Suy thận mạn là tình trạng tổn thương thận kéo dài khiến thận bị suy giảm chức năng. Dù bệnh này ngày càng phổ biến nhưng vẫn còn rất nhiều người chưa hiểu rõ về nó. Biết được nguyên nhân suy thận mạn là gì, nhận biết ra sao, những biến chứng nào có thể gặp phải sẽ giúp bạn chủ động điều trị và phòng ngừa bệnh tiến triển.

Suy thận cấp diễn ra trong thời gian ngắn, chỉ khoảng vài ngày và bệnh nhân có thể phục hồi hoàn toàn hoặc một phần chức năng thận sau khi được điều trị thích hợp trong một vài tuần. Trong khi đó, suy thận mạn là quá trình thận bị tổn thương và không thể phục hồi chức năng. Khi chức năng thận giảm đến 90%, người bệnh bắt đầu bước vào suy thận giai đoạn cuối cần được chạy thận hoặc ghép thận.

Cùng Hello Bacsi tìm hiểu về bệnh suy thận mạn là gì, các cấp độ nguy hiểm của bệnh và cách phòng tránh bệnh hiệu quả.

Suy thận mạn là gì?

Suy thận mạn, hay còn gọi là bệnh thận mạn tính, là tình trạng suy giảm chức năng thận dưới mức bình thường kéo dài trong 3 tháng hoặc lâu hơn. Thận không thể loại bỏ chất thải và nước dư thừa ra khỏi cơ thể. Điều này khiến các chất thải tồn đọng, gây hại cho các cơ quan bên trong cơ thể.

Bệnh thận không quá nguy hiểm nếu được phát hiện ngay giai đoạn đầu. Tuy nhiên, các tổn thương thận xảy ra từ từ trong nhiều năm mà không gây các triệu chứng bất thường. Bệnh thường chỉ được phát hiện khi đã tiến triển nặng.

Biến chứng phổ biến nhất của suy thận mạn tính là gì?

Khi bị suy thận mạn, các phần còn lại của cơ thể cũng có thể bị ảnh hưởng. Điển hình nhất là thiếu máu, bệnh xương, bệnh tim, huyết áp cao, tăng kali máu, tăng canxi máu và phù.

Thực tế, đa phần bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối tử vong vì không có thận phù hợp để thay thế hoặc không được chạy thận do không có đủ kinh phí.

Triệu chứng suy thận gồm những gì?

Trong giai đoạn đầu mắc bệnh, người bệnh có thể không có bất kỳ triệu chứng nào. Việc phát hiện sớm tình trạng bệnh giúp quá trình điều trị trở nên dễ dàng hơn. Do đó, bạn nên đi khám sức khỏe tổng quát định kỳ nhằm sớm phát hiện các bất thường về sức khỏe (nếu có). Bạn có thể gặp phải một hoặc nhiều triệu chứng dưới đây khi suy thận mạn tiến triển:

• Ngứa
• Chuột rút cơ bắp
• Buồn nôn và nôn
• Không cảm thấy đói
• Sưng phù ở bàn chân và mắt cá chân
• Có quá nhiều hoặc quá ít nước tiểu
• Khó thở
• Khó ngủ
• Mệt mỏi
• Tiểu ra máu.

Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu suy thận mạn tính nào, hãy đi khám ngay.

Nguyên nhân gây suy thận mạn là gì?

Hiện nay, các bác sĩ đều cho rằng bệnh đái tháo đường (tuýp 1 và 2) cùng với huyết áp cao là hai nguyên nhân hàng đầu gây suy thận. Nguyên do là theo thời gian, lượng đường trong máu cao làm tổn thương những mạch máu nhỏ cấu tạo nên cầu thận, đồng thời khiến thận phải liên tục làm việc quá sức để lọc bỏ đường dư thừa. Bên cạnh đó, tình trạng huyết áp cao thường khiến các mạch máu bị tổn thương, bao gồm cả những mạch máu đi đến thận.

Một nguyên nhân khác cũng khá phổ biến là cholesterol cao. Tình trạng này có thể gây ra tích tụ chất béo trong các mạch máu nuôi thận, khiến thận phải hoạt động mà không được cung cấp đủ oxy cần thiết.

Các yếu tố nguy cơ của suy thận mạn là gì?

Những yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh suy thận mạn tính bao gồm:

• Bệnh liên quan đến hệ thống miễn dịch: Việc mắc bệnh lupus có thể khiến bạn bị bệnh thận gọi là viêm thận lupus.
• Mắc các bệnh do virus: HIV/AIDS, viêm gan B hoặc C.
• Viêm đài bể thận, nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm cầu thận… có thể khiến thận bị tổn thương dẫn đến suy thận nếu xảy ra nhiều lần.
• Bệnh thận đa nang: Đây là một tình trạng di truyền khi có nhiều túi chứa đầy chất lỏng hình thành trong thận.
• Bí tiểu: do sỏi thận hoặc phì đại tuyến tiền liệt.
• Dị tật bẩm sinh liên quan đến loại van giữa bàng quang và niệu đạo khiến đường tiết niệu bị chặn cũng có thể ảnh hưởng đến thận.
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc như: thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, naproxen…
• Ngộ độc chì
• Lạm dụng chất gây nghiện, ma túy…

Các cấp độ của suy thận mạn là gì?

Theo Quỹ Thận Quốc gia Hoa Kỳ (NKF), bệnh thận được chia thành 5 giai đoạn dựa trên chỉ số tốc độ lọc cầu thận (GFR). Dưới đây là năm giai đoạn suy thận và chỉ số GFR tương ứng của từng giai đoạn:

Phương pháp điều trị và phòng ngừa tiến triển của bệnh suy thận mạn là gì?

Thực tế hiện nay, lượng bệnh nhân bị suy thận ngày càng gia tăng. Ngoài ra, chi phí để thực hiện phương pháp lọc máu suốt đời hay ghép thận là vô cùng lớn nên không phải bệnh nhân nào cũng có thể đáp ứng được điều này. Do đó, người bị bệnh thận nên có phương án điều trị từ sớm, phòng ngừa tránh bệnh chuyển biến xấu.

Dù hiện nay vẫn chưa có cách nào trị khỏi suy thận mạn tính, nhưng điều trị sẽ giúp làm chậm tiến triển của bệnh thận.

Phương pháp điều trị suy thận mạn là gì?

Để điều trị bệnh suy thận, bác sĩ có thể kê đơn cho bạn sử dụng một trong các loại thuốc như:

• Thuốc lợi tiểu
• Thuốc để giảm mức cholesterol
• Thuốc điều trị, kiểm soát huyết áp cao để bảo toàn chức năng thận
• Thuốc điều trị tiểu đường (nếu bị)
• Thuốc trị thiếu máu nhằm kích thích sản xuất các tế bào hồng cầu.
• Thuốc để bảo vệ xương như canxi và vitamin D hoặc thuốc để giảm lượng phốt phát trong máu.

Nếu chức năng thận đã suy giảm nghiêm trọng, bệnh nhân cần được lọc máu định kỳ (chạy thận nhân tạo) hoặc phẫu thuật ghép thận để duy trì sự sống.

Kiểm soát chế độ ăn uống

Hầu hết bệnh nhân mắc bệnh thận giai đoạn đầu cần hạn chế lượng natri và protein trong chế độ ăn uống của họ. Chế độ ăn DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) thường được khuyến nghị cho bệnh nhân mắc bệnh thận. Đây là chế độ ăn uống nhằm ngăn ngừa bệnh cao huyết áp và giảm cholesterol.

Thêm một lưu ý là người mắc bệnh thận không nên ăn nhiều đạm có nguồn gốc thực vật như các loại đậu, thực phẩm có chứa phốt phát như gan, trứng… Lượng muối tiêu thụ nên hạn chế ở mức khoảng 2 – 4g/ngày.

Ngoài ra, người bệnh nên dùng các loại rau củ ít đạm, ít chua như các loại cải, dưa chuột, bầu bí, su hào… Với các loại trái cây, người mắc bệnh thận nên dùng các loại quả ngọt, ít chua như nhãn, na, đu đủ chín, thanh long…

Bên cạnh đó, người bị bệnh thận nên uống lượng nước vừa đủ, bằng lượng nước tiểu bài xuất hoặc ít hơn nếu bị phù và uống nhiều hơn nếu mất nước. Hãy hạn chế lượng rượu bạn uống vào để tránh làm tổn thương thận thêm.

Chế độ sinh hoạt cho người suy thận mạn là gì?

Đó là người bệnh cần tránh tập luyện nặng cũng như làm việc căng thẳng. Bệnh nhân được bác sĩ khuyến cáo chỉ nên lao động nhẹ, tập luyện các bài tập có cường độ vận động thấp như đi bộ thong thả, đạp xe nhẹ nhàng.

Ngoài ra, bạn nên giảm cân nếu đang bị thừa cân và bỏ thuốc lá.

Thăm khám định kỳ

Hiện nay, việc khám sức khỏe định kỳ cá nhân không chỉ đơn giản là phát hiện bệnh kịp thời, đánh giá nguy cơ mắc bệnh để phòng ngừa từ sớm cũng như đánh giá hiệu quả điều trị. Do đó, người bệnh suy thận nên tuân thủ chế độ khám sức khỏe định kỳ để quản lý bệnh một cách hiệu quả, ngăn ngừa bệnh chuyển biến xấu.

Hy vọng bài viết đã giúp bạn giải đáp thắc mắc về “Bệnh suy thận mạn là gì?” cũng như có cách phòng ngừa bệnh này hiệu quả nhất. Ngoài ra, nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh, đừng chủ quan mà hãy đến các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.