Tác giả: Bác sĩ Đinh Thị Mai Hồng · Đa khoa · Bệnh viện Đại học Y dược Hà Nội
Jet lag, hay còn gọi là hội chứng jet lag, là một rối loạn giấc ngủ tạm thời có thể ảnh hưởng đến bất cứ ai khi di chuyển nhanh chóng qua nhiều múi giờ.
Cơ thể bạn có đồng hồ riêng hay gọi là nhịp sinh học, đó là các dấu hiệu của cơ thể khi tỉnh táo và khi ngủ. Jet lag xảy ra do đồng hồ của cơ thể vẫn làm việc theo múi giờ ban đầu của bạn, thay vì thay đổi theo múi giờ nơi bạn đến. Múi giờ càng cách xa nhau, khả năng bị jet lag càng nhiều.
Jet lag có thể gây mệt mỏi vào ban ngày, cảm giác không khỏe, khó giữ tỉnh táo và các vấn đề tiêu hóa. Jet lag là tình trạng tạm thời, nhưng nó có thể làm giảm đáng kể sự thoải mái trong kỳ nghỉ hoặc công tác của bạn. Tuy nhiên, có những bước bạn có thể làm giúp ngăn ngừa hoặc giảm thiểu jet lag.
Jet lag là tình trạng rất phổ biến. Hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.
Các triệu chứng phổ biến của jet lag là:
Các triệu chứng của jet lag có thể khác nhau. Bạn có thể có một hoặc nhiều triệu chứng.
Triệu chứng jet lag thường xảy ra trong vòng một hoặc hai ngày đầu trong chuyến đi nếu bạn đi qua ít nhất hai múi giờ. Các triệu chứng có thể tồi tệ hoặc kéo dài hơn nếu càng nhiều múi giờ bạn vượt qua, đặc biệt là nếu bạn đi theo hướng đông. Thường mất khoảng một ngày để phục hồi cho mỗi múi giờ chênh lệch.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau, vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.
Nguyên nhân của jet lag là do cơ thể không thể điều chỉnh ngay lập tức theo sự chênh lệch thời gian giữa hai khu vực mà bạn di chuyển. Ví dụ như khi bạn ở New York bay đến Paris vào lúc nửa đêm, cơ thể bạn sẽ tiếp tục hoạt động theo múi giờ của New York. Khi cơ thể đấu tranh để phù hợp với lịch trình mới, bạn có thể bị mất ngủ tạm thời, mệt mỏi, khó chịu và giảm khả năng tập trung. Thói quen đi vệ sinh theo giờ bị thay đổi dẫn đến táo bón hoặc tiêu chảy, đồng thời não bộ trở nên bối rối và mất phương hướng khi cố gắng sắp xếp lại lịch trình.
Có rất nhiều yếu tố nguy cơ gây jet lag như:
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Thông thường, bác sĩ sẽ đánh giá các triệu chứng liên quan đến jet lag. Trong những tình huống hiếm hoi, nếu các triệu chứng nghiêm trọng và khá thường xuyên, bác sĩ sẽ đề nghị bệnh nhân gặp chuyên gia về giấc ngủ.
Jet lag là tình trạng có thể xử lý được mà không cần phải điều trị. Triệu chứng sẽ biến mất khi nhịp sinh học của bạn thích nghi với thời gian nơi bạn sống hiện tại. Những việc làm sau có thể sẽ giúp ích cho bạn:
Nếu những triệu chứng không được cải thiện, bạn nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn. Có một số phương pháp mà bác sỹ có thể tư vấn cho bạn:
Thuốc
Các loại thuốc này – đôi khi được gọi là thuốc ngủ – có thể giúp bạn ngủ ngon trong suốt chuyến bay và nhiều đêm sau đó. Tác dụng phụ không phổ biến, nhưng có thể bao gồm buồn nôn, nôn mửa, mất trí nhớ, mộng du, nhầm lẫn và buồn ngủ vào buổi sáng.
Mặc dù các loại thuốc này giúp tăng thời gian và chất lượng ngủ, chúng có thể không làm giảm bớt các triệu chứng ban ngày của jet lag. Các loại thuốc này thường chỉ được đề nghị cho những người chưa dùng các phương pháp điều trị khác.
Melatonin là một hormone do cơ thể sản sinh ra. Nó điều hòa chu kì ngủ và thức. Thông thường, lượng melatonin bắt đầu tăng lên lúc chiều tối và đạt mức cao vào ban đêm sau đó lại giảm xuống vào buổi sáng.
Bổ sung melatonin còn giúp bạn thiết lập lại đồng hồ sinh học. Các nghiên cứu cho thấy nó giảm được triệu chứng của jet lag cho cả người bay về hướng Đông lẫn hướng Tây.
Mức độ an toàn và hiệu quả của melatonin chưa được kiểm định cụ thể. Sử dụng một lượng lớn có thể gây ra gián đoạn giấc ngủ cũng như tinh thần mệt mỏi vào buổi sáng. Nếu bạn bị động kinh hoặc đang uống thuốc làm loãng máu thì hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng melatonin.
Một trong số những yếu tố ảnh hưởng đến đồng hồ cơ thể hoặc nhịp sinh học là việc tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Khi bạn đi du lịch qua các múi giờ khác nhau, cơ thể của bạn phải thích nghi với một lịch trình ban ngày mới và điều chỉnh lại giúp bạn chìm vào giấc ngủ và tỉnh táo vào những thời điểm thích hợp.
Liệu pháp ánh sáng dưới các hình thức như hộp đèn sáng để trên bàn, đèn bàn có ánh sáng phù hợp cho văn phòng hoặc một đèn đeo trên đầu.
Lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà sau có thể giúp bạn tránh bị jet lag:
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Miễn trừ trách nhiệm
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!