Men tiêu hóa đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe con người trong quá trình tiêu hóa thức ăn, tăng trưởng cơ thể và phòng ngừa bệnh tật. Không chỉ có sẵn trong cơ thể, men tiêu hóa còn có trong một số loại thực phẩm tự nhiên và thực phẩm bổ sung.
Dưới đây bạn hãy cùng tìm hiểu men tiêu hóa là gì, tác dụng của men tiêu hóa, quá trình tiêu hóa thức ăn và những thực phẩm bổ sung loại enzyme nhé!
Men tiêu hóa là gì?
Men tiêu hóa là một thành phần tự nhiên có trong cơ thể bạn, đồng thời cũng được tìm thấy trong một số thực phẩm. Men tiêu hóa xuất hiện trong nước bọt, dịch tụy, ruột và hệ vi sinh đường ruột – nơi chúng giúp cơ thể phá vỡ carbohydrate, protein và chất béo. Các loại enzyme khác nhau sẽ thực hiện những nhiệm vụ tiêu hóa riêng biệt.
• Protease: được tìm thấy trong dạ dày, tuyến tụy và ruột. Đây là các enzyme phân giải protein, nghĩa là chúng giúp tiêu hóa protein thành các đơn vị nhỏ hơn – bao gồm gluten từ các loại ngũ cốc và casein từ các sản phẩm sữa. Khi bụng đói, protease có thể giúp giảm viêm và hỗ trợ cân bằng đường ruột.
• Bromelain và papain: là các loại enzyme phân giải protein khác được tìm thấy trong quả dứa và quả đu đủ.
• Lipase: là một loại enzyme được sản xuất trong miệng, tuyến tụy và dạ dày giúp tiêu hóa chất béo và dầu trong chế độ ăn uống thành các dạng dễ hấp thu hơn.
• Lactase: là một loại enzyme được tìm thấy trong ruột non, giúp chuyển đổi đường sữa từ các sản phẩm sữa thành đường hấp thụ.
• Amylase: là một loại enzyme được tìm thấy trong nước bọt và tuyến tụy. Men tiêu hóa này giúp chuyển đổi tinh bột, glycogen và các carbohydrate khác thành các loại đường đơn giản mà bạn có thể dễ dàng hấp thụ.
• Cellulase và hemicellulase: là các enzyme được tìm thấy trong hệ vi sinh đường ruột hoạt động để chuyển đổi carbohydrate và chất xơ khó tiêu thành các phân tử đơn giản hơn. Men tiêu hóa này cũng giúp giải phóng các chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể, chẳng hạn như glucose cho năng lượng, chất chống oxy hóa, vitamin, khoáng chất và các chất dinh dưỡng đa lượng.
• Pectinase: là một loại enzyme được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm thực vật giúp phá vỡ các carbohydrate và chất xơ có nguồn gốc thực vật khó tiêu.
• Alpha-galactosidase: là một loại enzyme nấm tự nhiên có thể được dùng để giúp tiêu hóa carbohydrate có cấu trúc phức tạp từ rau và các loại đậu.
Quá trình hoạt động men tiêu hóa
Trong cơ thể, các bộ phận khác nhau của hệ thống tiêu hóa sản xuất các enzyme khác nhau. Khi bạn bắt đầu nhai, amylase từ nước bọt bắt đầu phá vỡ tinh bột trong miệng. Khi thức ăn đến dạ dày, pepsin – một protease sẽ tiếp tục phá vỡ protein thành các axit amin riêng lẻ cùng với axit dạ dày, cùng với các enzyme khác. Tuyến tụy sản xuất nhiều enzyme, bao gồm các protease trypsin và chymotrypsin, cholecystokinin, lipase tụy và amylase tụy, đưa chúng đến tá tràng – phần trên của ruột.
Khi thức ăn đi qua ruột non, các enzyme tiêu hóa sẽ phá vỡ nhiều hơn. Ruột non sản xuất ra men lactase, sucrase và maltase. Từ đó, tất cả các enzyme và các cơ quan hệ thống tiêu hóa phối hợp với nhau, cho phép cơ thể bạn hấp thụ các chất dinh dưỡng cần thiết để hoạt động đúng. Phần còn lại của thức ăn sẽ được đào thải đi ra ngoài cơ thể.
Tác dụng của men tiêu hóa
Men tiêu hóa có thể mang đến những tác dụng tốt cho sức khỏe sau đây:
1. Hấp thụ chất dinh dưỡng tốt hơn
Một trong những lợi ích rõ ràng và quan trọng nhất của men tiêu hóa là khả năng giúp cơ thể hấp thụ tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết tốt hơn. Khi bạn có đủ các men tiêu hóa trong cơ thể, các chất dinh dưỡng từ thức ăn sẽ được phá vỡ và tiêu hóa tốt hơn, từ đó cơ thể sẽ hấp thụ được đầy đủ lượng dinh dưỡng trong thực phẩm.
Điều này sẽ mang đến cho bạn những lợi ích sau:
- Làm chậm quá trình gây lão hóa
- Hỗ trợ sức khỏe hệ thống miễn dịch
- Giữ cơ thể khỏe mạnh, đẩy lùi bệnh tật
- Duy trì một trọng lượng lành mạnh
- Cung cấp đầy đủ năng lượng cần trong ngày
2. Phòng ngừa rò rỉ ruột
Ruột đóng một vai trò quan trọng, chịu trách nhiệm cho sự hấp thụ các chất dinh dưỡng trong cơ thể của bạn. Ngoài chế độ ăn uống lành mạnh, bạn cần đảm bảo rằng cơ thể bạn có thể hấp thụ các chất dinh dưỡng. Khi cơ thể tiêu hóa thức ăn không đúng cách sẽ biến các chất dinh dưỡng thành các phân tử lớn, khó tiêu. Thay vì được hấp thụ bởi cơ thể của bạn, hệ thống miễn dịch sẽ xác định những phân tử lớn này như những yếu tố gây hại và đào thải ra khỏi cơ thể.
Khi tình trạng này xảy ra trong cơ thể bạn, bạn sẽ mất tất cả các chất dinh dưỡng quan trọng từ thực phẩm tiêu thụ. Ngoài ra, điều này cũng có thể gây viêm trong niêm mạc ruột của bạn.
3. Ngăn ngừa vấn đề sức khỏe tiêu hóa
Cơ thể cần các men tiêu hóa để tiêu hóa đúng cách các loại thức ăn và chất dinh dưỡng tương ứng. Các enzyme tiêu hóa chịu trách nhiệm phá vỡ chất béo, protein và carbohydrate chủ yếu ở tuyến tụy. Khi lượng enzyme không được sản xuất đủ, điều này có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe tiêu hóa như sau:
- Khó tiêu
- Bệnh celiac
- Bệnh Crohn
- Táo bón mãn tính
- Viêm loét đại tràng
Để đạt được kết quả tối ưu khi dùng men tiêu hóa nhằm tránh các vấn đề về sức khỏe, bạn phải bổ sung vào giữa các buổi ăn khi bụng đói.
4. Giảm triệu chứng hội chứng ruột kích thích
Khi cơ thể bạn thiếu các enzyme thích hợp, thức ăn sẽ không được phân giải như bình thường. Điều này sẽ gây ra tác động tiêu cực rằng các vi khuẩn trong ruột sẽ bắt đầu tiêu thụ thức ăn. Vì vậy, thay vì cơ thể bạn nhận được các chất dinh dưỡng, vi khuẩn sẽ là nhân tố hấp thụ những chất này.
Khi vi khuẩn trong ruột của bạn phát triển và trở nên dư thừa có thể dẫn đến hội chứng ruột kích thích với các triệu chứng đầy hơi, tiêu chảy và chuột rút.
Khi uống bổ sung men tiêu hóa có thể giúp bạn giảm nhẹ các triệu chứng liên quan đến nhạy cảm và kích thích trong ruột.
5. Hỗ trợ người bệnh ung thư
Men tiêu hóa không có tác dụng chữa ung thư, nhưng có thể giúp hỗ trợ những bệnh nhân trong quá trình điều trị ung thư. Tất cả nhờ vào công nghệ, bệnh nhân ung thư giờ đây đã tiếp cận được các phương pháp điều trị tốt hơn và thành công hơn đáng kể so với các hình thức điều trị khác trong nhiều năm trở lại đây. Tuy nhiên, quá trình điều trị ung thư vẫn luôn tiềm ẩn các tác dụng phụ.
Giữa các đợt điều trị, bệnh nhân ung thư trải qua rất nhiều khó chịu khiến sức khỏe suy giảm. Một trong những tác dụng phụ rõ ràng nhất là mất cảm giác ngon miệng và giảm hấp thụ dinh dưỡng.
Mục đích của các enzyme tiêu hóa trong trường hợp này giúp cải thiện chất lượng cuộc sống người bệnh tốt hơn. Bởi khi cơ thể có thể hấp thụ các chất dinh dưỡng tốt sẽ giúp bệnh nhân khỏe mạnh và tăng tốc độ hồi phục trong quá trình điều trị hơn.
Thực phẩm bổ sung men tiêu hóa
Các enzyme hỗ trợ tiêu hóa thường có trong nhiều loại thực vật thô, như trái cây và rau sống. Ví dụ, dứa, đu đủ, táo và nhiều loại thực vật khác có chứa các men tiêu hóa có lợi. Tuy nhiên, các enzyme này có thể bị suy giảm hoặc phá hủy khi những thực phẩm này được trồng trong vùng đất ít dinh dưỡng hoặc qua quá trình xử lý nhiều.
Các nguồn bổ sung men tiêu hóa chủ yếu bao gồm:
• Thực phẩm chứa axit citric: Các loại thực phẩm như quả mọng, trái cây có múi như chanh, cam, cà chua… chứa axit citric giúp kích hoạt sản xuất nước bọt, do đó, làm tăng men tiêu hóa.
• Dứa: Loại quả này chứa bromelain, một loại enzyme tiêu hóa phổ biến với nhiều lợi ích sức khỏe giúp giảm táo bón và tiêu chảy.
• Đu đủ: Loại trái cây nhiệt đới này có chứa papain có thể làm giảm sưng và ợ nóng.
• Chuối: Loại quả này chứa hàm lượng kali cao, giúp tiêu hóa các loại carbs phức tạp với các men maltase và amylase.
• Mật ong: Mật ong có chứa một số men tiêu hóa, bao gồm catalase, invertase và glucose oxyase giúp hỗ trợ tiêu hóa tự nhiên.
• Bơ: Những loại trái cây giàu omega-3 này có chứa lipase, giúp phá vỡ axit béo và các chất béo khác trong cơ thể.
• Nhai kẹo cao su: Hành động nhai giúp sản xuất các enzyme tiêu hóa, đồng thời tăng sản xuất axit dạ dày.
Nhiều loại men tiêu hóa có sẵn trên thị trường được quảng cáo thành phần tự nhiên, có nguồn gốc từ thực vật hoặc động vật. Các enzyme tiêu hóa có hiệu quả hay không sẽ tùy thuộc từ người này sang người khác, vì mỗi enzyme đặc trưng cho chất dinh dưỡng và giúp hấp thụ các loại thực phẩm khác nhau.
Phân biệt men tiêu hóa và men vi sinh
Men tiêu hóa và men vi sinh được định nghĩa bao gồm:
• Men vi sinh (probiotic): là vi sinh vật sống có lợi trong ruột người giúp cân bằng hệ sinh thái sinh vật ruột, tiêu hóa thức ăn, tăng khả năng miễn dịch và chống dị ứng. Thời gian dùng nên trước bữa ăn khoảng 30 phút.
• Men tiêu hóa (digestive enzyme): do cơ thể tiết ra để tiêu hóa thức ăn, cắt nhỏ thức ăn thành những phần tử nhỏ để được hấp thu vào máu như amylase, pepsin, papain… Thời gian dùng nên sau ăn.
Những thông tin trên hy vọng có thể giúp bạn hiểu hơn về men tiêu hóa là gì, tác dụng của men tiêu hóa, quá trình tiêu hóa thức ăn và những thực phẩm bổ sung loại enzyme này. Hãy bổ sung men tiêu hóa vào bữa ăn để bạn có thể hấp thụ dưỡng chất tốt hơn nhé!
Hoàng Trí | HELLO BACSI
Các bài viết của Hello Health Group và Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
