Não là “đơn vị điều khiển” trung tâm của cơ thể, là kho lưu trữ ký ức và cảm xúc. Xuyên suốt lịch sử, các nhà triết học tin rằng, bộ não con người thậm chí có thể chứa đựng cả linh hồn. Vậy những hiểu biết về bộ não con người đã mang lại lợi ích gì cho chúng ta?
Là cơ quan chính của hệ thần kinh, não quản lý hầu hết các hoạt động của cơ thể và xử lý tất cả thông tin nhận được từ cả bên trong và bên ngoài. Không những vậy, não bộ con người còn là nơi chứa đựng cảm xúc và giúp chúng ta có khả năng nhận thức, bao gồm suy nghĩ, ghi nhớ và đưa ra quyết định.
Cơ quan này lần đầu tiên được đề cập đến trong một ghi chép về y học từ thời Ai Cập cổ đại, được phát hiện vào những năm 1800. Kể từ đó, sự hiểu biết của chúng ta về chức năng và cấu tạo não bộ con người bắt đầu được mở rộng, mặc dù vẫn còn nhiều bí ẩn xung quanh cơ quan này. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá một số sự thật thú vị về não bộ con người nhé.
1. Não người nặng bao nhiêu kg?
Kích thước não của mỗi người rất khác nhau, phụ thuộc phần lớn vào tuổi tác, giới tính và khối lượng cơ thể. Tuy nhiên, vài nghiên cứu cho rằng, bộ não của đàn ông nặng trung bình khoảng 1.336 gram, trong khi não phụ nữ nặng khoảng 1.198 gram.
Xét về kích thước, bộ não của con người không phải là lớn nhất. Tuy nhiên, trong tất cả các loài động vật trên trái đất, con người sở hữu bộ não có lượng tế bào thần kinh nhiều nhất. Các tế bào thần kinh giúp lưu trữ và truyền thông tin bằng tín hiệu điện và hóa học.
Người ta cho rằng, bộ não con người chứa khoảng 100 tỷ tế bào thần kinh. Theo đó, một nhà thần kinh học người Brazil, Suzana Herculano-Houzel đã phát hiện ra cách đếm số tế bào thần kinh của não người và số tế bào thần kinh mà ông đếm được là khoảng 86 tỷ.
2. Bộ não con người được cấu tạo từ gì?
Đặc điểm của não bộ con người là được cấu tạo từ các mô mềm, được chia thành chất xám và chất trắng. Não chứa các tế bào thần kinh, các mạch máu nhỏ cũng như các tế bào khác, giúp duy trì tế bào thần kinh và sức khỏe não bộ. Não có hàm lượng nước và chất béo cao (khoảng 60%).
Bộ não con người thời hiện đại có hình cầu, không giống như bộ não của người tối cổ vào khoảng 40.000–50.000 năm trước có hình dạng hơi thon dài ở phía sau.
Cơ quan này được tạo nên cùng với cột sống và hệ thống thần kinh trung ương. Cấu trúc não người có ba phần chính:
- Tiểu não nằm ở phía sau và dưới đại não, có chức năng điều hòa cử động và duy trì cân bằng.
- Thân não là phần phía sau của não, kết nối não với tủy sống. Thân não là vị trí qua lại của các đường dẫn truyền cảm giác, vận động.
- Đại não là phần lớn nhất trong não bộ con người và lấp đầy hầu hết hộp sọ, bao gồm vỏ não (có bán cầu não trái và bán cầu não phải) và 4 thùy nằm ở cả 2 bán cầu não. Mỗi thùy được phân chia thành các vùng có chức năng riêng biệt. Các thùy não hoạt động phối hợp với nhau để tạo hành động, suy nghĩ, cảm giác… của con người.
3. Não bộ con người “đói” như thế nào?
Bộ não con người sử dụng bao nhiêu phần trăm năng lượng của cơ thể? Mặc dù bộ não của con người không phải là một cơ quan lớn, nhưng hoạt động của nó đòi hỏi rất nhiều năng lượng. Bộ não con người chỉ nặng bằng 2% cơ thể nhưng một mình nó đã sử dụng hết 25% năng lượng mà cơ thể cần.
Tại sao não cần nhiều năng lượng như vậy? Một số nhà khoa học đã đưa ra giả thuyết rằng, não bộ dùng phần lớn năng lượng cho các quá trình nhận thức và suy nghĩ của cơ thể, một số khác được dùng để bảo vệ và duy trì hoạt động sống của cơ thể. Vì vậy, bộ não vẫn cần sử dụng rất nhiều năng lượng ngay cả khi cơ thể đang ở “trạng thái nghỉ ngơi” và không tham gia vào bất kỳ hoạt động nào.
4. Chúng ta đã dùng bao nhiêu công suất của bộ não?
Con người sử dụng bao nhiêu phần trăm não bộ? Nhiều quan niệm cho rằng con người chúng ta chỉ mới tận dụng được 10% công suất của não và nếu có thể sử dụng hết 90% công suất còn lại, chúng ta sẽ có những khả năng đáng kinh ngạc. Mặc dù vẫn chưa rõ quan niệm này bắt nguồn từ đâu và lan truyền nhanh đến mức nào, nhưng ý tưởng về việc chúng ta có thể sử dụng hết sức mạnh của bộ não con người nghe rất hấp dẫn.
Tuy nhiên điều này là vô căn cứ, vì ngay cả trong trạng thái nghỉ ngơi, não vẫn hoạt động và cần năng lượng. Việc quét não đã chỉ ra rằng, chúng ta sử dụng bộ não khá nhiều, ngay cả trong lúc ngủ. Khi một phần não đang làm việc thì phần não còn lại sẽ có nhiệm vụ duy trì hoạt động sống của cơ thể. Đó là lý do vì sao dù không suy nghĩ, bộ não của bạn vẫn liên tục hoạt động.
Nếu chúng ta chỉ sử dụng 10% bộ não, thì có lẽ 90% còn lại của bộ não có thể giúp chúng ta ngăn chặn được cơn đột quỵ, đau tim… hoặc gì đó tương tự, và rõ ràng là điều đó không thể xảy ra.
5. Bạn thuận não phải hay não trái?
Bạn sử dụng não trái hay não phải nhiều hơn? Một vài câu hỏi trắc nghiệm trên Internet có thể giúp bạn xác định được câu trả lời. Một số người thuận não phải, một số khác dùng bán cầu não trái nhiều hơn. Thú vị thay, một số người có thể sử dụng cả hai bán cầu não với mức độ tương đương nhau.
Những người sử dụng não trái được cho là có năng khiếu toán học và phân tích hơn, trong khi những người sử dụng não phải nhiều thường sáng tạo hơn.
Nhưng liệu điều này có thật sự đúng không? Câu trả lời là “không”. Mặc dù mỗi bán cầu não người có vai trò khác nhau, nhưng nó không quyết định được khả năng và tính cách của con người. Tuy nhiên, có một điều đúng là, bán cầu não trái liên quan nhiều đến việc sử dụng ngôn ngữ, trong khi đó, bán cầu phải thường có vai trò trong những giao tiếp phi ngôn ngữ.
6. Sự thật về não bộ cong người: não người thay đổi theo tuổi tác
Khi già đi, các cấu trúc của bộ não con người sẽ bắt đầu co lại một cách tự nhiên và mất dần các tế bào thần kinh. Thùy trán và thùy thái dương là hai vùng não quan trọng trong việc hình thành nhận thức và trí nhớ của con người có thể từ từ co lại khi chúng ta bước sang tuổi 60, 70. Điều này khiến cho việc học hỏi và tiếp nhận thông tin của người lớn tuổi thường kém hơn người trẻ, đồng thời khiến họ dễ gặp phải các bệnh liên quan đến tuổi già như mất trí nhớ, sa sút trí tuệ…
Tuy nhiên, một tin vui là, khi các tế bào thần kinh mất đi, một số tế bào mới sẽ được hình thành. Quá trình tạo ra các tế bào thần kinh mới trong não người trưởng thành được gọi là neurogenesis. Ước tính cho thấy một người trưởng thành trung bình sẽ tạo ra 700 tế bào thần kinh mới mỗi ngày. Điều này có nghĩa là khi đến tuổi trung niên, chúng ta sẽ thay thế hầu hết các tế bào thần kinh có trong não.
Bộ não con người là một cơ quan quan trọng mà chúng ta vẫn chưa thể khám phá hết. Hy vọng bài viết này đã cung cấp thêm cho bạn một số thông tin thú vị liên quan đến cơ quan này.
