Những dấu hiệu cảnh báo bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em và cách điều trị

Số ca tử vong ở trẻ nhỏ tăng lên theo mỗi năm vì căn bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em đã và đang trở thành mối lo của nhiều bậc cha mẹ. Tìm hiểu rõ về triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em để biết cách phòng bệnh và điều trị kịp thời.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có đến 22.000 người chết mỗi năm bởi đại dịch sốt xuất huyết và số trẻ em tử vong vì căn bệnh này vẫn chiếm đa số do bệnh tiến triển nặng.

Trước thực tế về bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em, bố mẹ cần làm gì để bảo vệ con? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết nhất về bệnh, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng trẻ bị sốt xuất huyết theo từng giai đoạn phát triển bệnh, cách điều trị bé bị sốt xuất huyết và phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em để có hướng đối phó với bệnh kịp thời.

Bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em là gì?

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra và muỗi vằn Aedes Aegypti là vật chủ lây truyền virus Dengue. Virus Dengue xâm nhập vào cơ thể người thông qua vết muỗi đốt từ những muỗi cái mang mầm bệnh. Sau thời gian ủ bệnh 4–10 ngày, muỗi mang virus có thể lây lan virus cho người trong suốt quãng đời còn lại của nó.

Loài muỗi vằn Aedes Aegypti sống chủ yếu ở các vũng nước đọng nhân tạo như bể chứa lâu ngày, chậu cây thủy sinh, nước đọng trong lốp xe… Muỗi Aedes Aegypti là những kẻ hút máu vào ban ngày, giờ hoạt động cao điểm trong ngày của loài muỗi này là vào sáng sớm và chiều tà, trước khi mặt trời lặn. Đây là 2 thời điểm mà trẻ nhỏ rất thường hay vui đùa, đặc biệt ở những nơi thiếu ánh sáng nên rất dễ bị muỗi đốt nhưng không hề hay biết.

Triệu chứng bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em

Các triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em thường bắt đầu khởi phát từ 4-6 ngày sau khi trẻ bị nhiễm virus. Dưới đây là những biểu hiện sốt xuất huyết ở trẻ em phổ biến qua 3 giai đoạn tiến triển của bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em:

1. Giai đoạn sốt (giai đoạn khởi phát)

Triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em giai đoạn khởi phát điển hình là sốt. Do đó, nhiều bậc cha mẹ thường nhầm lẫn bé chỉ bị cúm hay nhiễm khuẩn đường hô hấp. Trẻ bị sốt xuất huyết thường có biểu hiện sốt cao liên tục và đột ngột trên 38°C. Ngoài ra, bé còn có các dấu hiệu bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em điển hình như:

• Quấy khóc
• Bỏ bú, chán ăn
• Buồn nôn, nôn trớ
• Mệt mỏi
• Sung huyết ở da (xuất huyết ở lỗ chân lông)
• Chảy máu chân răng.

Ở một số bé lớn hơn, bé có thể cho bạn biết con bị nhức đầu, đau hốc mắt, mệt mỏi, đau nhức khắp các cơ và khớp. Và đặc biệt, dấu hiệu mà bố mẹ dễ nhận biết nhất đó là tình trạng da sung huyết, xuất hiện những đốm đỏ dưới chân lông trẻ. Ngoài ra, một số bé còn bị xuất huyết đường tiêu hóa, nôn hay đi ngoài ra máu.

2. Triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em giai đoạn nguy cấp

Trẻ bị bệnh sốt xuất huyết rơi vào giai đoạn này khi bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em diễn tiến từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 6, là giai đoạn cực kỳ nguy hiểm. Lúc này virus đã làm suy yếu hệ miễn dịch, số lượng bạch cầu, tiểu cầu đã giảm đáng kể…

Ngoài ra, ở giai đoạn này, bé bị sốt xuất huyết còn có các dấu hiệu bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em điển hình có thể kể đến như:

• Dịch tràn phổi khiến bé sưng phù ở bụng
• Xuất huyết nghiêm trọng
• Phù nề vùng ổ mắt
• Tiểu ra máu
• Chảy máu mũi
• Tụt huyết áp
• Đầu, tứ chi lạnh.

Ở giai đoạn nguy cấp này, nếu trẻ không được chữa trị kịp thời, tình trạng xuất huyết nghiêm trọng và trụy tim mạch xuất hiện rất dễ khiến trẻ tử vong.

3. Giai đoạn hồi phục

Đây là giai đoạn bé dần hồi phục nếu được chăm sóc và chữa trị kịp thời. Vậy, triệu chứng bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em ở giai đoạn phục hồi như thế nào? Sau 2-3 ngày qua khỏi giai đoạn nguy hiểm, bé bị sốt xuất huyết sẽ có dấu hiệu điển hình là:

• Bé bắt đầu hạ sốt
• Có cảm giác thèm ăn, khát nước
• Số lượng tiểu cầu, bạch cầu tăng lên (khi làm xét nghiệm).

Phương pháp điều trị bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em

Bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em do virus gây nên cũng không có kháng sinh đặc trị nào để chữa trị. Biện pháp điều trị chính vẫn là giảm triệu chứng bệnh.

1. Hướng dẫn điều trị sốt xuất huyết cho trẻ em tại nhà

Khi nhận thấy trẻ có dấu hiệu bị sốt xuất huyết, phụ huynh cần ngay lập tức đưa bé đến bệnh viện để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị. Sau đó, đa số các trường hợp trẻ bị sốt xuất huyết đều có thể được điều trị tại nhà (điều trị ngoại trú) và tái khám theo lịch hẹn.

Trong quá trình điều trị sốt xuất huyết ở trẻ em, cha mẹ cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để bé nhanh chóng khỏi bệnh, bao gồm:

• Cho bé nghỉ ngơi đầy đủ tại nhà, hạn chế vận động.
• Theo dõi tình trạng của trẻ liên tục.
• Cung cấp đủ nước cho trẻ bị sốt xuất huyết bằng cách cho uống đủ nước, nước trái cây (nước dừa, cam, chanh…) hay ăn cháo loãng sẽ giúp ngăn chặn tình trạng mất nước. Mất nước kéo dài được xem là nhân tố chính khiến bệnh trở nặng và dẫn đến tử vong.
• Bù chất điện giải cho trẻ bị sốt xuất huyết bằng cách cho bé uống thêm oresol (nước điện giải).
• Chi nhỏ bữa ăn trong ngày, cho bé ăn thức ăn loãng, dễ tiêu, đảm bảo cân bằng dinh dưỡng.
• Không cho bé ăn uống thực phẩm có màu sẫm để tránh nhầm lẫn trường hợp bị xuất huyết tiêu hóa.
• Kiểm tra thân nhiệt của trẻ: Nếu bé sốt cao trên 39 độ C, cha mẹ có thể cho bé dùng thuốc hạ sốt paracetamol theo hướng dẫn sử dụng, đồng thời nới lỏng quần áo, lau mát người cho bé.

2. Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện?

Trong quá trình chăm sóc trẻ bị sốt xuất huyết, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức nếu bé có những biểu hiện sau:

• Nôn ói đột ngột, liên tục
• Không uống nước được do nôn quá nhiều
• Lờ đờ, vật vã
• Không tỉnh táo
• Đau bụng ngày càng nặng
• Da xung huyết nhưng tứ chi lạnh
• Xuất huyết tiêu hóa đột ngột

Cách phòng bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em

Cách phòng bệnh sốt xuất huyết tốt nhất là diệt muỗi, lăng quăng (bọ gậy), phòng chống muỗi đốt cho bé và cả gia đình để tránh tình trạng bệnh lây truyền. Để phòng bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em, bạn cần lưu ý một số vấn đề cơ bản sau:

• Không cho bé chơi gần những nơi ao tù nước đọng, những nơi nhiều cây cối, góc tối đặc biệt là vào sáng sớm hoặc khi trời tối
• Cho con mặc quần áo dài tay khi vui chơi ngoài trời
• Cách phòng bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em: Cho con ngủ mùng
• Dùng bình diệt muỗi, nhang muỗi để xua muỗi
• Thường xuyên dọn dẹp nhà sạch sẽ nhất là những vị trí như gầm bàn, gầm tủ, kệ sách để muỗi không có nơi trú ẩn
• Nếu gia đình có người mắc bệnh, mọi thành viên trong gia đình phải ngủ mùng, cách ly người bệnh để tránh trường hợp muỗi đốt người bệnh và truyền virus gây bệnh cho người khác.
• Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, diệt lăng quăng (bọ gậy) bằng cách:
  • Đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.
  • Thả cá bảy màu vào các dụng cụ chứa nước lớn (bể, giếng, chum, vại…) để diệt lăng quăng hay bọ gậy.
  • Khơi thông máng xối.
  • Thu gom, hủy các vật dụng phế thải trong nhà và xung quanh khu vực sinh sống như chai, lon, lọ, mảnh chai, mảnh lu vỡ, vỏ dừa, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá… đặc biệt vào sau ngày mưa.
  • Dọn vệ sinh môi trường, úp các dụng cụ chứa nước không dùng đến.
  • Phối hợp với chính quyền và ngành y tế địa phương trong các đợt phun xịt hóa chất phòng, chống dịch sốt xuất huyết bùng phát.

Hiện nay, vắc xin phòng bệnh sốt xuất huyết Dengue đã được triển khai chủng ngừa tại một số nước trên thế giới.

Công ty sản xuất vắc xin phòng bệnh sốt xuất huyết Dengue là Sanofi Pasteur đã nộp hồ sơ xin đăng ký lưu hành loại vắc xin này tại Việt Nam. Do đó, trong thời gian tới, bạn có thể chủ động phòng ngừa bệnh cho các thành viên trong gia đình bằng phương pháp chủng ngừa.

Đại dịch sốt xuất huyết ở trẻ: Những sự kiện và con số biết nói

• Đại dịch sốt xuất huyết đã lan rộng ra hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ trên khắp các châu lục như châu Á – Thái Bình Dương, châu Mỹ, châu Phi và vùng Caribbean.
• Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam, Indonesia, Thái Lan, Singapore và Malaysia là các nước đứng đầu trong khu vực Đông Nam Á báo cáo số ca nhiễm bệnh tăng lên đột biến khi đại dịch bùng phát.
• Cũng theo WHO, có khoảng 390 triệu ca mắc bệnh sốt xuất huyết trên toàn cầu, 96 triệu người phải nhập viện cấp cứu và đa phần là trẻ em (thống kê mới nhất năm 2017).
• Châu Á và Mỹ – Latinh là 2 châu lục đứng đầu thế giới về trường hợp trẻ tử vong và gặp biến chứng nặng do sốt xuất huyết.
• Hiện nay, chưa có phương pháp đặc trị nào để chữa bệnh sốt xuyết huyết ở trẻ em lẫn người lớn. Phát hiện sớm và tiếp cận các biện pháp chăm sóc y tế kịp thời là kim chỉ nam giúp giảm thiểu tỷ lệ tử vong ở người bệnh xuống dưới 1%.
• Virus Dengue thường sinh sôi và lan rộng tại các vùng nhiệt đới và những địa phương chịu nhiều ảnh hưởng của rừng mưa nhiệt đới, thời tiết mưa nhiều và các khu vực đô thị hóa không quy hoạch.
• Vào những năm 1950, hai nước láng giềng của Việt Nam là Thái Lan và Philippines, 2 quốc gia đầu tiên trên thế giới ghi nhận đại dịch sốt xuất huyết. Ngày nay, bệnh dịch lan rộng đến hầu hết các nước châu Á.

Hy vọng với những chia sẻ trên, bạn đã biết cách nhận diện khi trẻ bị sốt xuất huyết để có thể điều trị kịp thời. Phòng bệnh hơn chữa bệnh, bố mẹ hãy bảo vệ con khỏi bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em ngay từ hôm nay nhé!