Virus hợp bào hô hấp (Respiratory syncytial virus – RSV) – là loại virus có thể gây nhiễm trùng phổi nghiêm trọng [1]. Nếu ở trẻ nhỏ, RSV khiến cha mẹ lo lắng từng tiếng ho, từng cơn khò khè [2] thì với người cao tuổi – đặc biệt là với những ai mắc bệnh tim mạch và bệnh phổi mạn tính – virus này có thể khiến bệnh trở nặng, cần phải nhập viện [1]. Điều đáng nói là hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu dành cho mọi độ tuổi [2]. Đừng để đến khi tiếng ho trở thành nỗi lo, hơi thở trở thành gánh nặng, hãy bảo vệ ông bà, cha mẹ ngay hôm nay để còn được thấy nụ cười hiền hậu, nghe giọng gọi thân thương và gìn giữ trọn vẹn những phút giây sum vầy bên gia đình.
Virus hợp bào hô hấp (RSV) – Tưởng “bệnh con nít”, hóa ra là kẻ giấu mặt ở tuổi xế chiều
RSV là nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới (Lower respiratory tract infection – LRTI) và là mối đe dọa sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt là ở trẻ em và người cao tuổi. Năm 2019, tỷ lệ tử vong do RSV ở nhóm trên 70 tuổi thậm chí đã vượt qua trẻ em. Đó không còn là con số khô khan; đó là hồi chuông cảnh tỉnh để chúng ta nhìn thẳng vào gánh nặng bệnh tật ở thế hệ ông bà, cha mẹ [1].
Đối với người cao tuổi, hệ miễn dịch có sự thay đổi và suy yếu theo thời gian, làm tăng nguy cơ gặp biến chứng nặng về hô hấp [3]. Ngoài ra, người cao tuổi là đối tượng thường có bệnh lý nền [3]. Theo CDC, các bệnh nền làm tăng nguy cơ biểu hiện bệnh nặng do nhiễm RSV, bao gồm bệnh tim mạch, bệnh hô hấp mãn tính, bệnh thận, đái tháo đường… [1].
Không những vậy, nhiễm RSV có thể khiến bệnh nền trở nặng, dẫn đến nhập viện. Trong môi trường bệnh viện, người bệnh tiếp tục đối mặt với nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện, vốn đi kèm gánh nặng lớn về chi phí điều trị và sức khỏe, thậm chí tử vong do tình trạng đa kháng thuốc [4].
Theo một nghiên cứu, người mắc bệnh nền nhiễm RSV sẽ có nguy cơ nhập viện cao hơn từ 3 đến 28 lần so với những người không có bệnh nền [1]. Đáng lo ngại hơn nữa là số ca nhập viện liên quan đến RSV sẽ tăng lên theo độ tuổi. Báo cáo cũng cho thấy tỷ lệ tử vong trong bệnh viện do nhiễm RSV dao động từ 4% đến 18%. Thậm chí, tại khoa hồi sức tích cực (ICU), con số này có thể lên tới 40%. [1]
Hiện chưa có thuốc đặc trị RSV [1]. Phác đồ chủ yếu là giảm nhẹ triệu chứng và hỗ trợ hô hấp khi cần. Một số người sẽ tự hồi phục sau 1–2 tuần, nhưng với người cao tuổi có bệnh nền, diễn tiến nặng và biến chứng là rủi ro có thật. Vì vậy, phòng ngừa chủ động là chiến lược quan trọng nhất để bảo vệ người thân.
Phòng ngừa virus RSV ở người có bệnh nền, hạn chế nguy cơ gặp biến chứng nặng
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến nghị người từ 75 tuổi trở lên, cùng nhóm 50–74 tuổi có nguy cơ cao (bệnh tim, bệnh phổi mạn tính, suy giảm miễn dịch, sống tại cơ sở chăm sóc tập trung…) nên chủ động dự phòng RSV theo tư vấn chuyên môn của bác sĩ [8]. Đây là một công cụ cực kỳ quan trọng để bảo vệ người lớn tuổi khỏi nhiễm RSV và các biến chứng của nó. Điều này đã được chứng minh mang đến lợi ích sức khỏe trực tiếp và giảm đáng kể những gánh nặng bệnh tật [1].
Cùng với đó, những thói quen nhỏ mỗi ngày giúp hạn chế con đường lây lan [5]. Một số giải pháp giúp phòng ngừa RSV ở người lớn tuổi bao gồm:
- Rửa tay thường xuyên, đây là chiến lược chủ yếu để giảm sự lây lan của RSV [6]
- Giữ khoảng cách an toàn (giãn cách xã hội) khi ra ngoài và tiếp xúc với người lạ. Đeo khẩu trang nếu không thể giữ khoảng cách [5]
- Che miệng khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy dùng một lần hoặc khuỷu tay [5]
- Vệ sinh các bề mặt thường xuyên chạm vào bằng dung dịch chứa chất tẩy hoặc dung dịch khử khuẩn [5]
- Hạn chế khói thuốc lá tại nhà để bảo vệ sức khỏe của các thành viên trong gia đình, vì đã có bằng chứng cho thấy tiếp xúc với khói thuốc thụ động có thể gây bệnh cho trẻ em lẫn người lớn [7]
- Cách ly tại nhà nếu có các triệu chứng của bệnh hô hấp nhẹ [5].
Chỉ một cơn ho, cảm nhẹ có thể do RSV ở người lớn tuổi không còn là chuyện nhỏ. Người cao tuổi bị nhiễm RSV có thể chỉ có các triệu chứng nhẹ như cảm lạnh nhưng một số trường hợp có thể tiến triển thành viêm phổi, phải nhập viện và có nguy cơ tử vong [8]. Nhưng nỗi lo có thể hóa nhẹ khi cả gia đình cùng nhìn về một hướng: phòng ngừa chủ động, nhận biết sớm, xử trí kịp thời. Hôm nay, hãy hỏi bác sĩ về phương án dự phòng RSV cho ông bà cao tuổi và có bệnh nền; nhắc nhau giữ thói quen vệ sinh hô hấp; bảo đảm bệnh nền được kiểm soát tốt.
Bởi bảo vệ ông bà hôm nay chính là giữ gìn hạnh phúc gia đình ngày mai. Và phòng ngừa RSV là là món quà sức khỏe đáng giá nhất mà chúng ta có thể trao cho người thân trong tuổi xế chiều.
*Lưu ý: Thông tin về sức khỏe trong tài liệu này chỉ được cung cấp cho mục đích giáo dục và không nhằm mục đích thay thế việc tham khảo ý kiến với chuyên gia tại các cơ sở y tế. Tất cả các quyết định liên quan đến việc chăm sóc bệnh nhân phải được thực hiện bởi chuyên gia tại các cơ sở y tế dựa trên việc xem xét các đặc điểm riêng biệt của từng bệnh nhân và dựa trên đánh giá và điều trị của nhân viên y tế.
PP-A1G-VNM-0177
