Cập nhật nhanh: Biến thể Omicron có soán ngôi Delta về độ nguy hiểm?

Trong những ngày cuối tháng 11/2021, mức độ nguy hiểm của dịch bệnh COVID-19 trên thế giới dường như được đẩy lên cao hơn khi tin tức về biến thể Omicron xuất hiện. Sau khi xuất hiện lần đầu tiên ở Nam Phi (một quốc gia có tỷ lệ tiêm vaccine phòng bệnh Covid-19 khá thấp) thì chỉ trong vài ngày, Omicron đã “ghé thăm” lần lượt hơn chục quốc gia từ châu Âu đến châu Á.

Dữ liệu sơ bộ cho biết biến thể Omicron có nhiều đột biến protein gai, đặc điểm giúp chúng có nhiều lợi thế hơn khi xâm nhập vào cơ thể người. Điều này khiến các nhà khoa học và các quan chức y tế lo ngại rằng Omicron có thể rất nguy hiểm, thậm chí là “soán ngôi” Delta trong tương lai. Vậy các kết quả nghiên cứu hiện tại về Omicron là gì? Biến thể này nguy hiểm như thế nào? Bạn có thể tìm hiểu nhanh những thông tin được tổng hợp trong bài viết sau.

Bạn cần biết gì về Omicron? – Biến thể mới nhất được dự đoán là nguy hiểm không kém Delta

Biến thể virus Corona chủng mới này có tên gọi ban đầu là B.1.1.529, được phát hiện lần đầu tiên tại Nam Phi vào ngày 9/11/2021 và được báo cáo lần đầu cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào ngày 24/11. Vào ngày 26/11, WHO đã đặt tên cho biến thể virus Corona chủng mới B.1.1.529 là Omicron. Đây là chữ cái thứ 15 trong bảng chữ cái Hy Lạp, có nghĩa là nhỏ bé.

Hiện nay, Omicron đang được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp loại là “biến thể đáng quan tâm” dựa trên một vài bằng chứng sơ bộ về sự tiến hóa vượt trội của biến chủng virus này. So với Delta thì biến thể Omicron cũng không kém cạnh vì có tốc độ phát tán nhanh và tăng nguy cơ tái nhiễm cao hơn so với các biến chủng khác.

Sau khi xuất hiện lần đầu tiên ở Nam Phi, biến chủng Omicron đang dần “vượt rào” và lây lan sang các nước khác như Israel, Anh, Đức, Ý, Nhật Bản… Điều này làm cho tình hình dịch bệnh có nguy cơ “căng” trở lại ở một số nước phát triển. Không những vậy, cảnh báo của WHO về biến thể virus Corona chủng mới là Omicron đã khiến nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước châu Âu, phải quyết định “đóng cửa” và cho ngừng các chuyến bay từ miền Nam của châu Phi.

Biến thể Omicron có soán ngôi Delta về độ nguy hiểm? Tìm hiểu những cập nhật mới nhất

Omicron được xếp loại là “biến thể đáng quan tâm” vì có số lượng đột biến cao bất thường với 32 đột biến trên protein gai (thành phần giúp virus bám vào tế bào của cơ thể). Với đặc điểm này và dựa trên kinh nghiệm khi nghiên cứu các loại biến thể trước, các nhà khoa học nghi ngờ rằng Omicron có thể lây lan nhanh hơn và làm giảm hiệu quả vaccine.

Tuy nhiên, đối với vấn đề rằng liệu biến thể Omicron có “soán ngôi” Delta về độ nguy hiểm hay không thì vẫn chưa có câu trả lời chính xác. Các nhà khoa học ở Nam Phi và khắp nơi trên thế giới vẫn đang tiếp tục tiến hành nghiên cứu thêm về biến thể Omicron để có đánh giá chính xác. Sau đây là những cập nhật mới nhất từ WHO về các đặc điểm của biến thể này tính đến ngày 28/11/2021.

Khả năng lây truyền

Xét trên khía cạnh lây lan từ người sang người, hiện nay vẫn chưa rõ biến thể Omicron có khả năng lây truyền cao hơn Delta hay không. Các thống kê cho biết số ca dương tính COVID-19 liên quan đến Omicron đang tăng lên ở các nước thuộc khu vực phía Nam châu Phi. Thế nhưng, các nghiên cứu dịch tễ học vẫn đang được tiến hành để xác định điều này có phải là do biến thể Omicron không hay còn do các yếu tố nào khác. Chẳng hạn như do tỷ lệ tiêm vaccine thấp ở Nam Phi và Omicron lại xuất hiện trong thời điểm này.

Mức độ nghiêm trọng của bệnh do biến thể Omicron gây ra

Nếu so sánh với Delta thì vẫn chưa rõ biến chủng Omicron có gây bệnh với mức độ nghiêm trọng hơn hay không. Dữ liệu sơ bộ cho thấy số ca nhập viện do COVID-19 ngày càng tăng ở châu Phi. Thế nhưng, điều này có thể là do số người nhiễm bệnh ngày càng tăng chứ không hẳn là do nhiễm biến thể của virus Corona chủng mới là Omicron.

Hiện tại, không có bằng chứng cho thấy các triệu chứng do nhiễm Omicron nghiêm trọng hơn so với khi người bệnh nhiễm các biến chủng khác. Các ca nhiễm Omicron đầu tiên được báo cáo đều là sinh viên đại học, đối tượng trẻ tuổi có xu hướng mắc bệnh nhẹ hơn. Nếu muốn xác định biến thể Omicron có gây bệnh nặng hơn hay không thì vẫn cần thêm thời gian nghiên cứu từ vài ngày đến vài tuần.

Nhiễm biến thể Omicron sẽ có nguy cơ tái nhiễm cao?

Nguy cơ tái nhiễm nghĩa là những người từng bị COVID-19 có thể bị dương tính trở lại sau khi đã âm tính. Bằng chứng sơ bộ cho thấy nguy cơ tái nhiễm với biến thể Omicron có thẻ tăng cao hơn so với các “biến thể cần quan tâm” khác nhưng thông tin vẫn còn hạn chế. Vấn đề này đang được nghiên cứu thêm và có thể có kết quả trong vài ngày hoặc vài tuần tới.

Hiệu quả của các phương pháp xét nghiệm hiện tại với biến thể mới

Tính đến nay, xét nghiệm PCR vẫn được sử dụng rộng rãi và hiệu quả trong việc phát hiện kết quả nhiễm bệnh COVID-19, bao gồm cả những ca nhiễm biến thể Omicron. Hiện tại, các nghiên cứu vẫn đang được thực hiện để xác định xem liệu có bất kỳ yếu tố tác động nào có thể gây ảnh hưởng đối với những phương pháp xét nghiệm khác hay không.

Các vaccine COVID-19 hiện có và các phương pháp điều trị khác có đối phó được biến thể Omicron không?

WHO cho biết họ vẫn đang làm việc với các đối tác nghiên cứu để tìm hiểu về những tác động tiềm tàng của Omicron đối với các biện pháp điều trị hiện tại, bao gồm cả tiêm vaccine. Theo WHO khuyến cáo, hiện tại thì vaccine vẫn có vai trò quan trọng trong việc đối phó với COVID-19 để tránh bệnh chuyển biến nặng hoặc tử vong.

Bên cạnh đó, Corticosteroid và thuốc ức chế thụ thể IL6 vẫn có hiệu quả điều trị đối với bệnh nhân COVID-19 nặng. Các phương pháp điều trị khác vẫn được nghiên cứu thêm để đánh giá xem có còn hiệu quả đối với biến thể Omicron hay không?

Nói tóm lại, những dữ liệu về biến thể Omicron vẫn đang được nghiên cứu và thu thập thêm để có đánh giá chính xác hơn trong thời gian tới. Bên cạnh đó, vì Omicron là biến thể cần quan tâm nên WHO vẫn khuyến nghị các quốc gia tăng cường giám sát, đóng góp và chia sẻ công khai dữ liệu mới về biến thể này. Việc tiêm vaccine và thực hiện các biện pháp ngăn ngừa dịch bệnh như đeo khẩu trang, rửa tay, giữ khoảng cách… vẫn được khuyến khích để làm giảm sự lây lan của virus Corona chủng mới.