần một nửa có trong tự nhiên hoặc do phản ứng giữa các hóa chất với nhau khi điếu thuốc được đốt cháy. Một số khác được nhà sản xuất cho thêm để tăng hương vị. Khi cháy, các hóa chất này kết tụ với nhau và tạo ra nhựa thuốc (Tar), một hợp chất dính như keo, màu vàng sậm, kích thích cuống họng và phế nang.

– 1,3-Butadiene: là một hóa chất được dùng để sản xuất cao su. Nó được xem là một hóa chất gây ung thư và có thể gây ra ung thư máu.

Ảnh hưởng của thuốc lá tới hệ hô hấp

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính:

Hút thuốc lá đã được xác định là nguyên nhân của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Trong số 100 người hút thuốc lá thì có đến 80 người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Khả năng bị tử vong do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính gia tăng gấp 30 lần ở những người hút thuốc lá nặng so với những người không hút thuốc. Nếu hút thuốc lá trong thời gian dài sẽ để lại trên phổi những tổn thương không thể hồi phục.

Sự tắc nghẽn luồng khí ở phổi sẽ tiến triển ngày càng nặng nề nếu người bệnh tiếp tục hút thuốc lá và làm cho chức năng hô hấp bị sụt giảm dần. Ở những người hút thuốc lá, sự sụt giảm này diễn ra nhanh hơn gấp 2 – 3 lần so với người bình thường, nghiện thuốc lá càng nặng thì sự sụt giảm chức năng hô hấp càng nhanh hơn.

Ung thư phổi

Hút thuốc lá ảnh hưởng đến phổi và chức năng phổi: tổn thương phổi, làm chậm phát triển chức năng phổi ở trẻ nhỏ, làm giảm chức năng phổi. Đặc biệt, ở những người hút thuốc lá, tỉ lệ mắc ung thư phổi cao gấp 10 lần so với những người không hút thuốc bởi trong khói thuốc lá có ít nhất 69 loại hóa chất có thể gây ung thư.

Người hút thuốc lá thường bài tiết nhiều đờm hơn người không hút thuốc và khả năng đưa đờm ra khỏi đường hô hấp cũng kém hơn do hệ thống lông chuyển ở người hút thuốc bị liệt hoặc thậm chí đã bị phá hủy. Bên cạnh đó, do ảnh hưởng của các chất độc hại có trong khói thuốc lá, đường thở dễ bị co thắt, luồng khí hít vào và thở ra bị cản trở, tạo các tiếng ran rít, ran ngáy khi thở và có thể gây khó thở. Hiện ở Việt Nam, ung thư phổi vẫn là căn bệnh có tỉ lệ tử vong hàng đầu.

Bệnh hen

Thuốc lá là tác nhân kích thích mạnh mẽ các triệu chứng hen suyễn, gây kích ứng niêm mạc đường thở. Khi một người hít phải khói thuốc lá, các chất lắng đọng trong lớp niêm mạc ẩm của đường hô hấp và có thể gây ra các đợt hen suyễn. Khói thuốc chứa nhiều hóa chất gây kích thích phổi, tình trạng viêm cũng sẽ nặng thêm và đưa đến cơn hen cấp.

Mặc dù hút thuốc không phải là nguyên nhân gây ra cơn hen nhưng nó làm cho tình trạng bệnh hen ngày càng nặng hơn và tỉ lệ tử vong ở người bị hen đang hoặc đã từng hút thuốc tăng gấp nhiều lần so với những người không hút thuốc.

Thuốc lá điện tử có “lợi” hơn thuốc lá truyền thống không?

Hiện nay có rất nhiều người sử dụng thuốc lá điện tử thay cho thuốc lá thông thường và nghĩ rằng nó không hề gây nguy hại tới sức khỏe. Trên thực tế, người sử dụng rất khó để biết có gì bên trong thuốc lá điện tử. Mặc dù một số loại được quảng cáo là không chứa nicotine song các nghiên cứu cho thấy chính tại các sản phẩm này có chứa nhiều thành phần gây ảnh hưởng tới sức khỏe như: nicotine; các hạt siêu mịn có thể hít sâu vào phổi; thành phần glycerin, glycerol gây viêm phổi; chất tạo mùi trái cây gây ra viêm phế tắc quản nghẽn,…

Các loại hóa chất độc hại trong thuốc lá điện tử khi xâm nhập vào phổi sẽ làm cản trở quá trình lưu thông oxy, tăng viêm, làm rò rỉ mạch máu, nghiêm trọng hơn là gây tích tụ dịch ở phổi. Nếu hút thuốc lá điện tử trong thời gian dài, liên tục có thể gây ra các triệu chứng như ho có đờm kéo dài, đau tức ngực, khó thở khi vận động, ho ra máu,…đó chính là thủ phạm gây ra các tổn thương nghiêm trọng ở phổi.

(ST)

Hầu hết người hút thuốc lá điện tử vẫn sử dụng đồng thời cả thuốc lá thông thường. Việc sử dụng kép này khiến cho người hút tiếp xúc với nhiều loại độc chất hơn dẫn đến: tăng tỷ lệ các bệnh lý hô hấp, mức độ khó thở nặng hơn, tỷ lệ đột quỵ lớn hơn.

Hút thuốc lá điện tử chỉ là việc thay thế một sản phẩm thuốc lá này bằng sản phẩm thuốc lá khác. Các nghiên cứu đã chỉ ra việc sử dụng thuốc lá điện tử sẽ làm duy trì, kéo dài việc sử dụng thuốc lá thông thường và ít có khả năng bỏ thuốc hơn. Bên cạnh đó, những lầm tưởng rằng thuốc lá điện tử là thuốc lá thế hệ mới và “lành” hơn thuốc lá truyền thống là suy nghĩ sai lầm của đa phần giới trẻ ngày nay cũng như góp phần hủy hoại sức khỏe của chính bản thân người hút một cách nhanh nhất.

Như vậy, thuốc lá dù ở hình thức nào cũng đểu ảnh hưởng rất xấu đến chức năng hô hấp nói riêng và sức khỏe con người nói chung. Hãy từ bỏ thuốc lá để bảo vệ sức khỏe của chính mình và những người xung quanh.