Lần đầu tiên làm mẹ, ắt hẳn bạn sẽ rất bối rối không biết cách chăm sóc trẻ sơ sinh thế nào cho đúng. Bạn có thể khá bỡ ngỡ khi có quá nhiều thứ phải học hỏi, quá nhiều việc phải thích nghi sau khi bé yêu ra đời.
Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh · Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Lần đầu tiên làm mẹ, ắt hẳn bạn sẽ rất bối rối không biết cách chăm sóc trẻ sơ sinh thế nào cho đúng. Bạn có thể khá bỡ ngỡ khi có quá nhiều thứ phải học hỏi, quá nhiều việc phải thích nghi sau khi bé yêu ra đời.
Hãy tham khảo bài viết sau của Hello Bacsi để biết các nhu cầu của bé sơ sinh và cách chăm sóc trẻ sơ sinh thế nào cho đúng.
Cách chăm sóc trẻ sơ sinh đúng trước tiên bạn cần biết là bế trẻ. Khi bế bé yêu lần đầu tiên, bạn có chút lúng túng không biết phải bế bé thế nào cho đúng. Đừng quá lo lắng, sau vài ngày chăm bé, bạn sẽ biết cách bế bé và nhận ra bé thích được bế ở tư thế nào nhất. Mỗi bé sẽ thích được bế theo một tư thế riêng, có bé thích được vác vai, song có bé lại thích được ẵm ngửa…
Dù bé khóc đòi bế hay đơn giản là bé đang thức nên bạn muốn ẵm lên để nựng nịu thì trước khi làm điều đó, hãy cho bé biết là bạn sẽ bế bé lên để con không giật mình, khóc hoảng. Hãy nhìn bé và âu yếm trò chuyện với bé, nhẹ nhàng luồn hai tay xuống dưới đầu, vai và mông bé trong khi nhấc bé lên một cách nhẹ nhàng.
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ vì dễ tiêu hóa, hiếm khi gây dị ứng và chứa nhiều kháng thể giúp bé có thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Sau khi sinh, hãy cho bé bú sớm nhất ngay khi có thể và cho bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, duy trì việc này càng lâu càng tốt.
Dạ dày bé sơ sinh khá nhỏ, bạn cần cho bé bú thường xuyên để con nhận đủ lượng sữa cần thiết. Bé sẽ bú mỗi 1 – 2 giờ/lần trong vài tuần đầu mới sinh, mỗi cữ bú kéo dài khoảng 15 – 30 phút tùy vào lượng sữa mẹ, nhu cầu bú của bé… Khi đói, bé sẽ có các dấu hiệu như khóc, ngọ nguậy không yên, tém miệng liên tục…
>>> Bạn có thể quan tâm: Làm sao biết bé đang đói để cho bú kịp thời?
Nếu đã đến cữ bú mà bé đang ngủ, bạn không nên đánh thức con. Trẻ sơ sinh cần ngủ khoảng 16 – 18 giờ/ngày, mỗi giấc kéo dài từ 1 – 3 giờ nên bạn có thể cho bé bú bù ngay sau khi con tỉnh giấc. Song nếu con đã ngủ quá 4 giờ, bạn nên đánh thức bé dậy và cho bé bú. Khi cho bé bú, bạn hãy trò chuyện, nựng nịu bé, đừng để bé ngủ khi mới chỉ bú mẹ được một chút.
Bạn có thể tham khảo một số tư thế cho bé bú để mẹ cảm thấy thoải mái.
Dù bạn cho bé bú mẹ hay uống sữa công thức, sau khi bé bú no, hãy cho bé ợ hơi, để tránh tình trạng ọc sữa.
Để cho bé ợ hơi, hãy bế bé ở tư thế vác vai, bụng bé áp sát vào ngực bạn, vỗ nhẹ lưng bé. Bế bé ở tư thế đó trong khoảng 10 – 15 phút, bạn hãy giữ đầu và cổ bé cẩn thận vì cổ bé sơ sinh còn rất yếu. Việc ợ hơi này giúp bé hạn chế bị ọc sữa sau khi bú no và tình trạng trào ngược dạ dày thực quản vì chức năng của van giữa thực quản và dạ dày của bé sơ sinh chưa hoàn thiện.
>>> Bạn có thể xem thêm: Bé hay ợ sữa hoặc nôn ói: Có nguy hiểm không?
Phòng ngủ của bé nên sạch sẽ, thoáng mát và yên tĩnh để bé dễ ngủ. Với trẻ sơ sinh đủ tháng, khỏe mạnh, nhiệt độ phòng thích hợp là khoảng 28ºC. Nếu dùng điều hòa, bạn không nên để nhiệt độ phòng quá thấp vì có thể khiến bé bị cảm lạnh dù đã được quấn khăn và đắp chăn đầy đủ. Song bạn cũng không nên để con ngủ trong phòng có nhiệt độ cao khiến con dễ đổ mồ hôi gây ngứa ngáy, khó chịu, bé ngủ không ngon giấc.
Việc ngủ ngon giấc sẽ giúp trẻ phát triển tốt cả về thể chất lẫn tinh thần. Trẻ chỉ có thể ngủ ngon khi được bú no, cơ thể sạch sẽ, phòng ngủ yên tĩnh, thoáng mát. Bạn có thể massage nhẹ nhàng cho bé trước khi con ngủ. Bạn có thể cho bé nằm nôi và đung đưa nhẹ, hát ru khe khẽ hoặc mở nhạc êm dịu để bé dễ ngủ hơn.
Bạn nên tránh cho bé ngủ ở tư thế nằm sấp, nếu cho trẻ nằm sấp thì phải theo dõi cẩn thận vì trẻ dễ có nguy cơ đột tử. Thêm một lưu ý nhỏ nhưng rất quan trọng là bạn không nên để gối, thú nhồi bông… xung quanh trẻ. Những thứ này dễ khiến trẻ bị ngạt thở nếu chẳng may chúng đè vào mũi bé.
Bạn có thể cho bé dùng tã vải hay tã giấy hoặc dùng xen kẽ cả hai loại tã để tiết kiệm. Khi chọn tã giấy cho con, bạn nên chọn loại có kích cỡ thích hợp, có tính năng chống hăm, ngứa. Nếu cho con dùng tã vải, bạn nên chọn loại có chất liệu cotton mềm, thấm nước tốt.
Bạn nên thay tã cho bé ngay sau khi bé tè đầy hay ị. Khi thay, phải vệ sinh sạch vùng hậu môn và bộ phận sinh dục của bé bằng khăn mềm và nước ấm theo hướng từ trước ra sau. Bạn hãy thoa kem chống hăm hoặc kem bảo vệ da trước khi mặc tã mới cho trẻ.
>>> Bạn có thể quan tâm: Mẹ nên sử dụng tã vải hay tã giấy cho bé?
Để tiện dụng, bạn nên dùng sữa tắm gội 2 trong 1 dành cho trẻ sơ sinh để tắm cho bé. Trước khi tắm, bạn cần chuẩn bị đầy đủ các thứ sau:
Trước khi tắm cho bé, hãy tắt quạt, tắt máy lạnh, cởi áo và tã rồi tiến hành massage cho bé. Dùng nước sạch pha với nước sôi để tắm cho bé. Nước có nhiệt độ khoảng 36 – 38°C là thích hợp. Nếu không có nhiệt kế đo nhiệt độ nước tắm, bạn có thể dùng cùi chỏ tay để thử. Lưu ý là trong khi tắm cho bé, bạn nên trò chuyện âu yếm với trẻ để con cảm nhận được tình yêu thương.
Khi đã chuẩn bị mọi thứ, bạn tiến hành tắm cho trẻ theo các bước sau:
>>> Bạn có thể quan tâm: Mách bạn 4 cách cho con bú không bị sặc sữa
Nếu muốn cắt móng tay cho bé yêu, bạn hãy cắt sau khi bé vừa tắm xong. Lúc này, bé đang thoải mái và móng lại rất mềm, dễ cắt. Ngoài ra, bạn cũng có thể đợi cho bé ngủ say rồi cắt. Việc cắt móng tay, móng chân thường xuyên sẽ giúp móng tay, móng chân bé không bị xước, hạn chế tình trạng móng xước móc vào bao tay, vớ khiến bé đau, khó chịu hoặc bé tự làm đau mình.
Việc chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh phải được làm hằng ngày và theo các bước sau:
Nếu phát hiện một trong các dấu hiệu sau, hãy đưa bé đi khám tại chuyên khoa nhi ngay:
Nếu thấy rốn con có dấu hiệu bất thường, bạn tuyệt đối không được cho bé dùng bất cứ loại thuốc gì khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
>>> Bạn có thể quan tâm: 4 cách đơn giản giúp bạn chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh
Ngoài ra, bạn nên cho trẻ tắm nắng hàng ngày để con có đủ lượng canxi cần thiết cho quá trình phát triển. Việc phơi nắng cho trẻ sơ sinh còn là cơ hội cho bé tiếp xúc với thế giới bên ngoài, nâng cao sức đề kháng cho trẻ.
>>> Bạn có thể quan tâm: Bí quyết chọn kem dưỡng da cho bé có làn da rất nhạy cảm đúng cách
Tình trạng vàng da sơ sinh là khá phổ biến. Nhiều thống kê cho thấy 25 – 30% trẻ sinh đủ tháng và gần 100% trẻ sinh non, nặng dưới 1,5kg bị vàng da.
Trẻ sơ sinh bị vàng da sẽ rất nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Nguyên nhân, tình trạng vàng da dễ gây ra biến chứng do tình trạng nhiễm độc thần kinh dẫn đến tỷ lệ tử vong cao, di chứng nặng nề. Do đó, bạn cần đưa con đi khám ngay nếu thấy bé có dấu hiệu vàng da.
Hãy lưu ý rằng tình trạng vàng da ở trẻ chỉ được coi là vàng da sinh lý tại thời điểm được khám nếu có đầy đủ các tiêu chuẩn sau:
Bạn hãy tìm hiểu trẻ cần phải chích ngừa những vắc xin gì và chích như thế nào? Hãy cố gắng ghi nhớ lịch tiêm chủng cho trẻ và cho bé chích đầy đủ, đúng lịch. Việc cho trẻ chích ngừa vắc xin giúp trẻ tránh được nhiều bệnh nguy hiểm.
>>> Bạn có thể quan tâm: Trẻ trong tình trạng nào thì không nên chích ngừa vaccine?
>>> Bạn có thể quan tâm: Làm gì khi trẻ bị sốt? Mách mẹ cách xử lý hiệu quả
Một số trẻ sơ sinh sẽ hay khóc đêm (dân gian gọi là khóc dạ đề, Tây y gọi là hội chứng Colic). Khóc dạ đề thường gặp ở trẻ từ 2 – 16 tuần tuổi, cơn khóc của trẻ thường kéo dài khoảng 3 giờ hoặc hơn và hay xảy ra vào chiều, tối. Ngoài một số bệnh lý thực thể ở trẻ sơ sinh cần được bác sĩ nhi khoa khám và loại trừ, Colic là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ khóc đêm. Hội chứng này xảy ra ở 1/3 số trẻ sơ sinh và tự khỏi mà không cần phải điều trị. Bạn có thể tìm hiểu thêm về hội chứng Colic để biết cách chăm sóc trẻ sơ sinh khóc đêm nhé.
Nếu việc mang nặng đẻ đau là một việc cực kỳ khó khăn thì việc chăm sóc trẻ sơ sinh càng khó hơn vạn lần, đặc biệt với những người lần đầu làm mẹ. Hello Bacsi chia sẻ một số kiến thức để giúp bạn dễ dàng hơn trong việc chăm sóc trẻ sơ sinh cũng như hiểu thêm về tâm lý của trẻ.
Miễn trừ trách nhiệm
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Tham vấn y khoa:
Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh
Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!