Những tháng cuối năm là giai đoạn thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ và độ ẩm cũng thay đổi khiến vi khuẩn, virus… có điều kiện thuận lợi để phát triển và lây lan. Đối với trẻ nhỏ, do sức đề kháng còn non yếu, chưa thích nghi được với sự thay đổi của thời tiết nên càng có nguy cơ bị ốm cao hơn. Vậy những mầm bệnh nào thường “hoành hành” mùa cuối năm và có ảnh hưởng đến trẻ? Bí quyết chăm sóc để nâng cao sức đề kháng cho con là gì? Mời mẹ tham khảo thêm bài viết bên dưới.
Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện – Mùa cuối năm trẻ thường dễ nhiễm các bệnh nào?
Thời tiết giao mùa hoặc chuyển lạnh, trẻ sẽ dễ mắc các bệnh như: [1], [2], [3]:
- Cảm lạnh: Bệnh do nhiều loại virus khác nhau gây nên, một trong những loại virus phổ biến nhất là rhinovirus và enterovirus. Các triệu chứng cảm lạnh khởi phát dần dần, thường là nghẹt mũi nhẹ đến vừa, hắt hơi, sổ mũi, đau họng, ho nhẹ (thường có đờm), sốt nhẹ (nhưng hiếm gặp).
- Cúm: Do virus cúm (loại A, B hoặc C) gây ra, khởi phát thường là đột ngột và nặng hơn so với cảm lạnh thông thường. Triệu chứng của cúm thường là sốt cao, mệt mỏi, quấy khóc, ho (hay ho khan), đau họng, đau đầu, đôi khi sổ mũi hoặc nghẹt mũi. Cúm là bệnh nghiêm trọng hơn so với cảm lạnh, có thể dẫn tới biến chứng viêm phổi.
- Viêm họng do liên cầu khuẩn: Là nhiễm trùng do vi khuẩn Streptococcus nhóm A (GAS) gây ra, ảnh hưởng đến vùng hầu họng và amidan. Triệu chứng thường là đau họng, amidan đỏ và sưng, sốt, đau khi nuốt, hạch bạch huyết sưng ở cổ, đau đầu, phát ban, buồn nôn hoặc nôn (đặc biệt ở trẻ em), đau bụng (trong 1 số trường hợp).
- Cúm dạ dày hay còn gọi là viêm dạ dày ruột (gastroenteritis) thường do virus gây ra, nhưng cũng có thể do vi khuẩn hoặc ký sinh trùng. Nguyên nhân phổ biến của cúm dạ dày là norovirus và rotavirus. Một số vi khuẩn như Salmonella hoặc E.Coli cũng có thể gây ra cúm dạ dày. Ký sinh trùng như Giardia hoặc Entamoeba histolytica có thể gây viêm dạ dày ruột trong 1 số trường hợp.
- Virus hợp bào hô hấp (Respiratory Syncytial Virus – RSV): Một loại virus rất dễ lây lan, chủ yếu gây nhiễm trùng hệ hô hấp, ảnh hưởng đến phổi và đường thở. Triệu chứng của nhiễm RSV có thể dao động từ nhẹ đến nặng và có thể bao gồm sổ mũi hoặc nghẹt mũi, ho, hắt hơi, sốt, khó thở hoặc thở khò khè, thở nhanh hoặc thở gấp, chán ăn, mệt mỏi.
Chăm sóc dinh dưỡng như thế nào để hỗ trợ trẻ trang bị “ giáp” đề kháng nhằm đối phó với mầm bệnh mùa cuối năm?
Khi các vi khuẩn, virus có điều kiện phát triển thuận lợi trong giai đoạn chuyển mùa cuối năm để gây bệnh thì việc tăng cường sức đề kháng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là ưu tiên để chống lại các nguy cơ do mầm bệnh gây ra. Trong đó, mẹ nên:
Ưu tiên nguồn sữa mẹ có sẵn thành phần hỗ trợ sức khỏe hệ miễn dịch cho trẻ
Nếu nguồn dinh dưỡng chính của trẻ sơ sinh và nhũ nhi vẫn là sữa mẹ, hãy tiếp tục cho bé bú mẹ theo khuyến cáo vì sữa mẹ không chỉ cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho sự tăng trưởng mà còn chứa các thành phần hỗ trợ cho sức khỏe hệ miễn dịch bao gồm:
Kháng thể (Globulin miễn dịch)
Kháng thể là một loại protein đặc biệt được sản xuất bởi các tế bào lympho B – tương bào để phòng chống các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng… [4]. Trong đó, IgA và IgG là những kháng thể quan trọng giúp xây dựng “đề kháng 2 lớp” cho trẻ:
- IgA – “Lớp bảo vệ bên ngoài”: Kháng thể chiếm ưu thế trong sữa mẹ, đặc biệt là chiếm hàm lượng rất cao trong sữa non với tỷ lệ khoảng 88% [5]. Kháng thể IgA là kháng thể chính tại bề mặt niêm mạc da, niêm mạc hô hấp, tiêu hóa, niệu dục…. Với khả năng vô hiệu hóa tác nhân gây bệnh khi chúng tiếp xúc với các bề mặt niêm mạc của cơ thể, IgA tạo thành “lớp bảo vệ bên ngoài” cho trẻ sơ sinh [4], [5]. Thiếu hụt IgA có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác nhau như tiêu chảy, nhiễm trùng ở tai, nhiễm trùng ở mắt, hen suyễn, nhiễm trùng trên da…[6] Trẻ bị thiếu hụt IgA cũng có nguy cơ mắc các bệnh phổ biến theo mùa, ví dụ như vào mùa hè nguy cơ mắc các bệnh như cúm, đau mắt đỏ, ngộ độc thực phẩm, sởi, quai bị…sẽ phần nào gia tăng. Còn vào mùa đông sẽ phần nào gia tăng nguy cơ mắc cảm lạnh, cúm, viêm phế quản, viêm phổi, ho gà…[7], [8].
- IgG – “Lớp bảo vệ bên trong của hệ miễn dịch”: IgG là loại kháng thể duy nhất có thể đi qua nhau thai từ mẹ sang con, giúp bảo vệ trẻ sơ sinh trong những tháng đầu đời trước các bệnh nhiễm trùng. IgG là kháng thể chính trong máu, giúp ngăn chặn và tiêu diệt vi khuẩn, virus, và các tác nhân gây bệnh khác đã xâm nhập vào dòng tuần hoàn và các hệ cơ quan. Nó hoạt động bằng cách kết hợp với các mầm bệnh và làm chúng dễ bị tiêu diệt bởi các tế bào miễn dịch hoặc tham gia vào các phản ứng kháng viêm và tiền viêm.
Lợi khuẩn [9]
Sữa mẹ có chứa nhiều lợi khuẩn như Bifidobacteria, Lactobacillus… Các chủng lợi khuẩn này không chỉ có vai trò trong quá trình chuyển hóa các chất dinh dưỡng mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ thống miễn dịch. Đối với sức khỏe hệ tiêu hóa, lợi khuẩn giúp cân đối hệ vi sinh vật trong ruột, thúc đẩy tiêu hóa khỏe mạnh và làm giảm các triệu chứng của các tình trạng như hội chứng ruột kích thích (IBS), tiêu chảy và táo bón. Bên cạnh đó, bằng cách hỗ trợ hệ vi sinh vật đường ruột, lợi khuẩn giúp tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch và bảo vệ cơ thể khỏi các nhiễm trùng.
HMO (Human milk oligosaccharides)
Ngoài rất nhiều dưỡng chất thiết yếu, sữa mẹ còn cung cấp chất xơ quý. Trong đó, HMO là dưỡng chất đa lượng dồi dào có trong sữa mẹ, đóng vai trò như thức ăn “khoái khẩu” của lợi khuẩn đường ruột [9].
HMO là một nhóm các carbohydrate có cấu trúc phức tạp, có hàm lượng nhiều thứ 3 trong sữa mẹ, sau lactose và chất béo. HMO hoạt động như prebiotics, cung cấp thức ăn cho các vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hóa. Những vi khuẩn có lợi này giúp hỗ trợ tiêu hóa khỏe mạnh và duy trì sự cân đối của vi sinh vật trong ruột. Ngoài ra, HMO còn giúp tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch của trẻ. Một trong những đặc tính của chúng là kháng khuẩn, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh bằng cách ngăn chặn chúng bám vào bề mặt niêm mạc ruột và giảm nguy cơ nhiễm trùng. [9]
Sữa mẹ có chứa khoảng 200 loại HMO khác nhau, đa dạng về cấu trúc và chức năng. Một số loại HMO phổ biến trong sữa mẹ gồm:
– 2′-FL (2′-Fucosyllactose): Đây là một trong những HMO phổ biến và quan trọng trong sữa mẹ, có vai trò hỗ trợ hệ vi sinh vật đường ruột và bảo vệ trẻ phòng chống vi khuẩn có hại.
– LNnT (Lacto-N-neotetraose): HMO này cũng giúp nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi trong ruột và hỗ trợ hệ miễn dịch của trẻ.
– 3′-SL và 6′-SL (Sialyllactose): Những HMO này có tác dụng hỗ trợ sự phát triển của hệ miễn dịch và bảo vệ trẻ khỏi các tác nhân gây bệnh.
– DFL (Difucosyllactose). Đây là một loại oligosaccharide có trong sữa mẹ và là một trong số nhiều HMO giúp hỗ trợ sức khỏe và sự phát triển của trẻ sơ sinh.
- Tác dụng prebiotics: DFL cũng hoạt động như một prebiotic. Nó hỗ trợ sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong ruột, góp phần vào việc duy trì một hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh, điều này rất quan trọng cho sức khỏe hệ tiêu hóa, chức năng của hệ miễn dịch và sức khỏe tổng thể..
- Cải thiện hệ vi sinh vật đường ruột: DFL giúp đa dạng hóa và cân đối hệ vi sinh vật bằng cách kích thích sự phát triển của vi khuẩn có lợi, bao gồm các loài Bifidobacterium và Lactobacillus.
- Giúp điều hòa hệ miễn dịch: DFL đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả miễn dịch bằng cách hỗ trợ sự phát triển của vi khuẩn có lợi, góp phần vào sự phát triển của hệ miễn dịch khỏe mạnh.
- Giảm bám dính của tác nhân gây bệnh: Giống như 3-FL, DFL giúp ngăn ngừa vi khuẩn có hại bám vào niêm mạc ruột và các bề mặt niêm mạc khác, giảm nguy cơ nhiễm trùng.
– 3-FL (3′-Fucosyllactose): Hoạt động như một prebiotics, cung cấp thức ăn cho các vi khuẩn có lợi trong ruột của trẻ, đặc biệt là các loài Bifidobacterium, giúp thiết lập một hệ vi sinh vật đường ruột cân đối và khỏe mạnh.
- Tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa: Bằng cách thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn có lợi, 3-FL còn giúp duy trì một hệ vi sinh vật cân đối, điều này rất quan trọng cho sức khỏe hệ tiêu hóa cũng như chức năng hệ miễn dịch.
- Hỗ trợ miễn dịch: 3-FL có thể tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch của trẻ bằng cách ngăn chặn các tác nhân gây bệnh bám vào niêm mạc ruột. Điều này góp phần giúp bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng đường tiêu hóa và hô hấp.
- Bảo vệ khỏi tác nhân gây bệnh: 3-FL giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng bằng cách ngăn ngừa bám dính của vi khuẩn gây bệnh lên bề mặt niêm mạc ruột, hoạt động như một cơ chế phòng vệ.
Nhìn chung, 3-FL đã được nghiên cứu rộng rãi hơn và thường được coi là có ảnh hưởng lớn hơn trong việc phát triển sức khỏe đường ruột và chức năng miễn dịch. DFL, mặc dù ít được nghiên cứu hơn, nhưng cũng đóng vai trò tương tự trong việc thúc đẩy sức khỏe đường ruột và tăng cường hiệu quả phòng vệ, đồng thời hỗ trợ tối ưu sức khỏe tổng thể của trẻ.
Không thể cho bé bú – Mẹ hãy ưu tiên công thức sữa hỗ trợ xây dựng “đề kháng 2 lớp” vững vàng
Thực tế, có không ít rào cản khiến mẹ không thể cho bé bú mẹ. Rào cản này có thể đến từ vấn đề sức khỏe thể chất, tâm lý, cơ địa ít sữa, sinh mổ sữa về chậm, mẹ không có điều kiện cho bé bú vì phải quay lại công việc…[10], [11]. Trong những trường hợp này, sữa công thức thường là giải pháp hỗ trợ mẹ có thể nghĩ đến. So với nhiều sữa bột trước đó chỉ chứa 5 loại HMO, lần đầu tiên tại Việt Nam xuất hiện công thức sữa được cải tiến đột phá với số lượng HMO cao nhất – 6 HMOs với đủ 3 nhóm chính là 2′-FL, 3-FL, DFL (nhóm Fucosylated), 3’-SL, 6′-SL (nhóm Sialylated) và LNT (nhóm Non-Fucosylated), giúp thu hẹp khoảng cách về lợi điểm và tiến gần hơn với “chuẩn vàng” sữa mẹ để mẹ có thể yên tâm chăm bé.
Công thức sữa với 6 HMOs cải tiến có hàm lượng HMO cao nhất trên thị trường, 6 HMOs này đạt khoảng 58% tổng lượng HMO có trong sữa mẹ. Công thức sữa với 6 HMOs được bổ sung đồng thời cả 2 HMO quan trọng mà công thức sữa trước đây thường thiếu hụt đó là DFL hoặc 3-FL. Trong đó, 3-FL là một trong những HMO có thể được hấp thu vào hệ tuần hoàn và thực hiện các chức năng miễn dịch [12], [13]. DFL là HMO có khả năng kháng khuẩn, có tác dụng hỗ trợ phòng chống các bệnh lý viêm nhiễm ở trẻ [14], khi kết hợp với HMO là 2’-FL còn tạo ra bộ đôi giúp gia tăng lợi khuẩn Bifidobacterium spp [15]. Đặc biệt, nghiên cứu còn chứng minh khi bổ sung cả 6 HMOs sẽ mang đến các lợi ích như: [16]
- Có thể giúp đa dạng hệ lợi khuẩn ở một số chủng, hỗ trợ cân đối hệ vi sinh đường ruột.
- Có tiềm năng tạo sự tương hỗ & cộng hưởng ở một số chủng lợi khuẩn, từ đó giúp tối ưu hóa hệ vi sinh đường ruột, nâng cao hiệu quả miễn dịch cũng như sức khỏe tổng thể.
- Có thể giúp tăng gấp đôi lượng axit-béo chuỗi ngắn (SCFA), một hoạt chất sinh học tiềm năng trong việc tăng cường sức khỏe trẻ
Không những vậy, sữa công thức được bổ sung 6 HMOs cùng lợi khuẩn phân lập từ sữa mẹ HMP (Human Milk Probiotics) còn giúp tăng IgA tự nhiên, khi kết hợp với sữa non 24h nhập khẩu từ Mỹ với kháng thể IgG sẽ hỗ trợ xây dựng “áo giáp” đề kháng 2 “lớp” vững vàng cho trẻ từ giai đoạn đầu đời.
Ngoài 6 HMOs quan trọng, sữa có chứa chất xơ FOS và bổ sung trực tiếp 1 tỷ lợi khuẩn BB-12TM để nâng cao sức khỏe đường ruột và hỗ trợ miễn dịch cho trẻ, giúp con luôn sẵn sàng đối phó với mầm bệnh, đặc biệt vào mùa cuối năm.
Vào những mùa trẻ dễ bị ốm trong năm, cha mẹ thường không tránh khỏi lo lắng. Thế nhưng, việc chăm sóc dinh dưỡng đúng cách để nâng cao đề kháng có thể giúp trẻ “lướt bệnh” nhẹ nhàng, giảm nguy cơ ốm nặng. Bên cạnh việc chọn cho con nguồn sữa hỗ trợ xây dựng đề kháng vững vàng để chống lại mầm bệnh, mẹ cũng cần chú ý đến việc giữ ấm cho trẻ, bổ sung đủ nước, đảm bảo vệ sinh, tiêm phòng vaccine đúng và đủ lịch để giúp con được bảo vệ tốt nhất và phát triển khỏe mạnh.
[embed-health-tool-vaccination-tool]
