Theo các chuyên gia sức khỏe, có nhiều nguyên nhân gây hiếm muộn ở các cặp đôi và trong số đó, ước tính có khoảng 1/3 trường hợp vô sinh là đến từ phái mạnh. Vậy nguyên nhân gây vô sinh ở nam là gì? Làm thế nào để giảm nguy cơ bị vô sinh ở phái mạnh?
Vợ chồng bạn không thể thụ thai mặc dù quan hệ tình dục thường xuyên và không dùng biện pháp bảo vệ trong một năm hoặc lâu hơn? Kết quả khám sàng lọc cho thấy khả năng sinh sản của vợ bạn là hoàn toàn bình thường và bạn đang gặp vấn đề liên quan đến vô sinh nam. Bạn đang băn khoăn tự hỏi nguyên nhân gây vô sinh ở nam là gì và làm thế nào để khắc phục tình trạng này? Hãy tham khảo bài viết sau của Hello Bacsi nhé!
Vô sinh nam là gì? Tổng quan về vô sinh nam và chức năng sinh sản của nam giới
1. Vô sinh nam là gì?
Vô sinh là một bệnh của hệ thống sinh sản khiến một người không thể có con. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến đàn ông, phụ nữ hoặc cả hai. Vô sinh nam có nghĩa là người đàn ông có vấn đề với hệ thống sinh sản và không thể thụ thai cho nửa kia của mình theo cách tự nhiên.
Việc gặp các vấn đề như lượng tinh trùng thấp, chức năng tinh trùng bất thường hoặc tắc nghẽn ống dẫn tinh, bệnh tật, chấn thương, các vấn đề sức khỏe mãn tính, lối sống và các yếu tố khác có thể góp phần gây vô sinh ở nam giới.
2. Tổng quan về vô sinh nam và chức năng sinh sản của nam giới
Khả năng sinh sản của nam giới là một quá trình phức tạp tương tự như nữ giới. Để có thể thụ thai cho nửa kia, nam giới cần đáp ứng những điều sau đây:
- Có đủ tinh trùng khỏe mạnh: Ít nhất một trong hai tinh hoàn của bạn phải hoạt động bình thường và cơ thể bạn phải sản xuất testosterone và các hormone khác để kích hoạt và duy trì quá trình sản xuất tinh trùng.
- Tinh trùng phải được đưa vào tinh dịch: Sau khi tinh trùng được sản xuất trong tinh hoàn, các ống dẫn tinh sẽ vận chuyển chúng về túi tinh trộn với tinh dịch và xuất tinh ra khỏi dương vật.
- Cần phải có đủ tinh trùng trong tinh dịch: Nếu số lượng tinh trùng trong tinh dịch của bạn thấp sẽ làm giảm khả năng tinh trùng có thể thụ tinh với trứng của nửa kia. Số lượng tinh trùng thấp là ít hơn 15 triệu tinh trùng 1 ml tinh dịch hoặc dưới 39 triệu tinh trùng trong mỗi lần xuất tinh (theo kết quả từ việc làm xét nghiệm tinh dịch đồ).
- Tinh trùng phải có chức năng bình thường và có thể di chuyển: Nếu khả năng vận động hoặc chức năng của tinh trùng bất thường, tinh trùng có thể không thể tiếp cận hoặc xâm nhập được vào trứng và thụ tinh cho trứng.
Vô sinh nam có những triệu chứng gì?
Trước khi đi tìm lời đáp cho thắc mắc nguyên nhân gây vô sinh ở nam là gì, hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu về các dấu hiệu vô sinh nam mà bạn có thể gặp phải.
Theo các chuyên gia sức khỏe, vô sinh nam có thể không có dấu hiệu hoặc triệu chứng rõ ràng nào khác. Dấu hiệu chính của vô sinh nam là không có khả năng thụ thai cho nửa kia dù quan hệ đều đặn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, một vấn đề tiềm ẩn như rối loạn di truyền, mất cân bằng nội tiết tố, giãn tĩnh mạch thừng tinh hoặc tình trạng ngăn chặn sự di chuyển của tinh trùng sẽ gây ra các dấu hiệu và triệu chứng mà bạn có thể nhận thấy chẳng hạn như:
- Các vấn đề về chức năng tình dục: Khó xuất tinh hoặc tinh dịch xuất ra ít, giảm ham muốn tình dục hoặc khó duy trì sự cương cứng (rối loạn cương dương)
- Đau, sưng hoặc có khối u ở vùng tinh hoàn
- Sự phát triển vú bất thường khiến đàn ông có ngực to như phụ nữ (gynecomastia)
- Giảm lông mặt hoặc lông trên cơ thể hoặc các dấu hiệu khác của bất thường về nhiễm sắc thể hoặc nội tiết tố
- Làm xét nghiệm tinh dịch đồ cho kết quả số lượng tinh trùng thấp hơn bình thường (ít hơn 15 triệu tinh trùng/1ml tinh dịch hoặc tổng số tinh trùng dưới 39 triệu mỗi lần xuất tinh)…
Nam giới nghi ngờ bị vô sinh: Khi nào cần gặp bác sĩ?
Hãy đi khám nếu bạn không thể thụ thai sau một năm quan hệ vợ chồng đều đặn và không áp dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào. Lưu ý, nếu có bất kỳ dấu hiệu nào sau đây, bạn cần đi khám sớm hơn để được can thiệp kịp thời:
- Gặp các vấn đề về cương cứng hoặc xuất tinh, ham muốn tình dục thấp hoặc các vấn đề khác về chức năng tình dục
- Đau, khó chịu, có khối u hoặc sưng tấy ở vùng tinh hoàn
- Có tiền sử về các vấn đề về tinh hoàn, tuyến tiền liệt hoặc tình dục
- Từng phẫu thuật vùng háng, tinh hoàn, dương vật hoặc bìu
- Bạn đời trên 35 tuổi.
Tổng hợp các nguyên nhân gây vô sinh ở nam phổ biến
Như trên đã đề cập, tình trạng vô sinh ở nam hiện chiếm khoảng 1/3 những trường hợp vô sinh, hiếm muộn ở các cặp vợ chồng. Các nhóm nguyên nhân gây vô sinh ở nam phổ biến có thể kể đến như:
1. Nguyên nhân bệnh lý
Theo các chuyên gia nam khoa, các nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới có thể do một số vấn đề sức khỏe và phương pháp điều trị y tế gây ra. Chẳng hạn như:
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Đây là nguyên nhân có thể đảo ngược phổ biến nhất gây vô sinh nam. Tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể dẫn đến giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
- Tình trạng nhiễm trùng: Một số bệnh nhiễm trùng như viêm mào tinh hoàn hoặc viêm tinh hoàn, bệnh quai bị và một số bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm bệnh lậu hoặc HIV… có thể cản trở việc sản xuất tinh trùng hoặc sức khỏe tinh trùng hoặc có thể gây ra sẹo ngăn chặn sự di chuyển của tinh trùng.
- Vấn đề xuất tinh: Xuất tinh ngược xảy ra khi tinh dịch đi vào bàng quang khi đạt cực khoái thay vì thoát ra ngoài qua đầu dương vật. Nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau có thể gây xuất tinh ngược, bao gồm đái tháo đường, chấn thương cột sống, tác dụng phụ của thuốc và phẫu thuật bàng quang, bệnh tuyến tiền liệt hoặc niệu đạo.
- Kháng thể tấn công tinh trùng: Các tế bào của hệ thống miễn dịch xác định nhầm tinh trùng là những kẻ xâm lược có hại và cố gắng loại bỏ chúng.
- Khối u: Ung thư và các khối u lành tính có thể ảnh hưởng trực tiếp đến cơ quan sinh sản nam giới, thông qua các tuyến tiết ra các hormone liên quan đến sinh sản, chẳng hạn như tuyến yên hoặc không rõ nguyên nhân. Trong một số trường hợp, phẫu thuật, xạ trị hoặc hóa trị để điều trị khối u có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phái mạnh.
- Tinh hoàn ẩn: Ở một số nam giới, ngay trong quá trình phát triển của thai nhi, một hoặc cả hai tinh hoàn không thể di chuyển từ khoang bụng vào xuống bìu. Theo các chuyên gia, ở những người đàn ông mắc phải tình trạng này có nhiều khả năng liên quan đến tình trạng giảm khả năng sinh sản.
- Mất cân bằng nội tiết tố: Vô sinh có thể do rối loạn tinh hoàn hoặc do bất thường ảnh hưởng đến các hệ thống nội tiết tố khác bao gồm vùng dưới đồi, tuyến yên, tuyến giáp và tuyến thượng thận. Nồng độ testosterone thấp (suy sinh dục nam) và các vấn đề về nội tiết tố khác có thể là nguyên nhân cơ bản.
- Khiếm khuyết của ống dẫn tinh: Ống dẫn tinh có thể bị tắc nghẽn do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm chấn thương (kể cả chấn thương vô ý do phẫu thuật), nhiễm trùng trước đó hoặc bệnh xơ nang…
- Khiếm khuyết nhiễm sắc thể: Các rối loạn di truyền như hội chứng Klinefelter – trong đó nam giới sinh ra có hai nhiễm sắc thể X và một nhiễm sắc thể Y (thay vì một X và một Y) – gây ra sự phát triển bất thường của cơ quan sinh sản nam giới. Các hội chứng di truyền khác liên quan đến vô sinh bao gồm bệnh xơ nang và hội chứng Kallmann.
- Vấn đề với quan hệ tình dục: Những vấn đề này có thể bao gồm khó giữ hoặc duy trì sự cương cứng đủ để quan hệ tình dục (rối loạn cương dương), xuất tinh sớm, đau khi giao hợp, các bất thường về giải phẫu như lỗ niệu đạo bên dưới dương vật (hypospadias) hoặc các vấn đề về tâm lý hoặc mối quan hệ cản trở hoạt động tình dục.
- Bệnh celiac: Đây là một chứng rối loạn tiêu hóa do nhạy cảm với một loại protein có trong lúa mì gọi là gluten. Tình trạng này có thể góp phần gây vô sinh ở nam giới. Tuy nhiên, khả năng sinh sản có thể cải thiện sau khi áp dụng chế độ ăn không chứa gluten.
- Một số loại thuốc: Liệu pháp thay thế testosterone, sử dụng steroid đồng hóa lâu dài, thuốc trị ung thư (hóa trị), một số loại thuốc trị loét, một số loại thuốc trị viêm khớp và một số loại thuốc khác có thể làm giảm sản xuất tinh trùng và giảm khả năng sinh sản của nam giới.
- Từng thực hiện một số ca phẫu thuật trước đó: Một số ca phẫu thuật có thể cản trở việc có tinh trùng khi xuất tinh, bao gồm thắt ống dẫn tinh, phẫu thuật bìu hoặc tinh hoàn, phẫu thuật tuyến tiền liệt và phẫu thuật vùng bụng…
2. Các nguyên nhân gây vô sinh ở nam có liên quan đến môi trường
Tiếp xúc quá nhiều với một số yếu tố môi trường như nhiệt độ cao, hóa chất độc hại có thể làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng hoặc chức năng của tinh trùng. Nguyên nhân cụ thể bao gồm:
- Hóa chất công nghiệp: Tiếp xúc lâu dài với một số hóa chất, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, dung môi hữu cơ và sơn có thể góp phần làm giảm số lượng tinh trùng.
- Tiếp xúc với kim loại nặng: Việc tiếp xúc với chì hoặc kim loại nặng khác trong thời gian dài cũng có thể gây vô sinh.
- Bức xạ hoặc tia X: Tiếp xúc với bức xạ có thể làm giảm sản xuất tinh trùng.
- Tinh hoàn quá nóng: Nhiệt độ tăng cao có thể làm giảm khả năng sản xuất và hoạt động của tinh trùng. Mặc dù các nghiên cứu còn hạn chế và không có kết luận, nhưng việc sử dụng thường xuyên phòng tắm hơi hoặc bồn tắm nước nóng có thể tạm thời làm giảm số lượng tinh trùng. Theo một số chuyên gia, thói quen ngồi trong thời gian dài, mặc quần áo chật hoặc để máy tính xách tay trên đùi và làm việc trong thời gian dài cũng có thể làm tăng nhiệt độ ở bìu và có thể làm giảm nhẹ việc sản xuất tinh trùng. Nhưng, điều này cần thêm nhiều nghiên cứu để làm sáng tỏ kết luận.
3. Sức khỏe, lối sống và các nguyên nhân khác
Một số nguyên nhân khác gây vô sinh ở nam bao gồm:
- Sử dụng ma túy: Sử dụng cocaine hoặc cần sa cũng có thể tạm thời làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
- Thói quen sử dụng rượu: Thói quen uống rượu có thể làm giảm nồng độ testosterone, gây rối loạn cương dương và giảm sản xuất tinh trùng. Việc mắc bệnh gan do rượu cũng có thể dẫn đến các vấn đề về sinh sản.
- Hút thuốc lá: Đàn ông hút thuốc có thể có số lượng tinh trùng thấp hơn những người không hút thuốc. Việc hút thuốc thụ động cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.
- Béo phì: Tình trạng này có thể làm giảm khả năng sinh sản theo nhiều cách, bao gồm tác động trực tiếp đến tinh trùng cũng như gây ra những thay đổi về hormone làm giảm khả năng sinh sản của nam giới.
Ai có nguy cơ bị vô sinh nam?
Nam giới có thể có nhiều nguy cơ bị vô sinh nam nếu từng:
- Viêm tuyến tiền liệt hoặc nhiễm trùng bộ phận sinh dục
- Chấn thương hoặc xoắn tinh hoàn
- Dậy thì sớm hoặc muộn
- Phẫu thuật thoát vị
- Tinh hoàn ẩn…
Bạn cũng có thể có nguy cơ vô sinh nam nếu dùng một số loại thuốc theo toa như thuốc điều trị loét, bệnh vẩy nến, trầm cảm và huyết áp cao.
Vô sinh nam có thể gây ra những biến chứng gì? Phòng ngừa ra sao?
1. Vô sinh nam có thể gây ra những biến chứng gì?
Các biến chứng của vô sinh nam có thể bao gồm:
- Căng thẳng và gặp khó khăn – thách thức trong mối quan hệ liên quan đến việc không thể có con
- Phải áp dụng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản phức tạp và tốn kém chi phí
- Tăng nguy cơ ung thư tinh hoàn, khối u ác tính, ung thư ruột kết và ung thư tuyến tiền liệt
2. Phòng ngừa vô sinh nam như thế nào?
Theo các chuyên gia sản khoa, vô sinh nam không phải lúc nào cũng có thể phòng ngừa được. Tuy nhiên, bạn có thể cố gắng tránh một số nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới. Ví dụ:
- Không hút thuốc, kể cả hút thuốc thụ động
- Hạn chế hoặc kiêng thức uống có cồn
- Tránh xa các loại thuốc, chất gây nghiện
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh
- Đừng thắt ống dẫn tinh
- Tránh những thứ dẫn đến tình trạng tinh hoàn bị nóng trong thời gian dài
- Giảm căng thẳng
- Tránh tiếp xúc với thuốc trừ sâu, kim loại nặng và các chất độc khác.
Hello Bacsi hi vọng rằng qua những thông tin được chia sẻ trong bài, bạn đã hiểu rõ về các nguyên nhân gây vô sinh ở nam, từ đó biết cách phòng ngừa hiệu quả.
[embed-health-tool-ovulation]
