Mẹ có biết, với trẻ sơ sinh, virus hợp bào hô hấp (RSV) có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như viêm tiểu phế quản, viêm phổi [1]. Việc hiểu rõ RSV là gì và chủ động bảo vệ con từ sớm không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng hô hấp do virus gây ra mà còn mang lại sự an tâm cho cả gia đình – để những ngày tháng đầu đời của con được trọn vẹn và bình yên.
Nhiễm virus RSV ở trẻ sơ sinh – Thực trạng “báo động đỏ” cha mẹ cần cảnh giác
Theo thống kê toàn cầu, mỗi năm RSV gây ra khoảng 34 triệu ca nhiễm trùng đường hô hấp dưới cấp tính, hơn 3,4 triệu ca nhập viện và gần 45.000 ca tử vong ở trẻ dưới 6 tháng tuổi [2] [3]. Đây chính là nguyên nhân hàng đầu gây viêm tiểu phế quản, viêm phổi ở trẻ sơ sinh cũng như bệnh suy hô hấp cấp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ [3].
Theo thống kê của bệnh viện Nhi đồng 1 tại TP.HCM, viêm tiểu phế quản do virus RSV gây ra là nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ dưới 2 tuổi phải nhập viện. Số lượng trung bình trẻ nhập viện vì viêm tiểu phế quản trong 5 năm qua đã lên đến con số 6.956 ca mỗi năm. Khoảng 10% trẻ nhiễm RSV trong số này được đưa vào khoa cấp cứu hoặc khoa chăm sóc đặc biệt (ICU) để đặt máy thở oxy hoặc được hỗ trợ hô hấp bằng các phương pháp xâm lấn khác [4].
Hậu quả lâu dài của RSV – Không chỉ là một cơn bệnh thoáng qua
Nhiễm RSV nguyên phát thường xảy ra trong lần đầu tiên trẻ tiếp xúc với virus, thường là trong giai đoạn sơ sinh và hầu như tất cả trẻ đều bị nhiễm trước 2 tuổi. Hầu hết trẻ đều có triệu chứng, trong đó tổn thương đường hô hấp dưới và khò khè là biểu hiện nổi bật, và trẻ rất nhỏ – đặc biệt trong 3 tháng đầu đời – bị ảnh hưởng nặng nhất [5]
RSV thường khởi phát với các triệu chứng nhẹ như ho, sốt nhẹ – rất giống với cảm lạnh thông thường, khiến cha mẹ dễ chủ quan. Điều đáng lưu ý là: nhiều trẻ bị bệnh nặng nhưng không sốt hoặc có rất ít dấu hiệu khi nghe phổi. Hình ảnh X-quang thường cho thấy phổi giãn (tăng khí), dày thành phế quản, hoặc xẹp phổi ở thùy giữa và thùy trên [5].
Trường hợp bệnh phổi nặng do RSV có thể dẫn đến tình trạng suy hô hấp và đôi khi gây tử vong. Ngoài ra, việc nhiễm RSV ở đường hô hấp dưới (RSV-LRTI) trong giai đoạn đầu đời có thể để lại hậu quả lâu dài cho sức khỏe hệ hô hấp như [6]
- Tái nhập viện nhiều lần do các bệnh hô hấp trong thời kỳ sơ sinh
- Các cơn khò khè tái phát hoặc phát triển thành hen suyễn
- Giảm chức năng phổi kéo dài sau giai đoạn sơ sinh
Miễn dịch thai kỳ – Lớp bảo vệ đầu đời mẹ có thể chuẩn bị cho con
Tin vui là mẹ hoàn toàn có thể chủ động tạo dựng lớp bảo vệ đầu đời cho con ngay từ trong bụng.
Trong thời gian mang thai, cơ thể mẹ sẽ truyền cho bé những yếu tố bảo vệ tự nhiên thông qua nhau thai – một quá trình gọi là miễn dịch thụ động và quá trình này diễn ra mạnh nhất vào tam cá nguyệt thứ 3 [7]. Đây là cách mẹ giúp con có được lớp lá chắn miễn dịch đầu đời, bảo vệ bé trong những tháng đầu tiên sau sinh – giai đoạn mà hệ miễn dịch của bé còn rất yếu. Lá chắn này có thể bảo vệ bé lên tới 6 tháng sau sinh [7], [8]
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tam cá nguyệt thứ ba (từ tuần thai thứ 28 trở đi) là thời điểm lý tưởng để mẹ chủ động tìm hiểu và trao đổi với bác sĩ về các giải pháp hỗ trợ tăng cường miễn dịch thụ động kháng RSV cho bé. [5]
Ngoài ra, trong các thử nghiệm lâm sàng, việc tăng cường miễn dịch thụ động kháng RSV còn chứng minh giúp [9]:
- Giảm nguy cơ trẻ phải nhập viện vì RSV 68% trong vòng 3 tháng sau sinh và 57% trong vòng 6 tháng sau sinh.
- Giảm 51% nguy cơ trẻ phải đi khám bệnh vì RSV trong vòng 6 tháng sau sinh
- Giảm 82% nguy cơ trẻ bị các biến chứng nghiêm trọng do RSV gây ra, bao gồm tình trạng thiếu oxy trong máu, cần thở máy hoặc nhập viện vào khoa chăm sóc đặc biệt (ICU) trong vòng 3 tháng sau sinh.
Chăm sóc sức khỏe thai kỳ – Nền tảng cho miễn dịch vững chắc
Bên cạnh việc tham vấn bác sĩ về các giải pháp hỗ trợ miễn dịch, mẹ bầu cũng nên [10]:
- Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, giàu vitamin và khoáng chất
- Tăng cường vận động nhẹ nhàng, giúp cơ thể sản sinh các yếu tố miễn dịch tự nhiên
- Giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc để tăng cường sức đề kháng
Những thói quen lành mạnh này không chỉ giúp mẹ khỏe mạnh mà còn góp phần xây dựng nền tảng miễn dịch vững chắc cho bé yêu.
Mỗi hành động nhỏ trong thai kỳ là một bước đệm lớn cho tương lai khỏe mạnh của con.
RSV là mối nguy có thật – nhưng sự chuẩn bị từ sớm có thể tạo nên khác biệt lớn. Hãy chủ động tìm hiểu, lắng nghe cơ thể và trao đổi với bác sĩ sản khoa để cùng xây dựng lớp bảo vệ đầu đời cho bé – bắt đầu từ chính vòng tay yêu thương của mẹ.
Lưu ý: Thông tin về sức khỏe trong tài liệu này chỉ được cung cấp cho mục đích giáo dục và không nhằm mục đích thay thế việc tham khảo ý kiến với chuyên gia tại các cơ sở y tế. Tất cả các quyết định liên quan đến việc chăm sóc bệnh nhân phải được thực hiện bởi chuyên gia tại các cơ sở y tế dựa trên việc xem xét các đặc điểm riêng biệt của từng bệnh nhân và dựa trên đánh giá và điều trị của nhân viên y tế.
PP-A1G-VNM-0114
