Theo thông tin Bộ Y tế được Tuổi Trẻ Online dẫn ngày 18/11, từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước đã ghi nhận hơn 132.000 ca mắc cúm mùa, trong đó có 3 trường hợp tử vong. So với cùng kỳ năm 2024 (267.401 ca mắc, 6 ca tử vong), số ca mắc giảm khoảng một nửa nhưng vẫn là con số rất lớn.(TUOI TRE ONLINE)
Bộ Y tế cho biết các chủng virus cúm lưu hành chủ yếu hiện nay tại Việt Nam là cúm A (H1N1), A/H3N2 và cúm B, chưa ghi nhận thay đổi độc lực. Tuy nhiên, thời tiết chuyển mùa thu–đông, nhiều hoạt động đông người cuối năm (hội nghị, tổng kết, đám cưới…) khiến cúm mùa và các bệnh hô hấp như RSV, tay chân miệng có xu hướng tăng trở lại, đặc biệt tại khu vực miền Bắc.(TUOI TRE ONLINE)
Đây là lời nhắc quan trọng rằng cúm mùa không chỉ là “cảm cúm nhẹ” mà có thể gây biến chứng nặng, thậm chí tử vong ở nhóm nguy cơ.
Cúm mùa là gì?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cúm mùa (seasonal influenza) là một nhiễm trùng hô hấp cấp tính do virus cúm gây ra, lưu hành hằng năm trên toàn thế giới.(World Health Organization)
Virus cúm chủ yếu thuộc tuýp A và B, trong đó cúm A (H1N1, H3N2) và cúm B thường xuyên gây ra các đợt dịch cúm mùa.(World Health Organization)
Triệu chứng thường gặp của cúm mùa
WHO mô tả cúm mùa thường có:(World Health Organization)
- Sốt khởi phát đột ngột
- Ho (thường là ho khan)
- Đau đầu
- Đau mỏi cơ, đau khớp
- Mệt lả, cảm giác “kiệt sức”
- Đau họng
- Sổ mũi hoặc nghẹt mũi
Ho có thể kéo dài 2 tuần hoặc hơn, dù các triệu chứng khác cải thiện sau khoảng 1 tuần.
Cúm mùa khác với cảm lạnh thông thường ở chỗ: triệu chứng đến nhanh, rầm rộ và người bệnh thường mệt rõ, đau nhức cơ thể, có thể sốt cao.
Ảnh hưởng của cúm mùa lên sức khỏe
Gánh nặng toàn cầu
WHO ước tính mỗi năm trên thế giới có khoảng 1 tỷ ca cúm mùa, trong đó 3–5 triệu ca diễn biến nặng và 290.000–650.000 ca tử vong do các nguyên nhân hô hấp liên quan đến cúm.(World Health Organization)
Những con số này cho thấy cúm mùa là một trong những bệnh truyền nhiễm hô hấp gây gánh nặng lớn nhất, không chỉ đơn giản là “cúm cho qua”.
Ai dễ bị nặng vì cúm mùa?
Theo WHO và CDC, những nhóm sau dễ gặp biến chứng nặng khi mắc cúm:(World Health Organization)
- Trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt dưới 2 tuổi
- Người cao tuổi (≥65 tuổi)
- Phụ nữ mang thai
- Người mắc bệnh mạn tính: tim mạch, hen, COPD, tiểu đường, bệnh gan, thận, thần kinh…
- Người suy giảm miễn dịch (HIV, đang hóa trị, dùng corticoid kéo dài…)
- Nhân viên y tế, người làm việc nơi đông người
Ở những nhóm này, cúm mùa có thể dẫn đến:
- Viêm phổi, suy hô hấp
- Nặng thêm bệnh nền (suy tim, đợt cấp COPD…)
- Nhiễm trùng huyết (sepsis)
- Thậm chí tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.(World Health Organization)
Tác động tại Việt Nam
Tại Việt Nam, Bộ Y tế ghi nhận hằng năm có khoảng 300.000–500.000 trường hợp viêm đường hô hấp cấp, trong đó cúm mùa chiếm một phần đáng kể.(TUOI TRE ONLINE)
Đầu năm 2025 đến nay:
- Hơn 132.000 ca cúm mùa
- 3 ca tử vong (ít hơn cùng kỳ năm 2024 nhưng vẫn đáng chú ý)(TUOI TRE ONLINE)
Các ca nặng phải điều trị tại tuyến cuối như Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Bệnh viện Nhi Trung ương cho thấy cúm mùa có thể gây biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ em và người lớn tuổi.
Cách phòng tránh cúm mùa: Bạn có thể làm gì?
1. Tiêm vắc xin cúm mùa hằng năm
CDC khuyến cáo tất cả mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên nên tiêm vắc xin cúm mỗi năm, trừ một số trường hợp chống chỉ định đặc biệt.(CDC)
Lý do nên tiêm hằng năm:
- Miễn dịch giảm dần sau thời gian
- Virus cúm biến đổi liên tục, thành phần vắc xin được cập nhật mỗi mùa(CDC)
Tiêm vắc xin cúm không đảm bảo 100% không mắc bệnh, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy vắc xin giúp:
- Giảm nguy cơ mắc cúm
- Giảm nguy cơ nhập viện, biến chứng, tử vong do cúm, đặc biệt ở nhóm nguy cơ cao(CDC)
2. Thực hiện tốt vệ sinh cá nhân và môi trường
Bộ Y tế khuyến cáo 7 biện pháp phòng bệnh cúm mùa và các bệnh viêm đường hô hấp, trong đó nổi bật:(TUOI TRE ONLINE)
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch chứa cồn
- Che miệng, mũi khi ho, hắt hơi, dùng khăn giấy/bên trong khuỷu tay
- Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, trên phương tiện công cộng, hoặc khi có triệu chứng nghi ngờ
- Hạn chế tiếp xúc gần với người đang ho, sốt, sổ mũi
- Giữ môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng, có ánh sáng tự nhiên, lau chùi bề mặt thường chạm (tay nắm cửa, bàn phím, điện thoại…)
3. Nâng cao sức đề kháng
Một lối sống lành mạnh giúp cơ thể chống chọi tốt hơn với cúm và các bệnh hô hấp:
- Ăn đủ chất, ưu tiên rau xanh, trái cây
- Tập luyện thể dục đều đặn
- Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya kéo dài
- Không hút thuốc, hạn chế rượu bia
4. Chủ động đi khám khi có dấu hiệu cảnh báo
Bạn nên đến cơ sở y tế khi:
- Sốt cao kéo dài
- Khó thở, thở nhanh, đau ngực
- Mệt nhiều, lơ mơ
- Trẻ nhỏ ăn/bú kém, quấy nhiều, thở rút lõm ngực
- Người có bệnh nền thấy triệu chứng nặng lên
Đi khám sớm giúp bác sĩ đánh giá có phải cúm mùa hay bệnh hô hấp khác (RSV, COVID-19…) và quyết định điều trị, theo dõi phù hợp.(World Health Organization)
Tóm lại
Cúm mùa là bệnh phổ biến nhưng không hề nhẹ, có thể gây biến chứng nặng và tử vong ở nhóm nguy cơ. Tình hình hơn 132.000 ca mắc và 3 ca tử vong tại Việt Nam từ đầu năm 2025 là lời nhắc rằng:
- Đừng xem nhẹ các triệu chứng sốt, ho, đau họng, mệt mỏi trong mùa cúm
- Tiêm vắc xin cúm hằng năm là biện pháp quan trọng
- Kết hợp vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang, giữ nhà cửa thông thoáng, nâng cao sức khỏe
Nếu nghi ngờ mắc cúm mùa, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người cao tuổi hoặc người có bệnh nền, hãy chủ động đi khám để được tư vấn và điều trị an toàn.
