Giấc ngủ đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của trẻ trong những năm đầu đời, đặc biệt là giai đoạn sơ sinh. Giấc ngủ của trẻ sơ sinh không chỉ giúp bé phục hồi năng lượng mà còn hỗ trợ hình thành các kết nối thần kinh và tăng trưởng thể chất. Tuy nhiên, khác với người lớn, trẻ sơ sinh có nhu cầu ngủ riêng biệt, thời gian ngủ nhiều nhưng chia nhỏ thành nhiều giấc ngắn vì chưa có nhịp sinh học ổn định.
Việc hiểu rõ đặc điểm và các giai đoạn giấc ngủ của trẻ sơ sinh sẽ giúp ba mẹ biết cách chăm sóc và xây dựng thói quen ngủ lành mạnh cho con, giúp bé ngủ ngon và phát triển khỏe mạnh ngay từ những tháng đầu đời.
Đặc điểm giấc ngủ của trẻ sơ sinh
Giấc ngủ của trẻ sơ sinh đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình phát triển thể chất và trí não. Trẻ mới chào đời đến khoảng 1 tháng tuổi thường ngủ gần như suốt ngày đêm, chỉ thức dậy để bú theo chu kỳ khoảng 2-3 giờ/lần.
Do dạ dày còn nhỏ, trẻ mau đói nên cần được cho bú thường xuyên, kể cả ban đêm. Trung bình, trẻ sơ sinh ngủ tổng cộng từ 14 đến 17 giờ mỗi ngày, có thể lên đến 18-19 giờ ở một số bé.
Trong giai đoạn đầu đời, trẻ chưa có nhịp điệu ngủ – thức ổn định và chưa phân biệt được ngày đêm. Vì vậy, nhiều bé ngủ nhiều vào ban ngày và thức giấc nhiều hơn vào ban đêm. Hầu hết trẻ ngủ khoảng 8-9 giờ vào ban ngày và 8 giờ vào ban đêm, nhưng giấc ngủ bị chia nhỏ thành nhiều lần. Bé thường tỉnh giấc để bú hoặc thay tã, đặc biệt là những tuần đầu sau sinh.
Khi được khoảng 3 tháng tuổi (hoặc đạt cân nặng khoảng 6kg), nhiều trẻ bắt đầu hình thành nhịp sinh học ngày – đêm rõ ràng hơn, có thể ngủ xuyên đêm 6-8 tiếng mà không cần thức dậy. Tuy nhiên, mỗi bé có sự khác biệt riêng. Ba mẹ không nên để trẻ sơ sinh ngủ quá 3-4 giờ mà không cho bú, trừ khi có chỉ định đặc biệt từ bác sĩ.
[embed-health-tool-child-growth-chart]
Các giai đoạn giấc ngủ của trẻ sơ sinh
Cũng giống như người lớn, giấc ngủ của trẻ sơ sinh gồm nhiều giai đoạn khác nhau, thay đổi về độ sâu và mức độ hoạt động của cơ thể. Thực tế, trong những tháng cuối thai kỳ, bé đã bắt đầu hình thành nhịp ngủ gồm: Giấc ngủ chủ động, giấc ngủ yên tĩnh.
Sau khi chào đời, giấc ngủ của trẻ chia thành hai loại chính:
Giấc ngủ REM (Rapid Eye Movement – cử động mắt nhanh): Đây là giai đoạn ngủ nông, khi trẻ có thể mơ và mắt chuyển động nhanh dưới mí. Dù ngủ khoảng 16 giờ mỗi ngày, nhưng một nửa thời gian là giấc ngủ REM. Trong giai đoạn này, bé có thể cử động nhẹ, nhăn mặt hoặc phát ra âm thanh nhỏ.
Giấc ngủ không REM (Non-REM): Bao gồm 3 giai đoạn từ nông đến sâu:
- Giai đoạn 1: Ngủ nông. Đây là giai đoạn đầu tiên khi bé bắt đầu chuyển từ trạng thái thức sang ngủ. Đặc điểm của giai đoạn này: Cơ thể bắt đầu thả lỏng, nhịp tim và nhịp thở chậm lại, dễ bị đánh thức và giật mình.
- Giai đoạn 2: Ngủ nông vừa. Nhịp tim, nhịp thở và hoạt động cơ chậm hơn nữa. Giai đoạn này khó đánh thức hơn giai đoạn 1.
- Giai đoạn 3: Ngủ sâu. Bé hoàn toàn yên tĩnh, không cử động. Đây là giai đoạn có vai trò quan trọng giúp phục hồi thể chất và giúp trẻ phát triển chiều cao.
Nhìn chung, giấc ngủ của trẻ sơ sinh có nhiều đặc điểm khác biệt và thay đổi liên tục. Bé có thể ngủ đến 16-18 giờ mỗi ngày, xen kẽ giữa các giai đoạn ngủ nông và ngủ sâu. Việc nắm rõ đặc điểm và chu kỳ ngủ của trẻ sẽ giúp ba mẹ chủ động hơn trong việc cho bú, thay tã và tạo môi trường ngủ phù hợp, giúp bé ngủ ngon và phát triển tốt.
