Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh · Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Dị ứng với đậu phộng (hay dị ứng lạc) xảy ra khi hệ thống miễn dịch của người bệnh xác định nhầm lẫn protein trong đậu phộng là yếu tố gây hại cho cơ thể. Do đó, khi tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với đậu phộng, hệ miễn dịch của người đó sẽ giải phóng ra các hóa chất gây ra tình trạng dị ứng ở nhiều mức độ, từ nhẹ đến nặng, đe dọa tính mạng.
Thời gian gần đây, tỷ lệ mắc bệnh ngày càng gia tăng ở trẻ em. Phản ứng dị ứng xảy ra khi hệ thống miễn dịch của bé nhầm lẫn rằng một thứ gì đó vô hại – chẳng hạn như một loại protein của hạt cây hoặc đậu phộng – là có hại. Hệ thống miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách tạo ra các kháng thể đặc hiệu với protein trong loại thức ăn đó. Những kháng thể này gọi là immunoglobulin E (IgE), được thiết kế để chống lại sự xâm lược của các protein trong thức ăn mà bé bị dị ứng.
Kháng thể IgE sẽ kích hoạt sự giải phóng một số chất hóa học trong cơ thể, một trong số đó là histamin. Sự tiết ra histamin có thể ảnh hưởng đến hệ hô hấp, đường tiêu hóa, da và hệ tim mạch, gây ra các triệu chứng dị ứng như thở khò khè, đau bụng, nôn, phát ban ngứa, sưng và tụt huyết áp.
Phản ứng với các loại thực phẩm như đậu phộng và các loại hạt cây có thể khác nhau. Tất cả đều phụ thuộc vào phản ứng của cơ thể, đôi khi cùng một người lại có thể có phản ứng khác nhau vào những thời điểm khác nhau. Một số phản ứng có thể rất nhẹ và chỉ liên quan đến một hệ thống của cơ thể, ví dụ như phát ban trên da. Các phản ứng khác có thể nặng hơn và liên quan đến nhiều phần của cơ thể bé.
Phản ứng dị ứng với đậu phộng thường xảy ra trong vòng vài phút sau khi tiếp xúc với đậu phộng. Hầu hết các phản ứng dị ứng đậu phộng kéo dài trong một vài giờ hoặc ít hơn và sẽ ảnh hưởng đến bất kỳ hệ thống nào trong bốn hệ thống cơ thể sau:
Trong trường hợp xấu, người bị dị ứng với đậu phộng có thể bị sốc phản vệ, đây là một phản ứng đe dọa đến tính mạng.
Dị ứng đậu phộng là nguyên nhân phổ biến nhất gây sốc phản vệ do thức ăn, là một tình trạng sức khỏe khẩn cấp đòi hỏi phải điều trị bằng một mũi tiêm epinephrine (adrenaline) (EpiPen, Auvi-Q, Twinject) và đưa ngay đến phòng cấp cứu. Dấu hiệu sốc phản vệ có thể bao gồm:
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Dị ứng đậu phộng xảy ra khi hệ thống miễn dịch nhầm lẫn protein đậu phộng là một chất có hại. Tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với đậu phộng làm cho hệ thống miễn dịch giải phóng ra các hóa chất vào máu và gây ra các triệu chứng.
Tiếp xúc với đậu phộng có thể xảy ra theo nhiều cách khác nhau:
Nhiều người thường thắc mắc những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc dị ứng đậu phộng? Theo các chuyên gia sức khỏe, có rất nhiều yếu tố nguy cơ gây dị ứng đậu phộng như:
Việc chẩn đoán dị ứng đậu phộng có thể phức tạp. Các triệu chứng có thể khác nhau từ người này sang người khác và mỗi cá nhân có thể phát triển các triệu chứng khác nhau mỗi lần có phản ứng dị ứng.
Nếu bạn nghi ngờ bị dị ứng đậu phộng, hãy đi khám với chuyên gia dị ứng. Bắt đầu ghi nhật ký thực phẩm trước buổi hẹn khám và theo dõi các phản ứng xảy ra nếu có. Nếu bạn có một phản ứng, bạn nên ghi chú:
Chuyên gia dị ứng sẽ hỏi bạn về bệnh sử của các triệu chứng dị ứng. Bạn cũng sẽ được yêu cầu khám sức khỏe tổng quát và hỏi về lịch sử bệnh của gia đình bạn, bao gồm những người thân bị dị ứng.
Sau đó, bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện một số việc và làm các xét nghiệm sau:
Thông tin từ tất cả các nguồn này có thể giúp xác định xem bạn có bị dị ứng đậu phộng hay không hoặc các triệu chứng của bạn có thể là do nguyên nhân nào khác, chẳng hạn như không dung nạp thực phẩm.
Không có điều trị dứt điểm cho dị ứng đậu phộng, nhưng các nhà nghiên cứu đang tiếp tục nghiên cứu phương pháp giải mẫn cảm. Liệu pháp miễn dịch đường uống (giải mẫn cảm) liên quan đến việc cho trẻ bị dị ứng với đậu phộng hoặc những trẻ có nguy cơ bị dị ứng đậu phộng, ăn thực phẩm chứa đậu phộng với liều tăng dần theo thời gian. Tuy nhiên, sự an toàn lâu dài của liệu pháp miễn dịch miệng với dị ứng đậu phộng không chắc chắn và phương pháp điều trị này chưa được FDA chấp thuận.
Nghiên cứu mới cho thấy rằng phương pháp giải mẫn cảm cho trẻ có nguy cơ dị ứng với đậu phộng ở độ tuổi từ 4 đến 17 tuổi có thể có hiệu quả trong việc ngăn ngừa dị ứng đậu phộng. Tuy nhiên, bạn nên kiểm tra với bác sĩ do có những rủi ro đáng kể của sốc phản vệ nếu dùng đậu phộng lần đầu tiên không đúng cách.
Trong khi đó, giống như các dị ứng thực phẩm khác, việc quản lý dị ứng chủ yếu liên quan đến việc thực hiện các bước nhằm tránh tiêu thụ các loại thực phẩm gây phản ứng dị ứng đồng thời biết cách phát hiện và đối phó với một phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
Cách duy nhất để ngăn chặn một phản ứng dị ứng là tránh hoàn toàn đậu phộng và các sản phẩm có nguồn gốc từ đậu phộng. Tuy nhiên, đậu phộng là một thực phẩm rất phổ biến và cho dù có nỗ lực đến đâu, bạn vẫn có nguy cơ tiếp xúc với đậu phộng tại một số thời điểm nhất định.
Đối với một phản ứng dị ứng nghiêm trọng, bạn có thể cần tiêm thuốc khẩn cấp epinephrine và đến phòng cấp cứu ngay lập tức.
Một trong những bí quyết để ngăn ngừa dị ứng đậu phộng là hãy tránh xa nó. Do đó, bạn cần thực hiện theo các bước sau:
Tránh các loại thực phẩm có chứa đậu phộng
Đậu phộng là thực phẩm phổ biến và việc tránh các loại thực phẩm có chứa đậu phộng có thể là một thách thức. Các loại thực phẩm sau đây thường có chứa đậu phộng:
Một số loại thực phẩm không rõ ràng có chứa đậu phộng hoặc protein đậu phộng hay không vì chúng có thể được sản xuất với đậu phộng hoặc qua quá trình chế biến có tiếp xúc với đậu phộng. Một số loại thực phẩm như:
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Miễn trừ trách nhiệm
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Tham vấn y khoa:
Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh
Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!