Sốt, ho, sổ mũi, đau họng là bệnh gì – đây là câu hỏi rất phổ biến khi nhiều người gặp cùng lúc các triệu chứng đường hô hấp trên. Theo các tài liệu y khoa, đa phần những triệu chứng này xuất hiện khi cơ thể bị vi-rút hoặc vi khuẩn tấn công đường hô hấp, gây viêm mũi – họng hoặc nhiễm trùng hô hấp cấp. Việc hiểu rõ nguyên nhân giúp bạn tránh lo lắng và biết cách xử trí đúng.
Các bệnh thường gặp gây sốt, ho, sổ mũi, đau họng
1. Cảm lạnh thông thường (Common cold)
Cảm lạnh là nguyên nhân thường gặp nhất. Theo CDC (Trung tâm Kiểm soát & Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ), cảm lạnh thường do hơn 200 loại vi-rút, chủ yếu là rhinovirus, gây ra. Triệu chứng phổ biến:
- Sổ mũi hoặc nghẹt mũi
- Ho khan hoặc ho có đờm
- Đau họng
- Sốt nhẹ hoặc không sốt
- Mệt mỏi
Cảm lạnh thường khởi phát từ từ, triệu chứng nhẹ và cải thiện sau 5–10 ngày, không gây biến chứng nguy hiểm ở người khỏe mạnh.
2. Cúm (Influenza)
Nếu bạn thắc mắc sốt, ho, sổ mũi, đau họng là bệnh gì, cúm là khả năng cần nghĩ đến tiếp theo. Cúm do virus influenza gây ra và thường nặng hơn cảm lạnh.
Theo WHO, các triệu chứng điển hình bao gồm:
Cúm có thể gây biến chứng viêm phổi, viêm cơ tim, nhất là ở trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai hoặc người có bệnh nền.
3. Viêm họng do vi khuẩn (Strep throat)
Nếu đau họng dữ dội kèm sốt cao nhưng không sổ mũi, bạn nên nghĩ đến viêm họng do liên cầu khuẩn nhóm A (Streptococcus pyogenes).
Tuy nhiên, trường hợp xuất hiện đồng thời cả sổ mũi, ho và đau họng thì thường là do vi-rút, vì nhiễm liên cầu khuẩn hiếm khi gây sổ mũi hoặc ho theo CDC.
4. COVID-19
Dù tình hình đã ổn định, COVID-19 vẫn có thể gây ho, sốt, sổ mũi và đau họng. Các biến thể mới thường gây triệu chứng nhẹ hơn, tương tự cảm lạnh, đặc biệt ở người đã tiêm vaccine.
5. Viêm mũi – họng cấp (Upper respiratory tract infection – URTI)
URTI là chẩn đoán phổ biến trong y khoa khi bệnh nhân có:
- Sốt
- Ho
- Sổ mũi
- Đau họng
Đây là tình trạng viêm nhiễm lan tỏa vùng mũi – họng do virus, chiếm 80–90% các ca viêm hô hấp trên theo Mayo Clinic.
[embed-health-tool-bmi]
Cách phân biệt nhanh giữa các bệnh
| Triệu chứng | Cảm lạnh | Cúm | Viêm họng liên cầu | COVID-19 |
|---|---|---|---|---|
| Sốt | Thường nhẹ | Cao, đột ngột | Rất cao | Có thể có hoặc không |
| Ho | Nhẹ–vừa | Mạnh | Hiếm | Thường gặp |
| Sổ mũi | Rất thường gặp | Có | Hiếm | Thường gặp |
| Đau họng | Thường | Có | Rất nặng | Thường |
| Mệt mỏi | Nhẹ | Nhiều | Có thể | Biến đổi |
Khi nào cần đi khám?
Bạn nên đi khám ngay nếu gặp một trong các dấu hiệu sau:
- Sốt cao trên 39°C kéo dài hơn 2 ngày
- Khó thở, thở nhanh
- Đau họng nhiều, khó nuốt, có mủ trong họng
- Ho kéo dài hơn 3 tuần
- Mệt mỏi kiệt sức
- Trẻ nhỏ bú kém, li bì; người già hoặc người có bệnh nền diễn tiến nặng nhanh
Tiếp nhận y tế sớm giúp giảm biến chứng như viêm phổi hoặc nhiễm khuẩn nặng.
Cách chăm sóc tại nhà an toàn theo khuyến cáo
1. Bù nước và điện giải
Uống nhiều nước, oresol hoặc súp loãng. Khi sốt và sổ mũi, cơ thể mất nước nhanh hơn.
2. Hạ sốt
Paracetamol được khuyến nghị theo WHO, dùng đúng liều theo cân nặng.
3. Nghỉ ngơi
Ngủ đủ giấc giúp hệ miễn dịch hồi phục tốt hơn.
4. Vệ sinh mũi – họng
- Xịt rửa mũi bằng nước muối sinh lý
- Súc họng nước muối khi đau họng
5. Không tự ý dùng kháng sinh
CDC và WHO đều khẳng định: kháng sinh không có tác dụng với virus và chỉ dùng khi bác sĩ chẩn đoán nhiễm khuẩn.
Tóm tắt
Nếu bạn đang thắc mắc “sốt, ho, sổ mũi, đau họng là bệnh gì”, câu trả lời phổ biến nhất là:
- Cảm lạnh
- Cúm
- COVID-19
- Viêm mũi – họng cấp
Phần lớn đều do virus và có thể chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài, nặng lên hoặc ảnh hưởng sinh hoạt, bạn nên đi khám để được chẩn đoán chính xác và điều trị phù hợp.
[article-yoast-faqs]
